Anar – 75
37
ye
nidənqurmanı ifşa edir. Əslində bu təmtəraq içərisində insana
heç bir qiymət verilmədiyini göstərir. Hekayənin qəhrəmanı, hə-
yəcan, qəzəb, nifrət, etiraz və üsyan dolu monoloqları ilə oxucu-
nu həyəcanlandırır, onu daxilən silkələyir: “–Nəyə, kimə lazım-
dır? Kimi aldadırsınız, kimə nə isbat eləmək istəyirsiniz, sözü-
nüz nədir? Bütün o sərgi, bütün o cah-cəlal kimin üçündür? Ru-
hul
la olmayandan sonra bütün bu təmtərağın nə mənası var? Ru-
hul
lanı, Cavidi, Müşfiqi demirəm, ən adi, ən balaca, ən istedad-
sız, bax mənim kimi bir şairin, bir həkimin, bir alimin, bir mü-
həndisin, bir azərinin, rusun, ukraynalının, gürcünün qanı nahaq
axıdılmışsa, bütün bu yuxarı qalxan qırmızı qrafiklər, bütün bu
dö
şü dolu qəhrəmanların şəkli, bütün bu alma boyda alçalar və
qar
pız boyda almalar, bu qucağa sığmayan sünbül dərzləri, bu
ma
şınlar, çilçıraq binalar, rəngbərəng su püskürən fəvvarələr ki-
min ürəyində fərəh doğura bilər?”(12,17).
O, insanı dünyadakı hər bir nemətdən üstün tutur. Günahsız
in
sanların, repressiya qurbanlarının yerini cəmiyyətdə heç bir
şey ilə doldurmağın mümkün olmadığını vurğulayır: “–Bilirəm.
Bü
tün dəlillərinizi bilirəm,–dedi,–"A" qrupu. Ağır sənaye, vətə-
nin müdafiəsi, ölkənin qüdrəti, düşmən əhatəsi, daxili fitnəkar-
lıqlar, azğın ministr və nəhayət, şəxsiyyətə pərəstiş dövründə so-
sialist qanunç
uluğunun bəzi təhrifləri.
Sən bilirsənmi ki, bütün
za
vodların qüdrəti insan damarlarından axan qanı yarada bilməz,
bilirsənmi ki, heç bir elektrostansiya insan ürəyini döyündürə
bil
məz, bilirsənmi ki, hələ doğulmamış, anasının qarnında tələf
ol
muş körpə, hətta şikəst, xəstə, yarımçıq doğulsa belə bəşərin
ən böyük möcüzəsi, insanların bütün nailiyyətlərindən böyük bir
nai
liyyət, bütün qələbələrdən ulu bir qələbə, 52 min peykdən da-
ha yüksək bir varlıqdır”(12,20).
Yazıçı bu dövrdə cəmiyyətdə olan repressiya cəza orqanları-
nın işçilərinin süniliyini, onların mənəviyyatında və əxlaqında
olan naqis
lik və ikiüzlülüyü belə təsvir edir: “Küçədə onları gör-
səniz bir-birlərini "bizim uşaqlarımızdandır" deyə adlandıran bu
gənclər çox gözəl və səliqəli, son moda üzrə geyinmiş, son dərə-
|