Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şurflaşdırma
| Aerofotoçəkilişlər.
Ərazinin topoqrafik mövqeyi ilə yalnız müşahidə yolu ilə tanış olmaq kifayət deyil. Həmçinin burada geodez çəkilişlər də aparılmalıdır. Bu tədqiqatçıya, ərazi güclü dağıntılara və dəyişikliklərə məruz qaldığı zaman çox kömək edir. Belə ki, şəhərin mürəkkəb planının tərtib olunması yalnız texniki məsələ hesab olunmur. Bəzən ərazidəki ən xırda relyef dəyişiklikləri belə tədqiq olunan abidənin arxeoloji topoqrafiyasının öyrənilməsinə təsir edə bilər. Şurflaşdırma - kəşfiyyat qazıntıları. Bu məqsədlə mədəni təbəqənin hər hansı artıq açılmış hissəsindən istifadə olunur. Kəşfiyyat işləri üçün dağıntılara daha çox məruz qalmış ərazi seçilir. Kəsik boyu qazıntının uzunluğu 4-5 m, eni isə 1-1,5 m olur. Bu zaman tətbiq olunan metodlar adi qazıntılar zamanı istifadə olunan metodlarla eynilik təşkil edir. Şəhərin arxeoloji topoqrafiyasını müəyyən etmək məqsədilə kəşfiyyat qazıntıları zamanı abidə ətrafında bir deyil, bir neçə təmizləmə işi aparılır. Qaydalara görə kəşfiyyat zamanı aşkar olunmuş bütün arxeoloji abidələr keçilən marşrutu təsvir edən xəritədə qeydə alınmalıdır. Qazıntı - kəşfiyyat zamanı aşkar olunmuş nöqtələrdə daha sonra planlı qazıntı işlərinə başlanır. Qədim şəhərlərin arxeoloji tədqiqatında son mərhələ sözsüz ki, şəhərin bütün ərazisinin aşkar edilməsidir. Burada qarşıda duran əsas məsələlərdən biri şəhərin müxtəlif yerlərində mədəni təbəqələrin formalaşdığı zaman onların xarakterinin müəyyən olunmasıdır. Bu şəhərin ayrı-ayrı rayonlarının dəqiq tarixini tədqiq etməyə şərait yaradır. Tədqiqat aparılacaq ərazi artıq müəyyən edildikdən sonra arxeoloq qazıntı sahəsini hissələrə bölür. Bunun üçün ilk öncə sahədə şimaldan cənuba və yaxud şərqdən qərbə doğru əsas xətt cızılır. Hissələrin künclərinə dəmir çüylər vurulmalıdır. Onları qazıntı işləri zamanı mümkün olan qədər kənarda saxlamaq lazımdır. Sahə hissələrə bölündükdən sonra su tərəzisinin köməyi ilə hamarlaşdırılır. Hamar sahədə relyef ölçülərini hər 2 m-dən bir, nahamar səthdə isə 1 m-dən bir götürmək lazımdır. Ölçmə işlərindən sonra ayrılmış hissələrin sərhədləri müəyyən olunur və 5-7 sm dərinliyində qazılır. Daha sonra ətrafına ip çəkilir və bir neçə nöqtədən şəkilləri çəkilir. Bütün tapıntılar nəzərə alınmalı və gündəlikdə qeyd olunmalıdır - kütləvi materiallar qrup 30 şəklində, individual tapıntılar - hər biri ayrıca qısa xarakteristikası ilə verilməlidir. Yüklə 4,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|