Gömrük işi Hazırladı: L. M. Hüseynova
Yüklə 1,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
152 Gömrük ödənişləri onların növündən asılı olaraq milli valyutada eləcə də xarici valyutalarda alına bilərlər. Hər bir gömrük ödənişin növü üçün ayrıca ödəmə müddətləri müəyyən olunur. Malların rəsmiləşdirilməsi ilə əlaqədar olan gömrük vergi və rüsumları yük gömrük bəyannaməsi qəbul edilənə qədər və ya onun qəbul edilməsi ilə eyni vaxtda ödənilir. Kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan mallar Az R-nın gömrük sərhədindən keçirilərkən, gömrük ödənişləri gömrük bəyannaməsinin qəbul edilməsi ilə eyni vaxtda ödənilir. Gömrük bəyannaməsi müəyyən edilmiş müddətdə verilmədikdə gömrük ödəmələrinin ödənilmə müddətləri bəyannamənin verilməsi üçün müəyyn edilən müddətin keçdiyi gündən hesablanır. Müstesna hallarda gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün möhlət verilə və vaxt uzadıla bilər. Gömrük orqanları tərəfindən lisenziyaların verilməsi və lisenziyaların fəaliyyətinin bərpa edilməsinə görə, eləcə də gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssislərə ixtisas attestatlarının verilməsi və attestatın qüvvəsinn bərpasına görə hesablanmış rüsumlar gömrük orqanları tərəfindən lisenziyanın və ixtisas attestatının verilməsi, yaxud bərpası anına qədər ödənilir. Malların gömrük anbarına saxlanmasına görə gömrük yığımları anbar şəhadətnaməsi verilən anda və ya verilənə qədər ödənilir. Malların gömrük müşayiətinə görə gömrük yığımlarının ödənilməsi malların gömrük müşayiətinin həyata keçirilməsi barədə qərar gömrük orqanı tərəfindən qəbul edildikdən sonra, lakin onun faktiki icra olunması anına qədər həyata keçirilir. Məlumatlandırma və məsləhət verməyə, həmçinin ilkin qərarların qəbulu və gömrük auksionlarında iştirak etməyə görə haqq gömrük orqanı tərəfindən xidmətlərin göstərilməsi anına qədər ödənilir. Gömrük rüsumunun, aksizlərin və gömrük yığımlarının hesablanması üçün “Gömrük tarifi haqqında” Az R-sı Qanuna uyğun olaraq müəyyən edilən malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük dəyəri əsas götürülür. Əlavə dəyər vergisinin hesablanması üçün malın gömrük dəyərinin və gömrük rüsumunun cəmi, aksizli mallar üçün isə, həmçinin, aksiz məbləğinin cəmi əsas götürülür. Gömrük yığımlarına aşağıdakılar aiddir: - gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı gömrük yığımları; - gömrük müşayiətinə görə gömrük yığımları; 153 - malların saxlancına görə gömrük yığımları; - gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssislərə ixtisas attestatının verilməsinə görə yığımlar; - bankların və bank olmayan kredit təşkilatlarının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının reyestrinə daxil edilməsinə görə yığımlar. Gömrük yığımlarının məbləğini müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir. Saxlanca görə gömrük yığımları saxlanca verilmiş malların və nəqliyyat vasitələrinin orta dəyərindən asılı olaraq Az R-sı Maliyyə Nazirliyi ilə razılaşdırılmaqla DGK tərəfindən müəyyən edilən miqdarda hesablanır. Az R-sı DGK tərəfindən lisenziyaların və ixtisas attestatlarının verilməsi və onların fəaliyyətinin bərpa edilməsinə görə alınan yığımların məbləği R-ka Nazirlər Kabineti tərəfindən müəyyən edilir. Digər gömrük ödənişlərinin hesablanması zamanı əsas kimi Az r-sı Malıyyə Nazirliyi ilə razılaşdırılmaqla DGK tərəfindən müəyyən məbləğlər əsas götürülür. Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı gömrük yığımları (232). Gömrük orqanları gömrük nəzarətini iş vaxtı ərzində həyata keçirərkən, Gömrük Məcəllədə və digər normativ aktlarda nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, aşağıdakıların yerinə yetirilməsinə görə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi məbləğdə gömrük yığımları alırlar: - malların gömrük rəsmiləşdirilməsinə; - gömrük nəzarəti və rəsmiləşdirilməsi ilə əlaqədar olaraq bəyannaməçinin, mallar barəsində səlahiyyəti olan şəxslərin və ya onların nümayəndələrinin təşəbbüsü ilə malların gömrük ekspertizasının aparılmasına; - malların gömrük nəzarəti altında məhvinə. Mallara və nəqliyyat vasitələrinə gömrük nəzarəti gömrük orqanlarının iş vaxtından kənar saatlarda və iş yerindən kənarda həyata keçirildikdə, gömrük yığımları ikiqat məbləğdə alınır. Gömrük hərraclarında iştiraka görə onun iştirakçılarından müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi məbləğdə haqq alınır. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən bəzi fəaliyyət növlərinə lisenziyaların verilməsinə görə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş məbləğdə dövlət rüsumu alınır. 154 Beynəlxalq avtomobil daşımalarını yerinə yetirən nəqliyyat vasitələrinə sərhəddə icazə blanklarının verilməsinə görə “Dövlət rüsumu haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən edilmiş məbləğdə dövlət rüsumu alınır. Ratifikasiya olunan beynəlxalq müqavilələrə münasibətdə gömrük ödənişlərinin tətbiqi “Hasilatın pay bölgüsü haqqında”, “Əsas boru kəməri haqqında” sazişlərin və bu qəbildən olan digər beynəlxalq müqavilələrin icrası ilə bağlı gömrük ərazisinə gətirilən və bu ərazidən aparılan mallara gömrük ödənişləri həmin sazişlərin müddəalarına uyğun olaraq tətbiq edilir. Ödəyəcilər gömrük ödənişlərin ödənilməsinə görə məsuliyyət daşıyırlar. Az R-nın Gömrük Məcəlləsi gömrük sərhədindən keçirilən mallara görə gömrük ödənişlərinin ödənilməsi istənilən şəxs tərəfindən həyata keçirilməsinə icazə verir. Bununla yanaşı “istənilən şəxs” gömrük ödənişlərin ödəyicisiki kimi baxıla bilməz çünki ödənislərin ödəməyi onların vəzifə yox hüququdir. Müəyyən olunmuş müddət ərzində ödənişi ödənilmədiyi halda, gömrük orqanları yalnız ödəniş üçün məsuliyyət daşıyan şəxsdən müvafiq vəzifələrini yerinə yetirilməsini tələb eliyəcəklər. Gömrük Məcəlləsinin maddələrinə əsaslanaraq gömrük ödənişlərinin bütün ödəyəcəklərini bir neçə müstəqil qrupasına bölmək olar. 1. Gömrük ödənişlərinin məcburi ödəyiciləri . Məcburi ödəyiciləri kimi deklarantlar və brokerlər cixiş edirlər. Həmin şəxslər gömrük ödənişlərinin məcburi ödəyəciləri kimi baxılmasına əsas onların gömrük ödənişlərin ödənilməsini tələb edən gömrük əməliyyatlarında və gömrük prosedurlarında iştirak etməsidir. 2. Gömrük ödənişlərinin mümkün olan ödəyəciləri. Ödəyicilərin həmin kateqoriyası yalnız müəyyən şərait yarandığı halda (adətən, malların qanuni keçirilməsi faktından fərqlənən hadisə nəzərdə tutulur) hansı ilə Gömrük Məcəlləsi gömrük ödənişlərin ödənilməsi məsuliyyətinin yaranmasını bağlıyır. Gömrük ödənişlərin mümkün olan ödəyiciləri sayına aşağıdakılar aiddir: - malların itirilməsi, yada gömrük orqanlarının icazəsi olmnadan onların boşaldılması və təzədən yüklənməsi zamanı (dəmiz, çay limanlarında, təyinat yerində) üçünçü şəxslərə təhvil edilməsi halda, daşınma, yüklənmə əməliyyatları yerinə yetirən şəxs; - daxili tranzit proseduru şərtlərinə uyğun olaraq malların daşıyıcısı (gömrük daşıyıcısı, beynəlxalq daşıyıcısı yada daxili gömrük tranzitinə görə icazə alan başqa şəxs) yada xarici malların gömrük təyinat məntəqəsinə çatdırılmadığı halda ekspeditor; Yüklə 1,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|