Microsoft Word Kitab-2 cbs doc

113
2014; 3 dekabr, 2014; 24 dekabr, 2014); 2015-ci ild  14 (1 yanvar, 
2015; 3 mart, 2015; 16 aprel, 2015; 1 may, 2015; 4 may, 2015; 11 
may, 2015; 13 may, 2015; 18 may, 2015; 25 sentyabr, 2015; 14 
oktyabr, 2015; 23 oktyabr, 2015; 29 oktyabr, 2015; 11 noyabr, 
2015; 17 dekabr, 2015); 2016-cı ild  30 (10 yanvar, 2016; 22 
yanvar, 2016; 3 mart, 2016; 4 mart, 2016; 10 mart, 2016; 11 mart, 
2016; 29 mart, 2016; 14 aprel 2016; 23 aprel, 2016; 26 aprel, 
2016; 23 may, 2016; 7 iyun, 2016; 8 iyun, 2016; 13 iyun, 2016; 30 
iyun, 2016; 19 iyul, 2016; 21 iyul, 2016; 22 iyul, 2016; 3 avqust, 
2016; 5 sentyabr, 2016; 16 sentyabr, 2016; 27 sentyabr, 2016; 2 
oktyabr,  2016; 4 oktyabr, 2016; 12 oktyabr, 2016; 18 oktyabr, 
2016; 24 oktyabr, 2016; 26 oktyabr, 2016; 1 noyabr, 2016; 23 
dekabr, 2016); 2017-ci ilin ilk 3 ayında 9 (1 yanvar, 2017; 5 
yanvar, 2017; 10 yanvar, 2017; 25 fevral, 2017; 28 fevarl, 2017; 7 
mart, 2017; 10 mart, 2017; 12 mart, 2017; 16 mart, 2017). 
(90)
- Musavat.com saytı (“Yeni Müsavat” q zeti) – 2013-cü ild
1 (11 iyul, 2013), 2014-cü ild  4 (21 fevral, 2014; 25 mart, 2014; 
29 sentyabr, 2014; 12 dekabr, 2014); 2015-ci ild   3 (24 iyun, 
2015; 16 noyabr, 2015; 2 fevral, 2015, 2016-cı ild  12 (10 yanvar, 
2016; 11 yanvar, 2016; 22 yanvar, 2016; 24 fevral, 2016; 11 aprel, 
2016; 26 aprel, 2016; 6 may, 2016; 27 sentyabr, 2016; 26 oktyabr, 
2016; 1 dekabr, 2016; 19 dekabr, 2016; 26 dekabr, 2016) d f
multikulturalizm mövzusuna müraci t edib.
(91)

---

114

---

115
Yuxarıdakı statistikadan da göründüyü kimi, h r üç (Az r-
baycan, rus, ingilis) dilli media nümun l rimiz iki halda multi-
kulturalizm mövzusuna daha çox diqq t ayırıb: 1) Az rbaycan 
Respublikası Prezidenti yanında Kütl vi nformasiya Vasit l rin
Dövl t D st yi Fondunun müsabiq l ri zamanı; 2) 2016-cı il 
“Multikulturalizm ili” ç rçiv sind . Dig r vaxtlarda is  ist r
saytlar, ist r q zetl r, ist rs   d  jurnallar il  rzind  4-5 d f  bu 
mövzuya müraci t edibl r. Sevindirici haldır ki, K V-l rin multi-
kulturalizml  ba lı ara dırmalarında irqi ayrı-seçkiliy  yol veril-
mir, 20-d k multikultural subyekt h rt r fli ara dırılır, onlarla 
reportajlar hazırlanır, müsahib l r alınır, s rb st mövzular i l nilir.
Az rbaycan Milli Elml r Akademiyasının Arxeologiya v
Etnoqrafiya
nstitutunun “Etnososiloji t dqiqatlar” 
öb sinin
müdiri, Antropologiya üzr  elml r doktoru, professor  lia a
M mm dli m tbuata (“Azadinform”  nformasiya Agentliyi, 3 
aprel, 2017) müsahib sind  milli azlıqların media vasit l ri – 
q zetl ri, jurnalları, saytları il  ba lı t dqiqat i l rind n danı ıb.
Bildirib ki,  öb d  aparılan t dqiqat i l rinin bir qismi d  ölk
K V-d  etnik probleml rin öyr nilm si v  t hlilidir.
.M mm dli 
bu ara dırmalara m nb l r kimi,  sas n, rusdilli r smi hökum t
n rl rinin, müst qil dövri v  internet resurslarının c lb edildiyini 
vur ulayır, ld  olunan materialların sasında K V-d  etnoinfor-
masiyanın a kar olundu unu bildirir. T dqiqat zamanı a a ıdakı
amill r  gör  t snifat h yata keçirilmi dir:
- K V-d  etnik istiqam tl r v  müxt liflik m s l l ri;
- Professional etik v  hüquqi aspektl r;
- Etnosiyasi, etnoiqtisadi, etnom d ni informasiyaların yayıl-
masında etnoregional xüsusiyy tl r;
- etnostereotipl rin K V vasit sil  yayılması (titul mill tin
siması, etnik azlıqların siması).
Keçiril n t dqiqatlar n tic sind   K V-d   a a ıdakı aktual 
tendensiyalar a kar edilmi dir:
- ölk nin ictimai h yatında i tirakın d r c sini s ciyy -
l ndir n etno-m d ni icmaların cari t dbirl ri;

---

116
- böyük  h miyy t da ıyan n rl rd  Az rbaycanda milli 
azlıqların v ziyy ti haqqında r smi faktlar v  ekspert r yl ri;
- beyn lxalq sah ;
- milli azlıqları narahat ed n aktual m s l l r üzr  müraci t-
l r, b yanatlar;
- Xarici n rl rd  separatçılı ın mü ahid  olunması;
- milli  dav t  qar ı mübariz ;
- hüquqi m kan;
- ümumi xarakterli icmal materialları.
(92)
Mövzu il  ba lı bütün sah l ri faktlara istinad ed r k h rt -
r fli inc l m y  çalı dıq. Bu sah ni obyektiv i ıqlandıran multu-
kultural media s yl rini davam etdirm lidir. Ayrı-ayrı mü llifl rin
qısa n z ri baxı ları v  ara-sıra jurnalist ara dırmaları istisna ol-
maqla, bu gün d k Az rbaycanda ya ayan milli azlıqların K V-l ri
elmi t dqiqatın  obyekti olmamı dır.

---

117
Multikultural media: Az rbaycanda ya ayan
xalqların m tbuatı
Az rbaycanda ya ayan h r hansı bir azsaylı xalqın öz media 
orqanını t sis etm kd  maliyy   ç tinliyi istisna olmaqla, ba qa 
problemi yoxdur. Bu cür K V-l r sas n, t kilatlara m xsus olur, 
bütün etnik t kilatlar is  c miyy t formasındadır. T ssüf ki, K V
t sis etm k ist y n t kilatlar da kifay t q d r maliyy   v saitin
malik olmurlar v  yaxud da media orqanı t sis etm kd  maraqlı
deyill r.  Ölk d  azsaylı xalqların sıxı dırılması v  ya hüquqlarının
pozulması kimi hallardan is  söhb t ged  bilm z.
Bu gün Az rbaycanda t kc  60-a yaxın m tbu v
b k
n ri, habel  7 böyük informasiya agentliyi rus dilind   f aliyy t
göst rir.  
TAR TASS nformasiya Agentliyinin Ba  direktoru Vitaliy 
qnatenko 14 iyun 2008-ci ild  Moskvada keçiril n Ümumdünya 
Rus M tbuatı Konqresind  bildirmi di ki, az rbaycanlılar rusdilli 
m tbuatın kontingentini ölk l rind  qoruyub-saxlamaqdan  lav ,
h m d  onu artırıblar: “...Bu gün biz onu dey  bil rik ki, rusdilli 
m tbuat Az rbaycanda layiqli, yax ı v  möhk m yer tutub”.
Rusiya Xarici  l r Nazirliyinin 15 avqust 2010-cu ild
yayılan “H ms rh d dövl tl rd  media mühitinin probleml rind n
m lumatlılıq d r c si” adlı arayı ında Az rbaycana aid bölm d
deyilir ki, ölk mizl
m kda lıq kifay t q d r sabit  kild  davam 
edir: “Az rbaycan K V-nin ümumi sayının 12 faizini t kil ed n
rusdilli m tbuat (50 m tbu orqan v  7 informasiya agentliyi) öz 
t sirini v  populyarlı ını saxlayıb, Az rbaycanda ictimai r yin
formala masında h miyy tli rol oynamaqdadır”.
2015-ci ilin iyununda Rusiya hökum ti xaricd  rusdilli 
m tbuata 12 mln. rubl (230 min manata yaxın) m bl
d  maddi 
d st yin göst rilm si bar d   q rar q bul etmi dir.    Bu  v saitl r
hesabına Az rbaycan, Almaniya, Bolqarıstan,
taliya, Litva, 
Qazaxıstan, Kipr, AB , Moldova v  Estoniyada rusdilli m tbuata
d st k proqramı h yata keçiril c yi b yan olunurdu.

---