Xalqımızda azadlıq, müstəqillik fikirlərini daha da gücləndirmiş oldu

457 

 

 

 

 

1919 il dekabrın 1-də polkovnik R.Şıxlinskin in 2-ci topçu briqadasının komandiri təyin edilməsi ilə əlaqədar 4-cü 

Quba alayının  zabiti, polkovnik K.D.Çxeidze Hərb iyyə  məktəbinin  rəisi təyin edild i. Məktəb üç şöbədən - piyada, topçu 

və istehkamç ı şöbələrindən iba rət id i.  Piyada şöbəsi iki bölü klü  bir tabor, topçu və istehkamç ı şöbələrin in  isə hərəsi bir 

taqım olmalı id i. Məktəbdə o xuyanlar "yunker" adlanırdılar. Təhsil müddəti 2 il nəzərdə tutulmuşdu. Hərb iyyə məktəbinə 

17-28 yaş arasında olan  gənclər da xil ola  b ilə rdi. Bunun üçün onlar müvafiq  təhsil ba zasına malik o lma lı idilər. Məktəbə 

qəbul elanı "Azərbaycan " qəzetində dərc  edilirdi. Tədris dövründə təhsildə və davranışda yaxşı nəticə göstərən yunkerlər 

baş çavuş (feldfebel), baş portupey-yunker, kiçik portupey-yunker rütbələrinə layiq görülə b ilərdilər. 

Hərbiyyə  məktəbində  hərb i  fənlə rdən  takt ika,  a rtille riya,  istehkam  işi,  topoqrafiya,  hərbi  in zibatçılıq,  qanun-

şünaslıq, ümu mtəhsil  fənlərindən isə ilahiyyat, türk  (Azərbaycan) dili və ədəbiyyatı, riyaziyyat, fizika,  kimya, coğrafiya, 

ümu mi tarix və türk xalqların ın tarixi tədris edilird i. 

Yaran mış şəraitlə əlaqədar o laraq, 1920  il aprelin  24-də  Hərb iyyə  məktəbinin vaxtından qabaq buraxılışı oldu. 

Məktəbi 104 nəfə r uğurla b itirdi. Hə rbiyyə məktəbi sovet dövründə də bir neçə il fəa liyyətini davam etdirdi. 

 

Əd:. 

Süleymanov M., Azərbaycanda ilk milli hərbiyyə məktəbi, B., 2000.

 

 

HƏSƏNOV  Əlağa  Hacı  Süley man  oğlu   (1871,  Bakı-  18.3.1933,  Bakı)  -  ictimai  və 

dövlət xad imi.  Bakı şəhər gimnaziyasını və ko mmersiya  məktəbini bitirmişdir.  Bakı taciri o lan 

Həsənov "Nəşri-maarif‖cə miyyətinin yarad ılmasında və fəaliyyətində ya xından iştira k et mişdir. 

Şəhər du masının ü zvü id i.Həsənov Bakıya Şo llar su kəmərinin çəkilməsində, şəhər kanalizasiya 

şəbəkəsinin yaradılmasında, dənizkənarı parkın salın masında böyük xid mət göstərmişdir. Fevral 

inqilab ından (1917) sonrakı siyasi hadisələrdə yaxından iştirak etmiş, 1918 ilin  martında Bakıda 

türk-müsəlman  əhaliyə  qarşı  soyqırımlarının  qarşısını  almağa  çalışmışdır.  Müsəlman  Milli 

Şurası  Müvəqqəti  İcraiyyə  Ko mitəsinin  üzvü  idi.  A zərbaycan  Milli  Şurasının  "Azərbaycan 

Məclisi-Məbusanının  təsisi  haqqında  qanun"una  (1918,  19  noyabr)  əsasən,  Bakı  şəhərindən 

bitərəf  kimi  Cü mhuriyyət  Pa rla mentinin  tərkibinə  da xil  edilmişdi.  Azə rbaycan  Xalq  Cü mhuriyyətinin   3-cü  Hö ku mət 

kabinəsində  maliyyə  na zirin in  müavin i,  4-cü  kabinədə  isə  ma liyyə  na ziri  təyin   olunmuşdur.  1919  il  sentyabrın  30-da 

Həsənovun rəhbərliyi ilə A zərbaycan Dövlət Bankı fəaliyyətə başlamışdır. Cü mhuriyyətin əsginasları ü zərində baş nazirlə  

yanaşı  maliyyə naziri  Həsənovun da imzası var  idi. Milli pu lların q iy mətdən düşməməsi, emissiya həcminin artmaması, 

devalvasiyaya uğramaması üçün Həsənov böyük səy göstərmişdir. Həsənov həm Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti, həm də 

Sovet hakimiyyəti dövründə Azərbaycan Dövlət Bankına  rəhbərlik et mişdir. A zərbaycanın ictima i-mədəni həyatında fəal 

iştirak etmişdir.  Həsənovun dövri  mətbuatda, o cümlədən "Füyuzat" jurnalında ço xlu  məqalələri dərc edilmişdir.  Böyük 

rus yazıçısı L.N.To lstoyla dostluq münasibətləri o lmuşdur. 

 

Əd: 

Azərbaycan  tarixi,  7  cildd ə,  c.5,  B.,  2001;  Əliyev  M .,  Əliağa  Həsənov  "Azərbaycan  Demokratik  Respublikası: 

Azərbaycan hökuməti (1918-1920)" kitabında, B., 1990. 

 

HƏSƏNOV  Əlimu xtar Yaqub oğlu (1896, Bakı - ?)-Azərbaycan Xalq  Cü mhuriyyəti 

Parlamentinin  xüsusi  qərarına  (bax  Xaricə  təhsil  almağa  göndərilən  azərbaycanlı  tələbələr 

haqqında 

qərar) 

əsasən, 

dövlət 

hesabına ali təhsil almaq üçün xaricə göndərilmiş tələbələrdən biri. 

Bakı  kişi  gimnaziyasını  bitirmişdir  (1919).  Parlamentin  1919  il  1 

sentyabr tarixli qəra rına əsasən, təhsilini tarix-filo logiya sahəsində 

davam 

etdirmə k 

üçün  İstanbul  Universitetinə  (Türkiyə) 

göndərilmişdi. Sonrakı taleyi barədə məlu mat aşkar olun mamışdır. 

HƏSƏNOV  Rzaqulu İsmayıl oğlu (27.9.1889, Quba - ?)- 

Azərbaycan  Xalq  Cü mhuriyyəti  Pa rla mentinin  xüsusi  qərarına 

(ba x Xaricə təhsil almağa göndərilən azərbaycanlı  tələbələr haqqında qərar) əsasən, dövlət 

hesabına  ali  təhsil  almaq  üçün  xaricə  göndərilmiş  tələbələrdən  biri.  Orta  texniki  məktəbin 

mexanika  şöbəsini  bitirmişdir  (1917).  Parlamentin  1919  il  1  sentyabr  tarixli  qərarına  əsasən,  təhsilini  davam  etdirmək 

üçün  Frayberq  Universitetinə  (Almaniya)  göndərilmişdi.  Azərbaycanda  sovet  hakimiyyəti  qurulduqdan  sonra  xaricdə 

dövlət hesabına təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin vəziyyətini öyrənən Azərbaycanlı Tələbələr İttifaqının 1923-25 illər 

üçün məlu matında onun təhsilinin b itməsinə 1 il qald ığı göstərilirdi. Sonrakı taleyi barədə məlu mat aşkar olun mamışdır. 

HĠMAYƏDARLIQ NAZĠRLĠYĠ, A z ə r b a y c a n  X a l q   C ü m h u r i y y ə t i  H ö k u m ə t i n i n  H i m- 

a  y  ə  d   a   r l ı q   N  a  z  i  r  l  i  y  i  -  Azə rbaycan  Xalq  Cü mhuriyyəti  dövründə  ölkənin  məcburi  qaçqın  və  köç künlərinə 

himayədarlıq tədbirlə rin i həyata keçirən  icra hakimiyyəti orqanı.  Cənubi Qafqazda üç müstəqil respublika yaranana qədər 

Azərbaycanda qaçqın və köçkünlərlə iş bilavasitə Müsəlman Milli Şurasının müvafiq şöbəsi tərəfindən aparılırdı. Azərbaycan 

Xalq  Cü mhuriyyəti Höku məti Tiflisdən Gəncəyə köçdükdən sonra, 1918  il  iyunun 17-də Fətəli  xan Xoyskinin təşkil etdiyi 

2-ci Höku mət kabinəsində Xalq Səhiyyə və Himayədarlıq Nazirliyi təsis edilmiş və Xudadat bəy Rəfıbəyli Azərbaycan Xalq 

Cümhuriyyəti Hökumətinin ilk səhiyyə və himayədarhq naziri təyin olun muşdu. 1918 il sentyabrın 15-də Bakı Qafqaz İslam 

---