V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

1.21-§. BURG‘ILASH ASBOBLARI VA BURG‘ILASH 
ASBOBLARINI TAYYORLASH UCHUN ISHLATILADIGAN 
MATERIALLAR
Burg‘ilovchi asboblar ishlash vaqtida katta o‘zgaruvchan kuchla-
nishga (yuklanishga) uchraydi. Shuning uchun ularni maxsus qotish-
malar qo‘shib eritilgan po‘latdan yasaladi. Jinslarni parchalab-yemi-
ruvchi elementining qirrasi (tig‘i) qattiq metall qotishmasi va olmos bilan 
jihozlanadi. Uning materiali volfram-kobalt qotishmasidan tayyorlana-
digan «BK» turi ishlatiladi. Masalan, BK4B qotishmasining tarkibi:
BK4B volfram karbidi . . . . . . . . . . . . . . . . . .
– 96%, 
kobalt 
4%;
BK8B volfram karbidi . . . . . . . . . . . . . . . . . .
– 92%, 
kobalt 
8%;
BK11В volfram karbidi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 
– 89%, 
kobalt 
11%;
BK15B volfram karbidi . . . . . . . . . . . . . . . . .
– 85%, 
kobalt 
15%.
Burg‘i koronkalari markasining nomeri qancha yuqori bo‘lsa, 
shuncha qattiq mahkam jinslarni burg‘ilashda qo‘llanish mumkin-
ligini, agar burg‘i koronkalari markasining nomeri past bo‘lsa, shun-
cha past mahkamlik koeffitsiyentiga ega bo‘lgan jinslarni burg‘ilash
-
da qo‘llanishini ko‘rsatadi.
1.22-§. ELEKTR PARMA UCHUN BURG‘ILASH ASBOBI
Elektr parma uchun burg‘ilash asbobi 
keskich
va 
shtangadan
ibo-
rat. Keskich shtanga kovagiga shpilka yordamida mahkamlanadi. Sa-
noatda ikki xil keskich ishlab chiqariladi: ko‘mir uchun «РУ» turi, 
jinslar uchun «РП» turi.

---

60
Keskich (1.10-rasm). Korpus 
5
, 
dumi (xvostovik) 
6
keskichni shtanga-
ga mahkamlash uchun mo‘ljallangan. 
Ikkita peryasi 
4
, yumshoq jinslarni 
va ko‘mirni kesish uchun mo‘ljallan-
gani uchun peryali bo‘lib, jinslar-
ni burg‘ilashda ishlatiladiganlarining 
peryelari qisqaroq, korpusi esa katta 
qilib ishlab chiqariladi.
Keskichning old qirrasi 
1
aylanish 
yo‘nalishi tomoniga qaratilgan bo‘lib, 
qattiq metall qotishmasidan tayyorlan-
gan plastinka bilan jihozlangan. 
2
orqa qirrasi; 
3
shpur tubiga qaratil-
gan uchi. Keskichni orqa va oldingi qirralarining kesishgan joyi aso-
siy bosh kesuvchi qismini tashkil etadi.
Keskichning belgisi, o‘lchamlari va kesish burchagi 1.11-rasm-
da ko‘rsatilgan. Kesish yuzasi – ishchi keskich orqali o‘tgan kesadi-
gan tig‘i. Konstruktiv burchagi asbobning ishchi qismini aniqlaydigan 
shakli.
1.12-rasmda sanoatda ishlab chiqariladigan keskichlarni qo‘lla-
nish chegarasi ko‘rsatilgan.
РУ-4М keskichi (1.12-rasm, 
a
) jinslar aralashmagan ko‘mir qat-
lamini burg‘ilashda va yumshoq jinslarda shpurlar burg‘ilashda qo‘l-
laniladi.
РУ-13М keskichi (1.12-rasm, 
b
) mahkamlik koeffitsiyenti 
f 

4–6 ga teng bo‘lgan o‘rtacha mahkamlikka yaqin bo‘lgan jinslar-
da shpurlar burg‘ilashga mo‘ljallangan. U asimmetrik kesuvchi
1.10-rasm.