Xborot texnologiyalari va tizimlari. Axborot

7.1. Katta ma’lumotlar (Big Data) tushunchasi.
Big data — bu strukturalangan va strukturalanmagan ma’lumotlarni, konkret masalalar va maqsadlarda ularni qо‘llash uchun, ishlov berish metodlari, turli instumentlar va yondashuvlar. Strukturalanmagan ma’lumotlar - bu ma’lum tartibda tashkillashtirilmagan yoki oldindan aniq strukturaga ega bо‘lmagan axborot.
«Katta ma’lumotlar» terminini Nature jurnalining redaktori Klifford Linch 2008 yilda, dunyoda axborot xajmlarining о‘sishiga bag‘ishlangan maxsus nashrida kiritgan edi. Shunga qaramasdan, albatta «Katta ma’lumotlar» oldinroq xam mavjud edi.
Mutaxassislarning fikricha Big data kategoriyasiga kuniga 100 Gb ortiq barcha ma’lumotlar oqimi kiradi. Bugunda bu oddiy termin ostida ikkitagina sо‘z yotadi – ma’lumotlarga ishlov berish va saqlash. Zamonaviy dunyoda Big data — katta miqdordagi ma’lumotlarni taxlil qilish uchun yangi texnologiyalar paydo bо‘lishi bilan bog‘liq ijtimoiy-iqtisodiy fenomen.
Inson konkret va unga kerakli bо‘lgan natijalarni olish uchun va ularni kelajakda samarali qо‘llashi uchun katta xajmdagi axborotlarga ishlov beriladi. Big data — bu muammoni yechimi va an’anaviy ma’lumotlarni boshqarish tizimlariga alternativdir.
Big data ga qо‘llaniladigan texnika va taxlil metodlari.

• 
  Data Mining
  
• 
  Kraudsorsing
  
• 
  Ma’lumotlarni siljitish va integratsiya
  
• 
  Mashinali о‘qitish
  
• 
  Su’niy neyron turlar
  
• 
  Tasvirlarni tanish
  
• 
  Bashoratli analitika
  
• 
  Imitatsion modellashtirish
  
• 
  Fazoviy
  
• 
  Taxlil
  
• 
  Statistik
  

Katta ma’lumotlarga ishlov berishning bazaviy prinsipi.
Ma’lumotlarga ishlov berishni ta’minlovchi gorizontal masshtablashtirish - katta ma’lumotlarga ishlov berishning bazaviy prinsipi. Ma’lumotlar xisoblash tugunlariga taqsimlangan, ishlov berish esa ishlab chiqaruvchanlikning gradatsiyasiz amalga oshiriladi.
Texnologiyalar:

• 
  NoSQL
  
• 
  MapReduce
  
• 
  Hadoop
  
• 
  Apparatli yechim