The scientific and pedagogical

 
 
118
Ş.N.Şahbazlı 
 
Funksional dəyər təhlili üsulu vasitəsilə  məshulun fondtutumluluğu və kapital 
tutumluluğu azaldılır, istehsalda olan “zəif yer” və disporsiyalar aşkar edilir və bunların 
aradan çıxarılmasına təminat verən texnika istehsala tətbiq edilir. 
Sənaye sahəsində istehsal resurslarından istifadənin iqtisadi səmərəliliyinin 
kompleks tədqiqi əsasında aşağıdakı nəticələrə gəlmək olar: 
•
 
Bazar iqtisadiyyatının normal fəaliyyətinin təmin olunmasında mühüm 
amillərdən biri də istehsal resurslarından səmərəli istifadə olunmasıdır. 
•
 
İstehsal resurslarından səmərəli istifadə olunması  sənaye sahəsinin  əsas 
hərəkətverici qüvvələrindən biridir.  
•
 
Sənaye sahəsində mövcud olan bərabərsizlik resurslardan səmərəli istifadə 
olunmasında dövlət tənzimlənməsini zəruri edir. 
 
Ədəbiyyat 
1.
 
T.S.Vəliyev,  Ə.P.Babayev, M.X.Meybullayev. “İqtisadi nəzəriyyə” 
(dərslik) Bakı, Çaşıoğlu 2001, 692 s. 
2.
 
Paşayev T.S. “Azərbaycan tarixinin tədrisində  tələbələrə iqtisadi 
biliklərin verilməsi yolları” monoqrafiya, Bakı 2008 
3.
 
T.Ə.Hüseynov. “Firmanın iqtisadiyyatı” (dərslik) Bakı 2009, 600 s. 
4.
 
R.K.İsgəndərov. “Elmi – texniki tərəqqi:sosial iqtisadi aspektlər” 
(dərslik) Bakı, Elm və Təhsil 2010, 636 s 
5.
 
İ.M.Hüseynova. “Müəssisənin iqtisadiyyatı” (dərs vəsaiti) Bakı 2013, 
304 s 
6.
 
http://kagiz.org/istehsal-amilleri-nezeriyyesi-ve-amiller-uzre-gelirlerin-
forma.html 
7.
 
http://unec.edu.az/application/uploads/2015/12 
8.
 
http://www.academia.edu/4459181 
 
THE ECONOMIC EFFICIENCY OF THE USE OF PRODUCTIVE 
RESOURCES IN INDUSTRY 
 
S.N.Shahbazli 
SUMMARY 
 
The article deals with the economic efficiency of the use of productive resources 
in industry in Azerbaijan. Industry as being one of the most important areas of the 
economy and material production sector is based on general and the overall 
development of each country. Every society is endowed with resources that are used to 
produce the goods and services that enable it to survive and prosper. These resources, 
called productive resources are often classified into four groups: natural resources, 
material resources, human resources and capital resources. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
119
Ş.N.Şahbazlı 
 
ЭКОНОМИЧЕСКАЯ ЭФФЕКТИВНОСТЬ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ 
ПРОИЗВОДСТВЕННЫХ РЕСУРСОВ В ПРОМЫШЛЕННОСТИ 
 
С.Н.Шахбазлы 
РЕЗЮМЕ 
 
В  статье  речь  идет  экономической  эффективности  использования 
производственных 
ресурсов 
в 
промышленности 
в 
Азербайджане. 
Промышленность  как  одна  из  наиболее  важных  областей  производственного 
сектора  экономики  и  материального  основывается  на  целом,  так  и  общего 
развития  каждой  страны.  Каждое  общество  обладает  ресурсами,  которые 
используются для производства товаров и услуг, которые позволяют ему выжить 
и  процветать.  Эти  ресурсы,  называемые  производственные  ресурсы  часто 
подразделяются  на  четыре  группы:  природные  ресурсы,  материальные  ресурсы, 
человеческие ресурсы и капитальные ресурсы. 

---

120 
 
ODLAR YURDU UNİVERSİTETİNİN ELMİ VƏ PEDAQOJİ XƏBƏRLƏRİ 
THE SCIENTIFIC AND PEDAGOGICAL NEWS OF ODLAR YURDU UNIVERSITY
 
 
2016 - № 45 
 
SONLU AVTOMATIN KÖMƏYİLƏ MÜRƏKKƏB SİSTEMİN 
MODELLƏŞDİRİLMƏSİ 
 
A.B.Sultanova 
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti 
Bakı, Azadlıq prospekti 20 
e-mail: [e-mail] 
 
Açar sözləri: Kütləvi xidmət sistemləri,imitasiya modeli, Stateflow, Stateflow 
Explorer,vəziyyət, keçid 
Keywords: (queuing systems, simulation modeling,Stateflow, Stateflow Explorer, 
state,transitions
)
 
Ключевые  слова:  (систем  массового  обслуживания,  имитационного  моделирования, 
Stateflow, Stateflow Explorer,состояния, переход) 
 
Məqalədə kütləvi xidmət nəzəriyyəsi və sistemlərin fəaliyyət proseslərinin 
formallaşdırması üçün müxtəlif proqramlara əsaslanaraq hazırlanmış riyazi modellərvə 
üsullar təhlil edilmiş, kütləvi xidmət nəzəriyyəsinin modelləşdirilməsinə yeni  yanaşma 
təklif olunmuşdur. 
Sonlu avtomatin köməyi iləmürəkkəb sistemin informasiya emali prosesi 
 
 
modelləşdirilmiş və 
Stateflow proqram komponentindən istifadə edilərək simulyasiya edilmişdir. 
Giriş.Modelləşdirmə-davranışı  təsadüfi amillərin təsirindən asılı olan sistemlərin 
effektivliyinin qiymətləndirilməsi və  tədqiqatın  ən güclü universal metodudur. 
Modelləşdirmə metodlarının tətbiq edilmə sahələri olduqca geniş və müxtəlifdir. 
Təklif olunmuş yanaşmaya  əsasənmürəkkəb sistemin informasiya emali prosesi  
modelləşdirilmiş, kütləvi xidmət müəssisəsinin imitasiya  modeli  qurulmuş  və 
modelləşdirmənin nəticələri alınmışdır.Alınmış 
nəticələr təklif olunmuş 
yanaşmanındoğruluğunu əks etdirir. 
Tədqiqatlar göstərir ki, mövcud 
modellər sistemlərin  xarakterik  xüsusiyyətlərini 
nəzərə almaqla yanaşı müxtəlif qeyri stabil faktorların mümkün təsirlərini də  nəzərə 
almalıdır, məsələn, qəfil qəza, virus, ötürülən və ya emal olunan məlumatların itirilməsi, 
informasiya emalına sərf olunan zamanın artması və s. 
Bu baxımdan yeni üsulların işlənilməsi aktual  problem olaraq qalır.Təklif olunmuş 
yanaşma informasiya emalı prosesində daha rasional texniki xidmətin təşkilinə  və 
kanalların paylanmasına imkan verir. 
Məqalədə neft emalı müəssisəsi nəzdində  kütləvi xidmət sisteminin imitasiya 
modeli işlənmişdir.
 Tədqiq olunan problemin əhəmiyyətliliyini nəzərə alaraq məqalə neft 
quyularının təmir işlərinin təşkilinin modelləşdirilməsi və rasional qərarların qəbulu üçün 
daxil olan sifarişlərin vaxtında, imtinasız emal olnması üçün imitasiya modelinin 
qurulmasına  həsr olunub
 
Məsələnin qoyuluşu:Neft  şirkətlərinin işinin analizi göstərir ki, neft quyularının 
əsaslı  təmiri kifayət qədər vaxt , maliyyə  və neft itkisinə  səbəb olur. Neft-qaz çıxarma  
şirkətlərinin  səmərəliliyin artırılması üçün yeni üsullaın  inkişaf etdirilməsi lazımdır. 
Neft hasilatı müəssisəsində    təmir briqadalarının işinin optimallaşdırılması üçün 
külli miqdarda informasiya emal olunur. Bu informasiyaların,  daxil olan sifarişlərin - 
reallığa yaxın olan hadisələrin modelləşdirilməsinə  elmi metodların  tətbiqi tələb 
olunur.Bu da  müxtəlif meyarları  nəzərə almaqla mümkün idarəetmə strategiyalarını   
həyata keçirməyi tələb edir.
 

---