Va ijtimoiy geografiyasi

Quyosh energiyasi
dan foydalanadigan «Fizika–
Quyosh» inshooti faoliyat ko‘rsatmoqda. 
Elektrlashtirishning yuqori darajasi energetika tizimlarining bunyod 
etilishidir. 
Energetika tizimi
 
tufayli yil fasllaridan va sutkaning qaysi vaqtidan 
qat’i nazar iste’molchilar elektr energiya bilan bir maromda ta’minlanadi. 
Turli xildagi elektr stansiyalarning yuqori voltli elektr uzatish li-
niyalari bilan birlashtirib, bir markazdan boshqarib tu ri li shi 
ener-
getika tizimi
deyiladi.
O‘zbekistondagi barcha yirik elektr stansiyalar o‘zaro birlashtirilib, yagona 
energetika tizimi bunyod etildi. Davlatlararo elektr energiya import-eksporti 
O‘zbekiston energetika tizimi vositasida qulay amalga oshmoqda.
O‘zbekiston o‘z ehti yojidan ortgan elektr energiyani Tojikiston, Qozog‘iston 
va Afg‘o nistonga eksport qilmoqda.
33,9
18,3
53,0
1980
1970
2012
26-rasm.
Elektr energiya ishlab 
chiqarish ning o‘si shi (mlrd kW soat).
1.
Tabiiy gaz bilan ishlaydigan IESlardan 5 tasining nomini va qayerda 
joylashganligini ayting.
2.
«Mahsulot tannarxi» deb nimaga aytiladi? O‘zbekistonning turli joylarida 
ishlab chiqaril gan elektr energiya tannarxi bir xil emasligiga sabab nima?
3.
Energetika tizimi nima? U qanday iqtisodiy foyda keltiradi?
4.
Uyingizni yoritayotgan elektr quvvati qaysi elektr stansiyasida hosil 
qilinayotganligini o‘ylab ko‘ring.

---

36
KIMYO SANOATI
27-rasm. 
Kimyo sanoati tarkibi.
13-dars
13-dars
8-darsdan kimyo va n
е
ft-kimyo san
о
ati ning yalpi san
о
at mahsul
о
ti dagi 
salm
о
 g‘ini aniq lang.
Kimyo sanoatining shakllanishi 1932-yilda Sho‘rsuv oltingugurt koni 
ishga tushirilishi bilan boshlandi. Uning mahsuloti ko‘proq mashinasozlik 
(plastmassa, oyna), to‘qimachilik sanoati (tola, bo‘yoqlar), qishloq xo‘jaligi 
(o‘g‘itlar, zaharli ximikatlar), transport (motor yoqilg‘isi, surtish moyi, 
sintetik kauchuk), qurilish (yopishqoq plyonka, oyna, plastik) kabilarda 
ishlatiladi.
Kimyo sanoati tarkibida