MahirəNərimanqızı
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 80 80 qeyri-mümkündür, üstəlik də kağız çap məhsullarının qiymətinin baha olması, tirajının məhdudluğu, satış və yayım imkanlarının daralmasını da bura əlavə etsək, məsələ bir az da qəlizləşir. İndi zəmanə mobillik, İK texnologiyalarından baş açmaq, elektron yazı və e-oxu bacarıqlarını inkişaf etdirmək kimi kreativliyi-innovativliyi tələb edir. Biz axırıncı dəfə nə zaman kağız məktub yazmışıq? Bütün günü ―sms‖lə və sosial şəbəkələrdə yazışmaqla, kompyuter avadanlıqlarından e- oxumaqla məşğuluqsa, bir yandan da kağız kitabların qiyməti bahadır. Elektron kitabxanalar bizim üçün müasir dövrdə qaçılmaz bir fürsətdir. İstənilən halda kağız, ya elektron kitab problemi istifadəçilərin zövq və vərdişiylə bağlı bir məsələ olduğundan hələlik onların paralel inkişafına ehtiyac duyulur. Bir də unutmayaq, söhbət ənənəvi və elektron kitabın mətnindən edeyil, formasından gedir... P.S. ABŞ-dakı beyin mərkəzlərinin apardığı tədqiqatlara və araşdırmalara görə yaxın 4-5 ildə istənilən kağız və çap məhsulu öz yerini elektron daşıyıcılarına verəcək: hazır olun buna. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 81 81 81 Kreativ inkişaf, yaxud muzeylərə gedirikmi İnkişaf etmiş Qərb ölkələrində insanlar xalqın maddi durumunun (iqtisadiyyat, yaşam üçün çoxsaylı tələbat və s.) yüksəlməsilə yanaşı, əksər fərdlərin mənəvi, estetik, intellektual zənginliyinə xüsusi önəm verirlər ki, cəmiyyət mədəni cəhətdən daha da inkişaf etsin, maddiyyatla bərabər, mənəviyyat da tərəqqiyə yönəlsin. Sirr deyil ki, cəmiyyətin, insanların mənəvi aləmini zənginləşdirmək üçün ədəbiyyat, kitab, musiqi, teatr, kino, təsviri sənət, balet, opera, bir sözlə, yaradıcı sənətin müxtəlif sahələrilə bərabər, fərqli funksiyalı muzeylər mədəni şəxsin formalaşmasına kömək edən ən önəmli vasitələrdən sayılır. Bəs bizim cəmiyyət və Azərbaycan insanı bu kreativ vasitələrdən lazımınca istifadə edirmi: məsələn, il ərzində nə qədər insan muzeyləri ziyarət edir, kinoya, baletə, teatra, kitabxanaya gedir?! Dünyada, inkişaf etmiş cəmiyyətlərdə insanlar yalnız maddi sərvətlərlə maraqlanmır, eyni zamanda mənəvi zənginliklərlə də məşğul olmağı xoşlayırlar. Tarixə nəzər saldıqda görürük ki, insanlar ədəbiyyat, incəsənət, musiqi və digər sahələrlə daha çox ciddi məşğul olublar. Aqillər fikirləşiblər ki, www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 82 82 cəmiyyətin ayrı-ayrı təbəqələrini mədəniyyət vasitəsilə sivilləşdirmək, tərbiyələndirmək mümkündürsə, niyə də bu sahələr zənginləşdirilməsin? Daha sonralar insanlar yaranmış olan qeyri-maddi – sözlə musiqi sənəti nümunələri və maddi - incəsənət, mədəniyyət əsərlərini gələcək nəsillərə çatdırmaq haqqında düşünüblər. Ona görə də vaxtilə sivilizasiya - bəşəriyyət tarixində ilkin muzeylərin təməli qoyulub. Muzey mədəniyyəti əksər Avropa ölkəsində, xüsusən də maarifçilik və romantizm dövründə daha çox inkişaf edib. Orta əsrlərdən başlayaraq, - indiki anlamda, - artıq ilk muzeylər yaranmağa, formalaşmağa başlanmışdı: kralların, varlıların saraylarında fəaliyyət göstərən bu tipli estetik saxlanğıcların tarixçəsi isə sözsüz, qədim Yunanıstan, Roma, Şərq ölkələrinə gedib çıxır. Yaxın Şərq ölkələri, Hindistan, Misir, Çin kimi fərqli sivilizasiyalar tarixində isə saray xəzinələri, məscidlər, məbədlər, dini ocaqlar həm də muzey funksiyasını daşıyıblar. Bunlar cəmiyyətin geniş təbəqələri üçün həmişə açıq olmasa da, öz kreativ missiyasını yerinə yetiriblər: tarixin müxtəlif çağlarının əyani şahidi kimi. Axı bizə də maraqlıdır ki, keçmişdə bizim babalarımız hansı işlərlə məşğul olub? Tanınmış incəsənət, ədəbiyyat, elm adamlarının taleyi, onların keçdiyi həyat yolu necə olub? Bunları muzeylərdəki çoxsaylı eksponat, eləcə də digər www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 83 83 83 əşyalar vasitəsilə öyrənmək, tədqiq etmək mümkündür. Ən azından, ənənəvi muzeylər bir çox əyani vəsaitləri, tarixi qiyməti olan fərqli əşyaları özündə cəmləyir. Zaman-zaman insanlar da gedib onlara baxır, lazım gəldikdə tarixi canlandırmaqda bu eksponatlardan yararlanırdılar. Azərbaycanda Qərb tipli muasir muzeylər bir mədəniyyət hadisəsi kimi tarixini nisbətən gec başlayıb: bildiyimiz kimi, keçmişdə şahların, xanların saraylarında, varlıların evlərində xüsusi qapalı guşələr olub. Onlar həmin guşələrdə qədimi kitabələr, xalçalar, zərgərlik nümunələri, incəsənət əsərlərini, tətbiqi sənət məhsullarını qoruyub saxlayıblar. Lakin Azərbaycanda müasir anlamda - Qərb tipli muzeylərin tarixi Rusiya işğalından sonra başlayır. XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın bir qrup maarifpərvər ziyalılarının təşəbbüsü ilə müəyyən muzeylər yaradılıb, bu mədəniyyət ocaqları sabiq sovetlər dövründə inkişaf etdirilib, zənginləşdirilib. Rayonlarımızda, hətta ayrı-ayrı kəndlərimizdə müxtəlif təmayüllü muzeylərimiz olub. Tutalım, Lerikdəki ―Uzunömürlülər‖ muzeyi, Ağdamdakı ―Çörək muzeyi‖ dünyada analoqu olmayan kreativ təsisatlar kimi tanınır. Yaşlı nəsil nümayəndələri yaxşı xatırlayarlar, əvvəllər bizim insanlar ailəlikcə muzeylərə gedər, tələbələri, məktəbliləri Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|