Xborot texnologiyalari va tizimlari. Axborot

Stol superkompyuteri. Foydalanuvchi о‘zining masalalarini masofaviy xisoblash qurilmalarida muvaffaqiyatli xisoblashi uchun va boshqa tipdagi resurslarga chiqishi uchun zarur bо‘lgan xisoblash resurs xajmi bilan ishni boshlash (zapuskat) imkoniga ega bо‘ladi.
Intellektual instrumental kompleks. Kо‘pgina amaliy soxalardagi amaliyot tajribalari shuni kо‘rsatadiki, tezkor xisoblashning о‘zi yetarli emas, balki real vaqtda datchiklardan kelayotgan katta xajmdagi ma’lumotlarni yig‘ish, kechayotgan xolatni taxlil qilishni ishlab chiqish, yechimlarni chiqarish va boshqaruv ta’sirlarini amalga oshirish zarur.
Bularning barchasi boshqaruvni, turli kо‘rinishdagi ma’lumotlarga ishlov berishni, jarayonlarni modellashtirish, real vaqtda vizuallashni tor integratsiyasini talab etadi. Bu turdagi xisoblash komplekslari intelektual instrumentlar deb nom olgan.
Tarmoqli superkompyuter. Metakompyuting g‘oyasi bunday yondashuvda mantiqiy yakunlanishigacha olib boriladi, aynan: turli quvvatdagi aloxida hisoblash qurilmalarini tarmoq yordamida shaffof choksiz (besshovnogo) birlashtirish yо‘li bilan barcha mavjud xisoblash resurslarini masshtablashtirishdir. Bunday konstruksiyaning tashkil etuvchi elementlari superkompyuter, server, ishchi stansiya va xattoki shaxsiy kompyuterlar xam bо‘lishi mumkin. Bu shaklning ajralib turuvchi xususiyati shundaki, agregatsiyalangan arxitekturaning yig‘ilgan resurslari bitta masala doirasida qо‘llanilishi mumkin.
«Cloud» xisoblashlar deganda odatda foydalanuvchiga kompyuter resurslarini va quvvatlarini internet-servis kо‘rinishida taqdim etilishi tushuniladi.
Foydalanuvchilarga xizmatlarga, xisoblash resurslariga va ilovalariga (operatsion tizimlar va infrastrukturani kiritgan xolda) internet orqali masofaviy dinamik ruxsatni taqdim etishdan iborat.
Sloud xisoblashlar konsepsiyasining moxiyati
Foydalanuvchilarga xizmatlarga, xisoblash resurslariga va ilovalariga (operatsion tizimlar va infrastrukturani kiritgan xolda) internet orqali masofaviy dinamik ruxsatni taqdim etishdan iborat.
Qachon Sloud texnologiyalarini qо‘llash mantiqqa tо‘g‘ri keladi?

• 
  Qachonki foydalanuvchi tomonidan generatsiyalanuvchi kontent ilovaning bir qismi bо‘lsa. Agar ilova faylni qabul qilsa yoki generatsiyalangan kontent fayl tizimida saqlanadigan bо‘lsa, ertami –kechmi ma’lumotlarni Sloud da saqlash tо‘g‘risida о‘ylash kerak bо‘ladi.
  
• 
  Qachonki ilovaga bitta server torlik qilsa. Yangi serverlarda fayl tizimlari aktivlari replikatsiyalash zaruratisiz cheklanmagan miqdordagi ilovalar serverlari xizmatlarini gorizontal masshtablashtirish mumkin. Aktivlar markazlashgan saqlanganligi uchun ilovalar ishlaydigan serverlar sonidan qat’iy nazar, ularga ruxsat istalgan joydan amalga oshirilishi mumkin.
  
• 
  Qachonki masshtablashtiririlgan fayl tizimini ishlab chiqishga qaratilganda, dasturni ishlab chiqish biznes uchun kritik bо‘lsa. Agar mablag‘ yoki vaqt kamligi va ilovalvrni о‘sishi kо‘ra olinsa, u xolda Sloud omborxonalari yutkazishsiz variant bо‘ladi. U ilovalarni tezkor ochish va zarurat tug‘ilganda uni mashtablashtirish imkonini beradi.
  

Cloud xisoblashlarning afzalligi

• 
  Buzulishlarga bardoshligi
  
• 
  Xavfsizlik
  
• 
  Ma’lumotlarga ishlov berish tezligining balandligi, apparat va dasturiy ta’minotga xizmat kо‘rsatish va elektroenergiya xarajatlarining kamayishi
  
• 
  disk bо‘shlig‘ini (ma’lumotlar va dasturlar internetda saqlanadi)
  
• 
  iqtisodi
  

Cloud xisoblashlarning kamchiligi

• 
  Sloud somputing xizmatlarini taqdim etuvchi kompaniyalardan foydalanuvchilar ma’lumotlarining saqlanishiga bog‘liqligi.
  
• 
  yangi (“Cloud”) monopolistlarning paydo bо‘lishi
  

Umumiy fikrlar. Metakompyuterli yо‘nalish doirasida rivojlanayotgan texnologiyalarning umumiy axamiyatini asoslovchi umumiy fikr shundan iboratki, zamonaviy OT kо‘proq darajada tarmoqga bog‘langan bо‘lib qolmoqda. Foydalanuvchilarni umumiy axborotga va DTga tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri ruxsatli jamoaviy va mobil shaklda ishlashga yо‘naltirilgan. Bu xarakatlarning umumiy yо‘naltirilganligini aniqlaydi.
Ma’lumki, taqsimlangan hisoblash infrastrukturaning tarkibi har xil turdagi resurslarni birlashtirilishi negizida tashkil etilgan virtual tashkilot shaklida bо‘lib, uning resurslaridan ushbu tashkilot a’zolari (tashkilot va mutaxassislar) foydalanishlari mumkin.
Grid texnologiyalari negizidagi taqsimlangan tizim arxitekturasi-ning asosiy vazifasi – ishlatilmayotgan hisoblash, xotira va boshqa tarmoq resurslaridan unumli foydalanishni ta’minlash.
Grid g‘oyasiga asoslangan taqsimlangan tizimida servisga yо‘nalti-rilgan arxitektura (SYA) usullari negizida yaratilgan Web-servislarning qо‘llanilishi har xil muhitdagi resurslarni birlashtirishda ishtirok etadigan dasturlarning о‘zaro ma’lumot almashuv jarayonlarini sodda va tez amalga oshirilishini ta’minlaydi.
Grid tizimi oraliq muhit dasturiy ta’minotiga tayanib ish yuritadi, ya’ni nazoratni amalga oshirgan holda resurslarga kirishni ta’minlaydigan dasturiy komponenta va protokollarga asoslanadi.
Dastlab Grid tizimlari maxsus ishlab chiqilgan dasturiy komponen-talar yoki yopiq texnologiyalar asosida ishga tushirilgan.
Web-servis texnologiyalari asosida maxsus andozalar ishlab chiqili-shining jadal sur’atlarda rivojlanishi birinchi bosqichdagi Grid tizimlaridan andozalashtirilgan servisga yо‘naltirilgan Grid tizimlariga о‘tish jarayonlarini amalga oshirish mumkin bо‘ldi.
Grid-servis bu Grid-protokollari asosidagi xizmat. U WSDL tili yordamida tavsiflanadi.
Grid-xizmatining har bir interfeysi ma’lum bir operatsiyalar (amallar) tо‘plamini aniqlab beradi. Bu jarayon tegishli ma’lumotlar ketma-ketligini kerakli manzilga uzatish yо‘li bilan bajariladi.
Grid xizmati qaysi dasturlash tili negizida yaratilishi, qanday mexanizm va instrumental vositalar yordamida va qanday operatsion muhitda ishlatilishi yoritilmaydi. Bu bilan Grid-xizmati modellarini apparat — dastur ta’minotlariga bog‘liq emasligi ta’minlanadi.
Grid servisning kommunikatsiya vositalari sifatida hujjatlarga yо‘-naltirilgan ma’lumot uzatish vositalarini ishlatish kо‘zda tutilgan. Ma’-lumotlarni uzatishda kirish va chiqish obyektlarini XML hujjatlari tashkil etadi. Bunda servislar virtuallashtirish jarayonlarini va Grid tizimining boshqa funksional imkoniyatlarini amalga oshirish uchun xizmat qiladi.Grid tizimining resurslarini boshqarish va Grid muhitida foyda-lanuvchi topshiriqlari (masalalari) bajarilishini ishga tushirish jarayonlari yagona boshqaruv tizimi tomonidan bajariladi.
Foydalanuvchi dasturiy ta’minoti Grid tizimi resurslari tо‘g‘risida ma’lumot olish maqsadida rо‘yxatga olish servisiga murojaat qiladi va mavjud resurslar tо‘g‘risida ma’lumot oladi, ya’ni resursga kirish mumkinmi yoki yо‘q, resursni yuklanganlik darajasi juda kattami (resursga talab kо‘pmi) yoki yо‘q va x.k.
Foydalanuvchiga resurslar ma’qul bо‘lsa, boshqaruv tizimiga sabab beradi va u ishga tushirish xizmatiga foydalanuvchi masalasini ishga tushirish tо‘g‘risida sо‘rov yuboradi.Sо‘rovlarni ishga tushirish xizmati navbatdagi sо‘rovni topshiriqlar-ni taqsimlash xizmatiga uzatadi (kо‘p hollarda ushbu xizmat “rejalashtirish” xizmati deb yuritiladi).
Topshiriqlarni taqsimlash xizmati resurs taqdim etadigan xizmat bilan bog‘lanadi va undan masalani bajarishga kerak bо‘ladigan resurslar qanday holatda ekanligi tо‘g‘risidagi ma’lumotlarni sо‘raydi.
Sо‘ng topshiriqlarni taqsimlash xizmati Grid tizimidagi topshiriqni bajarishga kerak bо‘ladigan hamma resurslar tо‘g‘risida ma’lumot sо‘raydi va ular bilan tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri bog‘lanib, virtuallashtirilgan resursga kirish mumkinligiga ishonch hosil qiladi.
Agar masalani yechish uchun kerak bо‘ladigan resurslardan foydalanish imkoni mavjud bо‘lsa, rejalashtirish xizmati eng yaxshi resurslar tо‘pla-mini tanlaydi va ular tо‘g‘risidagi ma’lumotni topshiriq bajarilishini boshlash sо‘rovi bilan resurs taqdim etuvchi servisiga uzatadi. U “Ha” javobini berib, resurslarni ishga tushirish xizmatiga murojaat qiladi va sо‘rovni bajarilishi boshlanadi.Aks holda rejalashtirish xizmati topshiriqni navbatga qо‘yadi va kerakli resurslarga chiqish imkoni yaratilganida uni bajaradi.Topshiriq bajarilishi tugaganida taqdim etuvchi servisi ushbu ma’lumotni ishga tushirish xizmati (servisi) ga yetkazadi. U, о‘z navbatida, bu ma’lumotni rejalashtirish xizmatiga uzatadi.
Sо‘rovni ishga tushirish xizmati (servisi) foydalanuvchiga topshirig‘ining bajarilishi tugaganligini ma’lum qiladi.
Sxemada keltirilgan vositalar faoliyatining asosiy natijasi – bu Grid muhiti doirasidagi resurslardan foydalanish jarayonlarini yuqori saviyada avtomatlashtirish va optimallashtirish hisoblanadi.
Grid tizimining hamma imkoniyatlari, uning protokollari negizida tuzilgan dasturiy ta’minot asosida amalga oshiriladi.
Uning dasturiy ta’minotini asosan besh darajaga bо‘lish mumkin:
resurslarni adaptatsiya qilish; aloqa о‘rnatish; resurslarga kirish; servislarni kooperatsiyalash; foydalanuvchilarni va resurslarni kooperatsiyalash. Bunday yondoshuv Grid tizimining ishonchlilik darajasini bir necha pog‘ona kо‘tarilishigan olib keladi.