Qadin indd

İkinci fəsil. Müsəlman qadının sosial həyatda iştirakı...

311

Peyğəmbər 

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

yatdığında  tərini  top-

layıb  bir  qaba  yığır,  sonra  ətrinə  qatırdı”

1

.

Rəvayət  olunur  ki,  Ənəs  ibn  Malik  

(Allah  ondan  razı  qalsın!)

  de-

mişdir:  

“Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

Quba  torpaqları-

na  gedərkən  Ümmi-Həram  bint  Məlhanın  qonağı  olur,  Ümmi-

Həram  da  ona  yemək  verirdi.  (Həmin  vaxtlar)  Ümmi-Həram  

Übadə  ibn  əs-Samitin  zövcəsi  idi.  Bir  dəfə  Peyğəmbər  

(Ona  

Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

onun  yanına  getdi,  o  da  Peyğəmbərə  

(adəti  üzrə)  yemək  verib,  başını  təmizləməyə  başladı”

2

.

Əbu  Musa  əl-Əş`əri  

(Allah  ondan  razı  qalsın!)

  demişdir:  

“Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

məni  Yəmənə  

göndərmişdi.  Peyğəmbər  Bəthada

3

  ikən  yanına  qayıtdım.  Soruş-

du:  “Təlbiyə”ni  necə  oxudun?”  Dedim:  “Peyğəmbər  necə  oxu-

muşdusa,  mən  də  elə  oxudum.”  Sual  etdi:  “Yanında  qurbanlıq  

heyvan  varmı?”  Dedim:  “Xeyr,  yoxdur.”  Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xe-

yir-duası  və  salamı  olsun!)  

əmr  etdi  ki,  Evin  (Kə`bənin)  ətrafına  dövrə  

vurum,  Səfa  və  Mərvanı  qaçım.  Onu  da  əmr  etdi  ki,  “təlbiyə”ni  

oxuyum,  mən  də  oxudum.  Axırda,  həmqəbiləm  sayılan  bir  qa-

dının  yanına  getdim.  Başımı  darayıb,  saçlarımı  yudu”

4

.

Hafiz  ibn  Həcər  demişdir:  

“...həmqəbiləm  sayılan  bir  qadının  yanına  getdim”  sözündən  

mənə  məlum  olur  ki,  həmin  qadın  onun  qardaşlarından  (həm-

qəbiləsi  olanlardan)  birinin  arvadı  imiş”

5

.

1

 Hədisi  İmam  Buxari  və  İmam  Müslim  rəvayət  etmişlər.

2

 Hədisi  İmam  Buxari  və  İmam  Müslim  rəvayət  etmişlər.

3

 Məkkədə  yer  adı

4

 Hədisi  İmam  Buxari  və  İmam  Müslim  rəvayət  etmişlər.

5

 İbn  Həcər  əl-Əsqəlani.  Fəth  əl-Bari,  IV  cild,  səh.  161.

---

İkinci kitab.  Müsəlman qadının sosial həyatda iştirakı̇ 

312

Rəvayət  olunur  ki,  Ənəs  ibn  Malik  

(Allah  ondan  razı  qalsın!)

  de-

mişdir:

“Mədinəli  cariyələrdən  biri  istəsəydi,  Peyğəmbərin  

(Ona  Allahın  

xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

əlindən  tutur,  onu  istədiyi  yerə

1

  aparırdı”

2

.

Hafiz  ibn  Həcər  demişdir:  

“Əhmədin  rəvayət  etdiyi  hədisdə  Ənəs  ibn  Malikə  istinadla  

Əli  ibn  Zeyd  demişdir:  “Mədinəli  cariyələrdən  biri  istədiyində  

Peyğəmbərin  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

yanına  gəlir,  əlindən  

tuturdu.  Peyğəmbər  də  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

cariyə  

onu  istədiyi  yerə  aparıb  çatdırıncaya  qədər  əlini  onun  əlindən  

çəkmirdi”.  İbn  Macə  də  hədisi  bu  versiyada  rəvayət  edib”

3

.  

Rübəyye  bint  Müəvviz  demişdir:  

“Peyğəmbərlə  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

savaşa  çıxır-

dıq.  İnsanlara  su  verir,  xidmət  göstərir  (hədisin  digər  versiya-

sında:  yaralıları  müalicə  edirdik),  ölü  və  yaralıları  Mədinəyə  

daşıyırdıq”

4

.

Əbu  Rafenin  zövcəsi  Səlma  demişdir:  

“Peyğəmbərə  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

xidmət  edirdim.  

Sızanağı  və  çibanı  olduqda  əmr  edirdi  ki,  həmin  yerə  xına  

qoyum”

5

.

Abdullah  ibn  Məhəmməd  ibn  Abdullah  ibn  Zeyd  rəvayət   

edir  ki,  onlardan  (yəqin  ki,  qohumlarından  –  mütərcim)  bir  

1

 Yəni,  çətinliyə  düşmüş,  problemi  çıxmış  bu  cariyənin  harada  yaşamağından  

asılı  olmayaraq,  Peyğəmbər  kömək  etmək  üçün  onun  evinə  gedirdi  –  tər-

cüməçinin  qeydi.  

2

 Hədisi  İmam  Buxari  rəvayət  etmişdir.  

3

 İbn  Həcər  əl-Əsqəlani.  Fəth  əl-Bari,  XIII  cild,  səh.  102.

4

 Hədisi  İmam  Buxari  rəvayət  etmişdir.  

5

 Hədisi  İmam  Əhməd  rəvayət  etmişdir.  

---

İkinci fəsil. Müsəlman qadının sosial həyatda iştirakı...

313

qadın  demişdir:  “Sol  əlimlə  yemək  yeyirdim.  Bu  ərəfədə  Pey-

ğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

içəri  daxil  oldu.  Kasıb  

qadın  idim.  Peyğəmbər  əlimə  vurdu,  loğma  yerə  düşdü.  Dedi:  

“Solla  yemə,  Allah  sənə  sağ  əl  verib.”  Sağ  əlimlə  yeməyə  başla-

dım,  bir  daha  solla  yemədim”

1

.  

Peyğəmbərin  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

həm  bey`ət  za-

manı  qadınlarla  əl  verib  görüşməməsini,  həm  də  müəyyən  qa-

dınlara  bəzən  əllə  təmas  etməsini  belə  izah  etmək  olar:  birinci  

halda  o,  əllə  görüşməkdən  çəkinmişdir.  Belə  görüşmə  müəyyən  

təmas  forması  olub,  xüsusi  məna  kəsb  edir.  Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  

xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

kişi  və  qadınlarla  tez-tez  görüşdüyündə  bu  

hal  təkrarlanır,  salamlaşma  məqsədilə,  onun  mübarək  dərisinə  

toxunmaqla  dua  və  bərəkət  istəndiyində,  bey`ət  zamanı  əllə  

görüşmə  baş  verirdi.  Əgər  Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  

olsun!)  

bu  vəziyyətdə  qadınlarla  əllə  görüşməkdən  çəkinmişsə,  

bu  hərəkət  digər  hallarda  onun  birbaşa  təmasdan  çəkinməsi  

mənasına  gəlmir.  Çünki  həmin  vəziyyətlərdə  o,  bir  tərəfdən,  

onların  bəzi  ehtiyaclarını  aradan  qaldırır,  digər  tərəfdən  isə  

o  qadınlarla  görüşürdü  ki,  onlardan  fitnə-fəsad  gəlməyəcəyinə  

əmin  idi.  Yəni,  birinci  vəziyyətdə  Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  

və  salamı  olsun!)  

qadınlardan  fitnə-fəsad  gəlməyəcəyinə  əmin  deyil-

di.  Habelə  o,  bu  vəziyyətdə  onlarla  əl  verib  görüşmək  üçün  

əsaslı  səbəb  görmürdü.  İkinci  vəziyyətdə  isə  əllə  görüşmək  

üçün  tutarlı  səbəb  vardı.  O,  Ümmi-Həram  və  bacısı  Ümmi-

Süleymlə  (birincisi  xidmətçisi  Ənəsin  xalası,  ikincisi  isə  anası  

idi)  tez-tez  ünsiyyətdə  olurdu.  Odur  ki  onlardan  və  digər  bəzi  

qadınlardan  fitnə-fəsadın  gəlməyəcəyinə  əmin  idi.  

1

 Hədisi  İmam  Əhməd  rəvayət  etmişdir.  

---