`
12
«Zamonaviy dunyoda ilm
-fan va
texnologiya»
nomli ilmiy-amaliy konferensiya
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA TURISTIK MAHSULOTLAR VA
XIZMATLAR TARKIBINI OSHIRISH IQTISODIYOT UCHUN ENG
MUHIM YO’NALISHLARDAN BIRI
Zarif Boyqulov
Jizzax viloyati Gidrometeorologiya
boshqarmasi boshliq o’rinbosari
https://doi.org/10.5281/zenodo.7074363
Аnnatatsiya: Ушбу мақолада, Turizm faoliyati to’g’risda, turistlarni yo’nalishi,
O’zbekiston Respublikasi turizim
salohiyati t
axlil etiladi.
Kalit so’zlari: Turistik mahsulot, turist yo’nalishi, Buyuk ipak yo‘li, YUNESKO,
Turistik resurslar.
Turistik mahsulot (turist uchun mahsulot) turizm jarayonida turistning
ehtiyojini qondirish uchun kamida ikkita turistik xizmatlar (ishlar, tovarlar)dan
tashkil topgan xizmatlar majmuasidir. Turistik mahsulot (turpaket)
barcha
ko‘rsatilgan xizmatlar va xarajatlarni o‘z ichiga olgan narx bo‘yicha taklif etiladi,
uning iste’mol xususiyatlari esa shartnoma shartlarida ko‘rsatiladi. Agar turistik
xizmatlar ko‘rsatish jarayonini kuzatadigan bo‘lsak, unda turizm tashkilotchilari
aynan xizmat ko‘rsatish bilan shug‘ullanmaydilar, balki ular turistlarning
ehtiyojlariga qarab turistik xizmatlarni faqat jamlaydilar va ularning
kombinatsiyalarini
tuzadilar
, band qiladilar, buning evaziga o‘z foizlarini
oladilar. Shunday qilib, turizm tashkilotchilari turistlar va xizmat ko‘rsatuvchilar
o‘rtasida vositachilik vazifasini o‘taydilar. Turizm
tashkilotchilari nima bilan
savdo qiladilar va turistik yo‘llanma yoki
vauchemi xarid qilgan turist bevosita
nimaga ega bo‘ladi? degan savol tug‘iladi. Agar ushbu jarayonni diqqat bilan
o‘rganilsa, unda turist ushbu yo‘llanma yoki hujjatning boshqa turi evaziga
kelajakda turistik xizmatdan (o‘rnatilgan muddatda)
foydalanish
huquqiga ega
bo‘Iadi.
Turist yo‘nalishi (marshruti) —
geografik atama bo‘lib, muayyan hudud va
obyektlar xususiyatlariga bog‘lanadi. Unda turli darajadagi tafsilotlar,
sayohat
trassasi tasvirlanadi. Turist yo‘nalishi (marshruti) yoki sayohatning qisqacha
tavsifi illustratsiyalar,
xaritalar, chizmalar, obyektlarning matn orqali
tasvirlanishida ko‘rinadi.
Turizm taassurotlari, sayohat qilinayotgan paytdagi
turist yo‘nalishi
(marshruti) yoki sayohatdan esdalik sifatida o‘zi foydalanishi yoki shunday
yo‘nalish
takrorlanganda qo'llash uchun, shu yo‘nalishdan o‘tadigan
yoki shu
obyektga tashrif buyuradigan boshqa turist va sayohatchilar uchun qisqacha
yozib o‘tish sayohatchi faoliyatining mazmuni hisoblanadi.
Turistik resurslar milliy boylik hisoblanadi. Lekin, ulardan alohida muhim
ahamiyatga egalari xalqaro miqyosdagi obyektlar va esdaliklarga kiradi. Bunday