Xalqpedagogikas I

3.Osiyo mamlakatlari ta’lim tizimlarining qiyosiy analiz qilinishi.

Mezonlar

Yaponi

Shimoli

Janubiy

Xitoy

Xindisto

Indoneziya

mamlakatl ar.

ya

i Koreya

Koreya

n

Boshlang’ich

6-14

6-10

6-12

6-7-12-13

6-14

8-14

ta’lim

beriladiga

n yoshlar.

O’rta

kuyi

5-10

duyi bosqich

kuyi

6-10

6-9

ta’lim

bozdich

sinflar

7-9 sinflar

bosqich 6-

sinflar

sinflar

....

6-9

yukor i

9

sinflar

sinfl

bosqich: 10-12

sinflar

i

ar

sinflar.

yukor i

Yukor

bosqich 9-

i

11 yoki

bozknch

12

9-12

sinf.

sinfl

ar

O’rta

KuYI

100%

80%

60%

35%

40»,,

ta’l im ga

bosqich

jalb

: 100%

etilgan

yukor i

o’quvchilar

boskich

mi qdori

: 95%

(barcha shu

«yoshdagi

bolalarni

ng mikdori

100% deb

olingan).

Olny

260 ta

1ta

250 ta

1OOO

4.850 ta

50 ta

ta’lim

univer

universn

kollej va

ta

kollej va

davlat |

muassasala

sitet,

tet,

universitet

kollej

universit

universit

ri

texnik

200dan

lar

va

et lar.

et i

kolle

ortik

universi

xususiy

j-lar.

kollej..

dt lar.

oliygoxlar R-

o’z i ga

O’quv

o’quvchil

Davlat o’quv

Axlokiy

Maktabla

Boshlang’ich

xosliklar

yili

ar yoz

muassasalar

tarbiya

r bolalar

ta’limga

a prel

faslida

ida xam pul

yuksak

bilan

bolalar

oyidan

muayyai

tulanadi.

kadrlan

tulib

100% jal b

boshla

vaqt

adi

ketgan.

etiladi.

nadi.

davomid

davlatga

ishlab

beradila

R*

5 - MAVZU: AFRIKA DAVLATLARIDA TA’LIM MUAMMOLARI.
Asosiy savollar:
1.Afrika qit’asi mamlakatlarining ta’lim muammolariga xos umumiy xususiyatlari.
2.Jazoir va Xabashistonda ta’lim muammolari, ularni xal etishda qo’lga kiritilgan yutuqlar. Zoir va Marokash ta’lim-tizimidagi muammolar.
3.Afrika davlatlari ta’lim muammolarini o’zaro taqkoslash vositasida o’rganish.
1 .Afrika axolisining soni va xududi jihatidan dunyoda ikkinchi urinni egallaydi. U o’z ichiga 53 ta mustakil davlat va boshka ma’muriy siyosiy birliklarini oladi. Bugungi kunda bu qitada 705.000.000 dan ortiq axoli yashaydi. Mustamlakachilik davrida Afrika mamlakatlarida Evropaliklar kuplab maktablarni tashkil etdilar. Ammo ular asosan badavlat oilalarning farzandlarini o’qitar edi. Shu tufayli kattalarning 1G’3 qismigina yozishni va o’qishni biladi. Afrika davlatlarishshg xukumatlari ko’prok maktab qurish va ta’lim olish imkoniyatlarini kengaytirish xisobiga ta’lim soxasidagi vaziyatni o’nglashga harakat qilmoqda. Biroq bir qator muammolar axolining tez sur’atlar bilan o’sishi, ta’lim uchun to’lanadigan xaqning doim o’sib borishi, ko’p joylarda malakali mutaxassislarning etishmasligi, ta’lim taraqqiyotiga to’sqinlik qilmoqda.
Uzoq vakt davomida Afrika davlatlari Evropa davlatlarining mustamlakasi bo’lgani bois xali xam kupchilik mamlakatlarda ta’lim ingliz, frantsuz, portugal tillarda olib boriladi. Kupchilik o’qimishli afri kaliklar biror bir evropa tilida so’zlasha oladi.Bir necha yuz yillar ilgari musulmon ulamolari, Saxroi-Kabir cho’lining chekkalarida ilk maktablarini tashkil etgan edilar. Bu maktablarda islom dini, arab tili va ayrim ilmiy fanlar o’qitilar edi. Ammo maktablar ko’pchilik Afrikaliklarning ta’lim olishni ta’minlay olmasdi. Ota-onalar o’z farzandlariga ijtimoiy xayotga zarur bulgan narsalarnigina o’rgatish bilan kifoyalanardilar. G’arbiy Afrikaning ayrim xududlarida bolalar ustaxonalarga shogird bulib tushar edilar. Bu erda ular temirchilik, o’ymakorlik, kulolchilik yoki to’quvchilik kasblariga urganar edilar.
Xristian missionerlari o’zlari kuchib kelgan davrdanoq Afrikaliklarga o’qishni va yozishni o’rgata boshlagan edilar. Ammo ta’lim soxasidagi xaqiqiy taraqqiyot XX asrdan boshlandi. Uning sababi Evropalik mustamlakachilar ushbu davrdan Afrikaliklarni xukumat ishiga va ishlab chikarish jarayoniga kengrok jalb eta boshlashidir. Bugungi kunda kupchilik Afrika davlatlarining xukumatlari yangi maktablar qurishga, ta’lim jarayoni qamrovini kengaytirishga intilmoqdalar. Ammo xaligacha ta’lim soxasiga kuplab muammolar saklanib kolmoqda. Xaligacha Saxroi Kabirning janubiy qismida yashovchi afrikaliklarning bor yo’g’i 25% yozishni va o’qishni biladi. Birgina Faso, Mali, Senegal kabi davlatlarda bu ko’rsatgich umuman 10% ni tashkil etadi. Kup joylarda ayniqsa, kishloq joylarda maktablar, o’quv materiallari, malakali o’qituvchilar etishmaydi. Deyarli barcha mamlakatlarda bolalarning katta kismi maktablarga bormaydi yoki ularni erta tark etadi.