189
maliyyə qüdrətindən xəbər verirdi. Bu məbəddə nəinki tanınmış
konkistadorlar, hətta Ataualpanın iki oğulları da basdırılmışdır.
Bu hərəkət ispanların mərhəmətindən xəbər verirdi.
Məbədin daxilində məqbərədə olduğu kimi sakitlikdir.
Ancaq onun divarlarından kənarda həmişə camaatla dolu olur.
San-Fransisko monastrının yanından keçəndə kapitan Leon
yanındakılara maraqlı məlumat verdi. Burada Hindu uşaqları
üçün sənətkarlar və rəssamlıq məktəbi açılmışdır. Bu bütün
Cənubi Amerikada ilk məktəb sayılırdı. Monaxlar orada
rəssamlıqdan və heykəltaraşlıqdan, dülgərlik işlərindən,
dərzilikdən, toxuculuqdan, daşyonmadan və başqa sənətlərdən
dərs verirdilər. Artıq 1552-ci ildə bu məktəb genişlənmiş və
San-Andres kollecinə çevrilmişdir. Belə bir xeyirxah işi hansı
kolonistlər edə bilərdi?
Əl işlərində böyük vergilər verən hindu uşaqları bu sənətlərə
çox asanlıqla yiyələnirdilər. Onlardan, tikintidə və müstəmləkə-
çilər tərəfindən tikilən katolik məbədlərinin bəzədilməsində
böyük rol oynayan mahir ustalar çıxmışdır.
Limada olduğu kimi Kitoda da baxmalı yerlər çox idi.
Lakin bunun üçün Migelgildə vaxt məhdud idi. Onlar öz
işlərini yerinə yetirmək üçün ağ rəngə boyanmış şəhərə
çıxmışdılar. Burada kid rolunu oynayan kapitan Leon yaxşı
bilirdi onları hara aparsın. Çox getmədən onlar Santa-Klara
monastrının qabağındakı iri yeməkxanaya gəldilər. Yemək-
190
xananın həm içi, həm də çölü müştərilərlə dolu idi. Burada
idalqolardan başqa əhalinin bütün təbəqəsi ilə üzləşmək
olardı.
İçəridəki istini nəzərə alaraq Migelgil həyətdəki masanın
arxasında özlərinə boş yer tapdılar. Cavan zadəganın atasını
burada çox adam tanıyırdı. Onlar təzim edərək Leonla
salamlaşırdılar. Buradakı konkistadorların ona qarşı olan
nəzakətli davranışı həm Migeldə, həm də coğrafiyaşünasda
ruh yüksəkliyini qaldırdı. Cuşa gələn Bartolomeu ətrafa
nəzər sala-sala müəmmalı tərzdə kapitana dedi:
- Sinyor Leon, bu qədər adamı işsiz görəndə, belə başa
düşmək olar ki, Peru vitse-krallığında vəziyyət heç də
ürəkaçan deyil. Deməli, Yeni Dünya sahillərində işlə təmin
olunmaq müşkül məsaləyə çevrilibdir.
- Yox, mən elə deməzdim. - deyə kapitan qeyri-müəyyən
tərzdə dillənərək, coğrafiyaşünasla razılaşmadığını bildirdi. -
Burada elə adamlar var ki, həyatları ancaq müharibə ilə
bağlıdır və onlar başqa işlə məşğul ola bilmirlər. Elələri var
ki, yalnız Eldoradonu axtaran ekspedisiyalarda fəaliyyət
göstərmək istəyirlər. Sözsüz ki, elələri nə tikintidə, nə də
tarla sahələrində işləməyəcəklər. Bəziləri də şəhərdəki müha-
fizə dəstələrində qulluq etməyə üstünlük verirlər. Amma onu
da qeyd etməliyəm ki, bura yığlışanların doxsan faizi nizam-
intizama riayət etmək istəməyən adamlardır.
191
Onların hamısı da kobud hərəkətlərinə görə bu regionda
fəaliyyət göstərən ekspedisiyalardan xaric olunublar. Bir
neçə döyüşçü mənimlə birlikdə Antonio Berrio-i-Orunyanın
eksnedisiyalarında iştirak ediblər.
- Ata, elədirsə, bizim özümüzə də onlar kimi özbaşına
hərəkət edən əsgərlər lazım deyil. - deyə atasının bu izahatın-
dan vəcdə gələn Migel narazılıqla dilləndi. - Onlar qasa
müddət ərzində ekspedisiyada hökm sürən dəmir nizam-
intizamı pozarlar. Bu isə böyük bir iğtişaşa gətirib çıxarar.
Polkovnik Alonso elə əsgərləri ekspedisiyaya qəbul etməz.
Deyəsən, sən onun xasiyyətinə yaxşı bələd deyilsən?
- Sinyor Leon, biz elə araukanlara qarşı müharibənin
birinci mərhələsini ekspedisiyada nizam-intizamın olmadığı-
na görə uduzduq. - deyə coğrafiyaşünas lazımi faktı söylə-
mək üçün söhbətə qarışdı. - Ekspedisiyada nizam-intizam
olmasa, biz müharibənin ikinci mərhələsini də uduza bilərik.
Elə əsgərlərdən uzaq olsaq, yaxşı olar.
- Mən guya istəyirəm ki, ekspedisiyamızda nizam-intizam
olmasın? - deyə kapitan onları sakitləşdirərək qeyri-müəyyən
tərzdə dilləndi. - Bizə hal-hazırda təcrübəli, bacarıqlı, qorx-
maz, mərd və cəsarətli əsgərlər lazımdır. Həm də on-on beş
nəfər əsgərlə ekspedisiyada hökm sürən dəmir nizam-intiza-
mı pozmaq olmaz.
192
- Axı, onlar başqalarına pis təsir göstərə bilərlər. - deyə
Migel yenə də atası ilə razılaşmadığını bildirdi.
- Birincisi, polkovnik Alonso öz hökmünü onlara göstərsə,
onların da ekspedisiya rəisinin göstərişlərinə əməl
etməklərindən başqa bir yolu qalmayacaq. - deyə kapitan əli
ilə oğlunun çiyninə vura-vura aludəliklə dilləndi. - İkincisi,
onlar ekspedisiyaya daxil ediləndə hərəsi başqa-başqa dəstə-
lərə təhkim olunaçaq. Belə olan halda onlar da başqaları kimi
nizam-intizama məcburi şəkildə riayət etməli olacaqlar.
- Sinyor Leon, onu bilin ki, ərköyün adam qısa müddətdə
əhliləşdirilmir. - deyə coğrafiyaşünas alnındakı təri silə-silə
yenə də kapitan ilə razılaşmadığını bildirdi. - Onlar ayrı-ayrı
dəsqələrdə olsalar da, yenə də bir ekspedisiyanın tərkibində
fəaliyyət göstərəcəklər.
- Ata, məndən çox sən ekspedisiyalarda iştirak etmisən və
belə işlərdə sənin böyük təcrübən var. - deyə Migel atası ilə
söz güləşdirmək istəmədiyini bildirdi. - Sinyor Bartolomeu,
demişkən elə adamlar heç vaxt düzəlmir. Mən səni çox yaxşı
başa düşürəm, vəziyyətdən çıxmaq üçün biz elə əsgərlərdən
on-on beş nəfərini götürməliyik. Belə olan halda həmin
əsgərlər fəaliyyətdə olan bütün silahlardan sərbəst və ustalıq-
la istifadə etməlidirlər. Elə bir peşəkar döyüşçü isə çox çətin
ki, onların arasında olsun. Nədənsə, mənim onlardan gözüm
su içmir.
Dostları ilə paylaş: |