Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

təsnifatlaşdırma 
daha  dərin,  struktur  fərqlərin  nümayiş  etdirilməsi  üçün
 
şərait  yaradır.  Təsnifatlaşdırmada  tədqiq  olunan  obyektlərin  nəzərə  çarpan 
fərqləri  öz  əksini  tapır.  Lakin  bu  metod  mənbəşünaslığın  əsas  aləti  hesab 
oluna bilməz. Yuxarıda təsvir olunan metod və onun izahı artıq tarixi nəticə 
hesab  olunur.  Abidələrin  səciyyəvi  elementlərinə,  məsələn,  dulusçuluq 
nümunələrinə, hər hansı heykəllər, divar, qayaüstü rəsmlərə əsaslanaraq bəzi 
mülahizələr  irəli  sürmək  olar.  Beləliklə,  kataloqların  nəticəsində  təxmini 
təsnifatlaşdırma 
aparmaq 
və 
məntiqi 
düşüncə 
əsasında 
tipləri 
müəyyənləşdirmək mümkün olur. Həmçinin müəyyən olunmuşdur ki, zaman 
və  məkandan  asılı  olaraq  onlar  müxtəlif  cür  paylaşdırılır.  Buradan  da 
arxeoloji  obyektlərin  müxtəlif  şəkildə  yayılması  və  onların  evolyusiyası 
haqqında nəticəyə  gəlinir.  Arxeoloqlar  qədim tikililər  və  bu  tikililərdən  əldə 
olunmuş əşyaların xarici görünüşünə əsaslanaraq sosial fərqlər, onların hansı 
məqsədlə istifadə olunması və s. haqqında mülahizələr irəli sürürlər. 
Beləliklə,  arxeoloji  nəticələrin  əldə  olunması  üsullarını  aşağıdakı 
şəkildə təsnifləşdirmək mümkündür: 
1.
 
Araşdırılan  obyektlər  haqqında  təsəvvürlərin  xüsusi  təsvir 
sistemində cəmləşdirilməsi - kataloqlar; 
2.
 
Obyektlərin  sinif  və  seriyalar  üzrə  bu  və  ya  digər  dərəcədə 
sistemləşdirilməsi metodu - təsnifatlaşdırma; 
3.
 
Tədqiq  olunan  təsvirin  eyniləşdirilməsi,  yəni  elementlər  arasında 
əlaqəni aşkar edən mətnlərin tərtib olunması; 
4.
 
Arxeoloji  faktların  izahı,  onların  digər  mənbələrdən  -  ədəbi 
mətnlərdən, əlyazmalardan və s.-dən əldə olunmuş ilkin məlumatlar əsasında 
öyrənilməsi, sosial və tarixi nəticələrin çıxarılması.