Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

Kataloqlaşdırma. 
Araşdırmaçı  yalnız  bir  məqsədlə  müxtəlif 
abidələrin  təsvirini  verərək  sadə  fikirlər  irəli  sürür:  abidənin  təbiəti  və 
xarakteri  barədə  mülahizələrin  verilməsi  elmi  analizə  qədər,  yaxud  paralel 
şəkildə aparılır. Bu cür dərclər müxtəlif xarakterlidir. Məs., arxeoloji hesabat, 
materialların  təsviri,  milli  muzey  kataloqları,  abidələrin  beynəlxalq  siyahısı 
və  s.  Onları  birləşdirən  cəhət  eyni  xarakteristikaya  malik  olan  abidə 

---

28 
 
komplekslərinin  ətraflı  təsvirinin  verilməsidir.  Bura  qazıntılar  haqqında 
hesabat,  əşyanın  tipi  və  funksiyası  (heykəllərin  kataloqları,  silahların 
siyahısı),  saxlanma  yeri  (muzeylərin  kataloqu)  və  s.  daxil  edilir.  Bütün 
bunları  yalnız  bir  janrda-geniş  anlamda  kataloqda  toplamaq  mümkündür. 
Kataloqdakı  ilkin  məlumatlar  haqqında  olan  nəzəriyyə  ayrı-ayrı  abidələrin 
konkret təsvirindən daha çox bu abidənin ilk dəfə aşkar olunduğu dövrlə daha 
sonrakı  elmi  mülahizələrin  irəli  sürüldüyü  vaxta  qədərki  zaman  kəsiyində 
verilən  təsviridir.  Bu  qəbildən  ən  yaxşı  nümunə  arxeoloji  obyektlərin 
təsnifatıdır. Hər bir arxeoloq bu və ya digər dərəcədə araşdırılan materialların 
qruplaşdırılması  ilə  məşğul  olur  və  bu  iş  müxtəlif  adlarla  adlandırılır  - 
siniflər, 
tiplər, 
formalar, 
məktəblər, 
mədəniyyətlər 
və 
s. 
Belə