Publication1
Yüklə 1,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
§ 159, Varnava and Others v. Turkey [GC], nos. 16064/90 , 16065/90 , 16066/90 , 16068/90 , 16069/90 , 16070/90 , 16071/90 , 16072/90 and 16 073/90 , § 138, 18 September 2009)). 59. Lakin hüquqi müəyyənlik prinsipi nəzərə alınaraq demək olar ki, Məhkəmənin kritik tarixdən əvvəl baş vermiş ölüm faktları ilə bağlı 2‐ci maddədə nəzərdə tutulmuş prosessual öhdəliyə əməl olunması na münasibətdə zaman görə yurisdiksiyası sonsuz deyildir. İlk növbədə aydındır ki, ölümün kritik tarixdən qabaq baş verdiyi hallarda yalnız həmin tarixdən sonra baş vermiş prosessual hərəkətlər və/və ya hərəkətsizliklər Məhkəmənin zamana görə yurisdiksiyanın əhatə dairəsinə düşə bilər. İkincisi, 2‐ci maddə ilə müəyyən edilmiş prosessual öhdəliklərin yaranması üçün ölüm faktı ilə Konvensiyanın cavabdeh dövlətə münasibətdə qüvvəyə minməsi arasında həqiqi əlaqə olmalıdır. 57 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ VI nömrə Belə ki, bu müddəa ilə tələb olunan prosessual addımların böyük bir qismi (bura yalnız müvafiq şəxsin ölümü ilə bağlı səmərəli istintaqın aparılması deyil, həmçinin ölümün səbəbinin müəyyən edilməsi və bu əməli törətmiş şəxslərin məsuliyyətə cəlb edilməsi məqsədilə müvafiq proseslərin başladılması da daxildir) kritik tarixdən sonra atılmalıdır. Lakin Məhkəmə istisna etmir ki, bəzi hallarda əlaqə Konvensiyanın təminatları və əsas dəyərlərinin real və səmərəli şəkildə qorunmasının təmin edilməsi zərurətinə də əsaslana bilər (yuxarıda qeyd edilmiş “ Şilih ” işi, 161‐163‐cü bəndlər). 60. Məhkəmə daha sonra qeyd edir ki, o, bu yaxınlarda yuxarıda qeyd edilmiş meyarı aydınlaşdırmaq imkanına malik olmuş və qət etmişdir ki, “həqiqi əlaqənin” təsbit edilməsi üçün hər iki meyar mövcud olmalıdır: başlanğıc hadisə kimi ölümlə Konvensiyanın qüvvəyə minməsi arasında vaxt kəsiyi ağlabatan dərəcədə qısa olmalı və istintaq hərəkətlərinin əksəriyyəti Konvensiyanın qüvvəyə minməsindən sonra həyata keçirilmiş və ya həyata keçirilməli olmalıdır (bax: “ Yanouek və Digərləri Rusiyaya qarşı ( Janowiec and Others v. Russia [GC], nos. 55508/07 and 29520/09 , § 148, ECHR 2013)). 61. Hazırkı işin hallarına gəlincə, Məhkəmə qeyd edir ki, ərizəçilərin oğulları 2001‐ci il 1 iyunda, Konvensiyanın Azərbaycana münasibətdə qüvvəyə mindiyi 2002‐ci il 15 aprel tarixindən on ay yarım öncə Ukraynada öldürülmüşdür. Lakin bu ölüm faktı ilə bağlı cinayət işi Azərbaycanda 2003‐cü il 8 apreldə başlanmışdır və belə görünür ki, bu iş hələ də davam etməkdədir (yuxarıda 20‐42‐ci bəndlərə bax). Buna görə də belə çıxır ki, Azərbaycanda cinayət işinin istintaqı tam şəkildə 2002‐ci il 15 apreldən sonra aparılmışdır. 62. Məhkəmə hesab edir ki, 2‐ci maddədə nəzərdə tutulmuş prosessual öhdəliklərin tətbiqi üçün ölüm faktı ilə Konvensiyanın Azərbaycana münasibətdə qüvvəyə minməsi arasında həqiqi əlaqə mövcuddur. Başlanğıc hadisə kimi ölümlə Konvensiyanın qüvvəyə minməsi arasındakı zaman kəsiyi – on ay yarım müddəti – ağlabatan dərəcədə qısa olmuşdur (müqayisə üçün bax: “ Lyubov Efimenko Ukraynaya qarşı ( Lyubov Efimenko v. Ukraine , no. 75726/01 , § 65, 25 November 2010); İqor Şevçenko Ukraynaya qarşı ( Igor Shevchenko v. Ukraine, no. 22737/04 , §§ 4548, 12 January 2012); Dimovi Bolqarıstana qarşı ( Dimovi v. Bulgaria , no. 52744/07 , §§ 36‐45, 6 November 2012) və “ Bajiç Xorvatiyaya qarşı ( Bajić v. Croatia , no. 41108/10 , § 62, 13 November 2012)) və Azərbaycanda həyata keçirilmiş və on bir ildən artıq uzanmış istintaq tamamilə kritik tarixdən sonra baş vermişdir . 63. Hökumət əsas istintaq hərəkətlərinin kritik tarixdən öncə həyata aparıldığını bildirmiş və Ukrayna dövlət orqanlarının cinayət işinin Azərbaycana verilməsindən qabaq apardığı istintaq hərəkətlərinə, o cümlədən Azərbaycanın dövlət orqanlarının Azərbaycanda cinayət işinin başlanmasından öncə ukraynalı həmkarlarının xahişi ilə apardıqları istintaq hərəkətləri, misal üçün 2002‐ci il 5 yanvarda R.Ə.‐nin şahid qismində dindirilməsinə istinad etmişdir. Lakin yuxarıda qeyd edildiyi kimi Azərbaycanda cinayət işi 2003‐cü il 8 apreldə başlanmışdır və bu da açıq‐aşkar Konvensiyanın bu dövlətə münasibətdə qüvvəyə minməsindən sonrakı dövrə təsadüf edir. Buna görə də Hökumətin dəlilləri əsassızdır. 64. Məhkəmə yuxarıdakıları nəzərə alaraq qət edir ki, 2‐ci maddənin prosessual aspektlərinin iddia edilən pozuntusu onun zamana görə yurisdiksiyasının əhatə dairəsinə düşür. O daha sonra qeyd edir ki, bu şikayət digər əsaslara görə mümkünsüz deyildir. Ona görə də o, mümkün elan edilməlidir. Yüklə 1,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|