Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

Tsona mağarasıdır. 
Mağara 
Cənubi  Osetiya  ərazisində  olub,  Kudaro  mağara  düşərgəsindən  5-6  km 
cənubda  dəniz  səviyyəsindən  2100  metr  yüksəklikdə  yerləşir.  Mağarada 
qazıntı  işləri  1958-69-cu  illər  arası  A.N.Kalandadzenin  rəhbərliyi  altında 
aparılmışdır. 1977-ci ildə isə bu abidədə qazıntı işlərinə D.M.Tuşabramişvili 
rəhbərlik  etmişdir.  Düşərgənin  III-IV-V  təbəqələrindən  Mustye,  VI-VII 
təbəqələrindən  isə  Aşel  dövrünə  aid  maddi-mədəniyyət  qalıqları  aşkar 

---

41 
 
olunmuşdur.  Tsona  mağara  düşərgəsinin  çöküntü  qalıqlarının  ümumi 
qalınlığı  16  m-ə  bərabərdir.  Abidədən  arxeoloji  qazıntılar  zamanı  daş 
məmulatları  və  fauna  qalıqları  əldə  edilmişdir.  Əmək  alətləri  içərisində  əl 
çapacaqları və kobud çapma alətləri çoxluq təşkil edir. 
Qafqazın  üst  paleolit  dövrü  düşərgələrindən  biri  də