673
Hifz – saxlama, qoruma
Hilal – ay
Hövli‐cəhənnəm – cəhənnəm qorxusu
Hud (ə) – Ad qövmünə göndərilmiş peyğəmbərdir. Qurani‐kərimin 11‐ci
surəsi bu peyğəmbərin adı ilədir
Hurül‐eyn – huri gözlü
Hüccac – hacılar, Məkkə ziyarətinə gedənlər
Hüccət – dəlil, sübut
Hücrə – otaq
Hülq – boğaz
Hünərvər – hünərli, bacarıqlı, məharətli
Hürr – Kərbəla şəhidlərindəndir
Hüseyn ibn Əli (ə) – On iki İmamın üçüncüsü, İmam Əli (ə) və Həzrət
Fatimə (s.ə)‐nın oğlu, Məhəmməd Peyğəmbərin (s) sevimli nəvəsi.
Kərbəla hadisəsinin əsas qəhrəmanı.
Hüveyda – aydın, aşkar
Hüzzar – hazır olanlar, iştirak edənlər
X
Xab – yuxu
Xabi‐naz – şirin yuxu
Xaceyi‐Qənbər – Qənbərin ağası, Həzrət Əli (ə) nəzərdə tutulur
Xahər – bacı
Xahərani‐u – onun bacıları
Xali – boş
Xaliqi‐Sübhan – Allah‐təala (c.c)
Xaliqü xəllaq – Allah‐təala (c.c)
Xaliqi‐səttar – Allah‐təala (c.c)
Xaki‐bəla – bəla torpağı. Kərbəlayə işarədir
Xakistər – kül
Xamə – qələm
Xamuş – sakit, susan
Xanə – ev, mənzil
Xaniman – ev‐eşik, avadanlıq, mal‐mülk
Xar – tikan
Xarü xaşak – tikan, çör‐çöp
674
Xari‐müğilan – tikan kolları
Xatib – xitab edən, nitq söyləyən
Xatun – xanım
Xeybər – Mədinənin 170 km. şimalında yerləşmiş olan bu qalanı İmam
Əli (ə) fəth etmişdi.
Xeymə – çadır
Xeyməgah – çadırların qurulduğu yer
Xeyrün‐nisa – qadınların ən xeyirlisi. Həzrət Fatimə (s.ə) nəzərdə tutulur
Xeyzəran – çubuq
Xəcil – xəcalətli
Xədəng – ox
Xədicə – Məhəmməd Peyğəmbərin (s) xanımı, Həzrət Fatimə (s.ə)‐nın
anası, İslamı ilk qəbul edənlərdən biri.
Xəlil – bax: xəlilullah
Xəlilullah – Allahın dostu, Həzrət İbrahim (ə) nəzərdə tutulur
Xəm, xəmidə – əyri
Xəndan – gülən, şad; tamam açılmış gül
Xəndəq – İslamın ilk əvvəllərində baş vermiş ən böyük savaşlardan biri.
Xəsm – düşmən
Xəraş – cırmaq
Xərgah – çadır, alaçıq
Xətmi‐Quran – Qurani‐Kərimi oxuyub bitirmə
Xətərnak – xətərli, qorxulu
Xətib – xütbə oxuyan
Xətmi – gülxətmi
Xətmi‐Rəsul – Peyğəmbərlərin sonuncusu Məhəmməd Peyğəmbərə (s)
işarədir.
Xətmi‐ənbiya – Peyğəmbərlərin sonuncusu Məhəmməd Peyğəmbər (s)
nəzərdə tutulur.
Xəzan – saralıb‐solam vaxtı, payız
Xilqəti‐əzzəl – ilk yaranmış. Həzrət Adəm (ə)‐a işarədir
Xinzir – donuz
Xişü əqrəba – qohum‐əqrəba
Xişü təbar – qohum‐əqrəba, yaxın adamlar
Xiyam – xeymələr, çadırlar
Xizab – boyama, rəngləmə
Xorasan – İranda vilayət. İmam Rza (ə)‐ın dəfn olunduğu yer
675
Xoşbu – xoş ətirli
Xoşgüvar – ləzzətli, dadlı; rahat həzm olan
Xövfü həras – qorxu
Xubru – gözəl üzlü
Xuda, Xudavənd – Allah‐təala (c.c)
Xuli – Xuli bin Yəzid Əsbəhi. Əhli‐Beyt (ə)‐ın qatı düşmənlərindən biri
olmuşdur. Kərbəla faciəsində xüsusi amansızlıq göstərmişdir
Xun – qan
Xunab – qanlı su
Xunalud – qana bulaşmış
Xunbar – qan yağdıran, çox ağlayan, çox göz yaşı tökən
Xuncigər – ciyəri qanla dolmuş
Xunfəşan – qan saçan
Xundil, xunindil – ürəyi qanla dolu
Xunxar – qan içən
Xurşidvəş – günəş kimi
Xüldi‐bərin – cənnət, behişt
Xüram – nazla yerimə
Xürd‐xürd – xırda‐xırda
Xürdü kəbir, xürdü kibar – böyük‐kiçik
Xüşk – quru
Xütur – yada düşmə
İ
İbn Mülcəm – Əbdürrəhman ibn Mülcəm Muradi. Həzrət Əli (ə)‐ın qatili
İbn Ziyad – Übeydullah ibn Ziyad Kufə valisi, İmam Hüseyn (ə) və
yaxınlarının qətlə yetirilməsi əmrini verən və Kərbəla faciəsində “xüsusi
xidmətləri” olan cani.
İbtida – başlanğıc
İcabət – icra etmə, qəbul etmə
İcma – qəbul edilmiş qərar
İcz – acizlik
İdris – Həzrət Adəm (ə)‐ın övladlarından və Qurani‐Kərimdə adı çəkilən
peyğəmbərlərdən biri. İlk yazı yazan və dərzilik sənətini icad edən şəxs.
İktifa – kifayətlənmək
İqdam – təşəbbüs etmə, başlama
676
İmami‐məşriqeyn – şərqin və qərbin İmamı. İmam Hüseyn (ə) nəzərdə
tutulur
İmşəb – bu gecə
İncil – İsa peyğəmbərə (ə) nazil olmuş müqəddəs kitabın adı
İntəha – son
İntizar – gözləmə
İrfan – mərifət
İrtiqa – yüksəyə qalxma, ucalma
İsa (ə) – dörd böyük peyğəmbərdən biri. Allah‐təala ona İncil adlı kitab
nazil etmişdir. Qurani‐Kərimdə İsa peyğəmbəri (ə) vəsf edən çoxlu ayələr
mövcuddur.
İskəndər – məşhur makedoniyalı İskəndər nəzərdə tutulur
İsm – ad
İsmail (ə) – Qurani‐Kərimdə adı çəkilən peyğəmbər, Həzrət İbrahim (ə)‐
ın oğlu.
İsrafil – qiyamət günü ölüləri diriltmək üçün sur çalmaq vəzifəsini
daşıyan mələk
İstiğasə – dua. Allahdan yardım istəmə
İstitaət – bacarıq, iqtidar
İşrət – kef
İştiyaq – arzu etmə, çox istəmə
İtmam – tamamlamaq, bitirmək
İtmami‐hüccət – hüccəti tamamlamaq. Peyğəmbərlərin və İmamların
öhdələrinə düşən vəzifəni sonadək yerinə yetirmək.
İtrəti‐əthar – pak ailə
İyadət – xəstənin görüşünə getmək
İzhar – ifadə etmə, bildirmə
K
Kakil – zülf, saç
Kani‐vəfa – vəfa mədəni, vəfa mənbəyi
Kar – iş
Kə`bə – Məkkədə Allahın evi. Bütün müsəlmanların ibadət edərkən
yönəldikləri qiblə
Kəc – əyri
Kəcavə – dəvələrin belinə qoyulan xüsusi otaqcıq
Dostları ilə paylaş: |