Articles otlar oldidan qo’llanuvchi so’z turkumi artikl

2) Uncountable Nouns - sanalmaydigan otlar 
Donalab sanashimiz mumkin bo’lgan har qanday otlar- sanaladigan otlardir: 
A book- one book- two books- some books- several books, many books - a lot of 
books 

Quyidagilar sanaladigan otlar hisoblanadi: 
a)
 
Shaxs nomi, uning aloqasi va kasbi nomi: 
Singular: 
Plural: 
One
 boy – bir bola 
One 
girl – bir qiz 
One
 friend – bir do’st 
One
 enemy – bir dushman 
One 
relative – bir qarindosh 
One
teacher – bir o’qituvchi 
One
doctor – bir shifokor 
Two
 boy
s 
– 2 ta bola
 
Two
girl
s 
– 2 ta qiz 
Two
friend
s –
 2 ta do’st 
Two 
enemi
es – 
2 ta dushman 
Two
 relative
s – 
2 ta qarindosh 
Two 
teacher
s – 
2 ta o’qituvchi 
Two
 doctor
s
 – 2 ta shifokor 

---

20 
 
b)
 
Hayvon, o’simlik, hashorotlar nomi: 
Singular: 
Plural: 
One
 dog – bitta it 
One
 rose – bir dona atirgul 
One
bee – bir ari 
Two
 dog
s 
– 2 ta it 
Two 
rose
s – 
2 dona atirgul 
Two
 bee
s – 
2 ta ari 
 
c)
 
O’z shakli va hajmiga ega bo’lgn narsa- predmetlar: 
Singular: 
Plural: 
A
 house – bir uy 
A
 room – bir xona 
A 
car – bir mashina 
Two
house
s 
– 2 ta uy 
Two 
room
s – 
2 ta xona 
Two
 car
s
 – 2 ta
 
mashina
 
 
d)
 
Jamiyatdagi kichik birliklar: 
Singular: 
Plural: 
A
 family – bir oila 
A 
country – bir mamlakat 
A
 language – bitta til 
Two 
famili
es 
– 2 ta oila 
Two 
countri
es – 
2 ta mamlakat 
Two
 language
s
 – 2 ta til
 
 
e)
 
O’lchov birliklari: 
Singular: 
Plural: 
One
inch – bir qarich 
One
meter – bir metr 
One 
liter – bir litr 
One 
food – bir qadam 
Two
 inch
es – 
ikki qarich 
Two 
metres – ikki metr 
Two 
litres – ikki litr 
Two
 feet – ikki qadam 
 
f)
 
Suyuqlik, aralashma, gaz, kukunlarning idishlari: 
Singular: 
Plural: 
One 
bottle – bir shisha 
One
tube –
One
 jar – bir banka 
Two
 bottle
s 
– ikki shisha 
Two
tube
s - 
 
Two
 jar
s 
– ikki banka 
g)
 
Ba’zi bir mavhum birliklar: 
Singular: 
Plural: 
One
 idea – bir g’oya 
One 
plan – bir reja 
One 
invention – bir ixtiro 
Two
 idea
s 
– 2 ta g’oya 
Two 
plan
s – 
2 ta reja 
Two
 invention
s – 
2 ta ixtiro 
 
Sanashimiz mumkin bo’lmagan yoki sanashning iloji bo’lmagan otlar- 
Sanalmaydigan otlardir: 
Water – suv Air - havo
Rice – gurunch Hair - soch 
1) Mayda zarrachalardan tashkil topgan narsalar sanalmaydi:
Rice – gurunch sugar – shakar sand - qum 
2) Har qanday turdagi oziq-ovqat mahsulotlari sanalmaydi:
Bread - non meat – go’sht butter – sariyog’ 
3) Har qanday turdagi qurilish materiallari sanalmaydi:
Iron – temir wood – yog’och stone - tosh 
4) Suyuqliklar sanalmaydi:
Oil – yog’ tea – choy milk - sut 
5) Tabiat qonunlariga ko’ra bir turdan boshqa turga aylanganda sanalmaydi: 
Water (suv) - ice (muz) – steam (bug’)

---

21 
Wood (yog’och) – smoke (tutun)- ashes (kul) 
6) Til va fan nomlari sanalmaydi:
English, Russian, History, Physics 
7) O’z shakli va hajmiga ega bo’lgan narsa- predmetlarning umumiy nomini 
bildirgan otlar sanalmaydi: 
Clothing ( a coat, a shirt, a hat…) 
Money ( a soum, a dollar, a euro, a rupee…) 
Jewely ( an earring, a ring, a neck lace…) 
Furniture ( a chair, a case, a sofa…) 
8)
–ance, -ence, -ness, -ship, -ty
qo’shimchalari bilan tugagan otlar sanalmaydi: 
Ignorance - nodonlik Beauty - chiroy 
Difference - farq Cleverness - aqlli 
Friendship - do’stlik 
9) –ing qo’shimchasi bilan tugagan otlar sanalmaydi:
Shopping- harid Learning- ta’lim 

§. Quyidagi otlar sanalmaydi: 
Accommodation - turar joy Courage - jur’at 
Advice - maslahat Soup - sho’rva
Baggage - yuk Money - pul 
Behaviour - hulq-atvor Poetry - nazm, she’riyat 
Bread - non Poverty - kambag’allik 
Chaos - tartibsizlik Measles - kasallik, o’lat 
Damage - zarar Mumps - tepki (kasallik) 
Furniture - mebel Jewelry - taqinchoq
Information - axborot Toast - qoq non 
Luck - omad Sugar - qand, shakar 
Luggage - yuk Сorn - makkajo’xori
News - yangilik Meat - go’sht 
Permission - ruhsat Food - ovqat 
Progress - taraqqiyot Soap - sovun
Scenery - manzara Sand - qum 
Weather - ob-havo Homework - uy vazifa 
Traffic - yo’l harakati Wind - shamol 
Work - ish Thunder - mo’maqaldiroq 
Anger - g’azab Lighting - chaqmoq 
 
Ammo, ba’zi sanalmaydigan otlarni qismlarga, bo’laklarga ajratib sanash 
mumkin. Bunda ham sanalmaydigan otlar emas, ularni qismlarga ajratuvchi 
qismigina sanaladi: 
A piece of bread- two piece
s
 of bread 
A slice of bread- two slice
s 
of bread 
A loaf of bread- two loave
s
 of bread 
A piece of advice- two piece
s 
of advice 
A piece of information- two piece
s
 of information 
A piece of furniture- two piece
s 
of furniture 
A piece of news- two piece
s 
of news 
A piece of jewelry- two piece
s 
of jewelry 
A piece of equipment- two piece
s
 of equipment 
A piece of toast- two piece
s 
of toast 
A lump of sugar- two lump
s 
of sugar 
An ear of corn- two ear
s 
of corn 
A bar of soup- two bar
s 
of soup 

---

22 
A bar of chocolate- two bar
s 
of chocolate 
A gust of wind- two gust
s 
of wind 
A clap of thunder- two clap
s 
of thunder 
A bolt of lighting- two bolt
s 
of lighting 
NOTE 1:
Ingliz tilida 
“reklama”
so’zi 
ADVERTISEMENT
va
ADVERTISING
so’zlari orqali ifodalanadi
. Advertisement - sanaladigan ot 
Advertising - sanalmaydigan ot 
Count noun; 
Uncount noun; 
There 
are many 
advertisement
s
 in the 
paper today – bugungi gazetada 
ko’plab reklamalar bor 
There 
is much
 advertising
×
in the 
paper today – bugungi gazetada 
ko’plab reklamalar bor 

NOTE 2: Food (oziq-ovqat), meat (go’sht), money (pul), sand (qum) otlari 
umumiy ma’noda kelganda sanalmaydi. Ammo, ularning bir nechta turlari 
nazarda tutilsa, bu otlar sanaladi: 
 
Uncount noun: 
Count noun: 
×
 Food 
is
 necessary to live – ovqat- 
yashash uchun kerak 
 
×
Money 
is 
not everything – pul- 
qo’lning kiri 
There is 
one of the foods
 which the 
doctor adviced me to eat – bu yerda 
doctor menga tavsiya qilgan 
taomlardan biri bor 
There 
are
 money
s 
on the table: the 
soum, the dollar, the euro, the rupee – 
stolda pul bor: so’m, dollar, yevro va 
rupe 

NOTE 3: “hair” so’zi “soch” ma’nosida sanalmaydi va artikllar 
qo’llanmaydi: 
Sarah has long hair – Saraning uzun sochi bor 
Ammo, “hair” so’zi “bir tola soch” ma’nosida sanaladi va oldidan noaniq 
artikl qo’llanadi: 
There is a hair in the cup – piyolaga bir tola soch bor 
 
NOTE 4: “Noise” so’zi “shovqin” ma’nosida sanalmaydi va artikllar 
qo’llanmaydi: 
I can’t sleep here. There is much noise – men bu yerda uxlay olmayman. Bu yer juda 
shovqin
Ammo, “noise” so’zi “baqiriq, baqirgan ovoz” ma’nosida sanaladi va 
oldidan noaniq artikl qo’llanadi: 
I heard a noise in the street yesterday – kecha men ko’chada baqirgan ovozni eshitdim 
§. 
Ba’zi otlar gapda anglatadigan ma’nosiga qarab ham sanaladigan, ham 
sanalmaydigan otlar guruhiga kiradi:
 
 
Uncount nouns: 
Count nouns: 
1) Time – vaqt 
I have no
×
time – mening vaqtim 
yo’q 
 
 
 
 
1)
 
A time - zamon, davr, payt 
In 
the 
old times, people lived in the caws 
– qadimda odamlar g’orlarda 
yashashgan 

a time - marta 
I read this book 
2
 time
s
 – men bu kitobni 
2 marta o’qiganman 

---

23 
 
 
 
2) Paper - qog’oz (yozadigan), 
qog’oz (material) 
I need
×
paper to write a letter – xat 
yozish uchun menga qog’oz zarur 
I need
×
paper to make an envelope – 
convert yasash uchun menga qog’oz 
kerak