170
– Ponti Pilatın tanıĢı? – adam anlamaqda, görünür,
böyük fərasət sahibi olan Stravinski soruĢdu.
– Məhz o, – Stravinskiyə göz qoyaraq Ġvan təsdiq etdi, –
bax, o, əvvəlcədən dedi ki, AnnuĢka günəbaxan yağını
dağıdıb... Berliozun da elə həmin yerdə ayağı sürüĢdü! Buna
necə baxırsınız? – öz söhbətiylə böyük təsir oyadacağına
ümid edən Ġvan mənalı-mənalı soruĢdu.
Ancaq elə bir təsir hiss olunmadı, Stravinski adi
qaydada növbəti sualını verdi:
– Bu AnnuĢka kimdir?
Sual Ġvanı bir az dilxor elədi, sifəti səyridi.
– Əsas məsələ AnnuĢka deyil, – o, əsəbi-əsəbi dedi, –
Allah bilir, o kimdir. Sadovıda yaĢayan gicin biri. Əsas
məsələ odur ki, baĢa düĢürsünüz, həmin Ģəxs günəbaxan
yağı barədə əvvəlcədən bilirdi. Məni baĢa düĢürsünüz?
– Gözəl baĢa düĢürəm, – Stravinski təmkinlə cavab
verib, Ģairin dizinə toxundu, – həyəcanlanmayın, davam
edin.
– Davam edirəm, – Stravinski kimi təmkinlə danıĢmağa
çalıĢan Ġvan öz acı təcrübəsindən bilirdi ki, yalnız sakitliyini
downloaded from KitabYurdu.org
171
saxlamaq ona kömək eləyə bilər, – bax, özünü yalandan
məsləhətçi adlandıran bu qorxunc tip qeyri-adi gücə
malikdir... Misal üçün, onu təqib edirsən, ancaq ona çata
bilmirsən. Yanında da ikisi var, onlar da az aĢın duzu
deyillər: biri eynəyinin ĢüĢələri sınıq uzundraz, o birisi
tramvayda adam kimi gedən nəhəng piĢik. Özü də, – heç
kim sözünü kəsmədiyindən Ġvan get-gedə daha həvəslə və
inamla danıĢırdı, – o, eyvanda Ģəxsən Ponti Pilatın yanında
olub, buna Ģübhə yoxdur. Axı bütün bunlar nə deməkdir?
Hə? Onu dərhal tutmaq lazımdır, yoxsa dəhĢətli bəlalar
törədəcək.
– Demək, siz çalıĢırsınız ki, onu həbs etsinlər? Sizi
düzmü baĢa düĢürəm? – Stravinski soruĢdu.
"O, ağıllıdır, – Ġvan düĢündü, – etiraf etmək lazımdır ki,
intelligentlərin arasında da hərdən ağıllılar tapılır. Bunu
danmaq olmaz!" – və cavab verdi:
– Tamamilə doğrudur! Necə də çalıĢmayım, bir özünüz
fikirləĢin! Məni isə zorla burada saxlayıblar, gözümə lampa
soxurlar, vannada çimizdirirlər, Fedya dayı haqqında sorğu-
downloaded from KitabYurdu.org
172
suala tuturlar!.. O isə çoxdan dünyadan köçüb! Tələb edirəm
ki, məni dərhal buraxsınlar.
– Bəs belə... Çox gözəl, çox gözəl! – Stravinski dedi, –
bax indi hər Ģey aydınlaĢdı. Doğrudan da, sağlam adamı
müalicəxanada saxlamağın nə mənası? YaxĢı. Mən sizi bu
saat buradan buraxaram, əgər desəniz ki, normal adamsınız.
Sübut etməyin, vur-tut deyin. Beləliklə, siz normal
adamsınız?
Bu yerdə tam sükut çökdü, səhər tezdən Ġvana qulluq
edən kök qadın ehtiramla professora baxdı, Ġvan isə bir daha
düĢündü: "Çox ağıllıdır".
Professorun təklifi onun xoĢuna gəldi, intəhası, cavab
verməmiĢdən əvvəl alnını qırıĢdırıb bir xeyli fikirləĢdi, sonra
qətiyyətlə:
– Mən normal adamam, – dedi.
– Di çox gözəl, – Stravinski yüngülləĢən kimi oldu, –
əgər belədirsə, gəlin məntiqlə düĢünək. Götürək sizin
dünənki gününüzü, – bu yerdə o, geriyə qanrıldı və Ġvan
barədə yazılmıĢ vərəqi tez ona verdilər. – Özünü sizə Ponti
Pilatın tanıĢı kimi təqdim edən naməlum adamı axtaran
downloaded from KitabYurdu.org
173
zaman dünən bu hərəkətlərə yol vermisiniz, – Stravinski gah
vərəqə, gah Ġvana baxa-baxa uzun barmaqlarını qatlamağa
baĢladı, – ikonanı sinənizə vurmusunuz. Olub?
– Olub, – Ġvan tutqun halda razılaĢdı.
– Hasardan yıxılıb üzünüzü yaralamısınız. Elədir?
Əlinizdə yanan Ģam, bircə alt paltarında restorana girmisiniz
və restoranda kimisə döymüsünüz. Sizi buraya əl-qolu bağlı
gətiriblər. Bura düĢəndən sonra milisə zəng vurub, pulemyot
göndərilməsini
xahiĢ
etmisiniz,
sonra
pəncərədən
tullanmağa cəhd göstərmisiniz. Elədir? SoruĢulur: bu cür
hərəkət
etməklə
kimisə
tutmaq,
ya
həbs
etmək
mümkündürmü? Əgər siz normal adamsınızsa, özünüz
cavab verərsiniz: heç vəchlə. Siz buradan getmək
istəyirsiniz? Buyurun. Ancaq icazənizlə soruĢum, buradan
hara gedəcəksiniz?
– Əlbəttə, milisə, – professorun baxıĢlarından özünü bir
az itirən Ġvan artıq elə də qətiyyətlə cavab vermədi.
– BirbaĢ buradan?
– Aha.
– Evə baĢ çəkməyəcəksiniz? – Stravinski tez soruĢdu.
downloaded from KitabYurdu.org
174
– Getməyə vaxt var! Mən evə gedincə o aradan çıxar!
– Belə. Bəs siz milisdə ilk növbədə nədən
danıĢacaqsınız?
– Ponti Pilat haqqında, – Ġvan Nikolayeviçin fikri
uzaqlara getdi.
– Di çox gözəl! – Stravinski, axır ki, təslim oldu,
saqqallıya üzünü tutub əmr etdi: – Fyodor Vasilyeviç, lütfən,
vətəndaĢ Bezdomnını buraxın getsin Ģəhərə. Ancaq onun
otağına heç kimi yerləĢdirməyin, yataq ağlarını da
dəyiĢməyə dəyməz. Ġki saatdan sonra vətəndaĢ Bezdomnı
yenə buraya qayıdacaq. Bəs belə, – o, Ģairə müraciətlə dedi,
– sizə uğurlar diləmirəm, çünki bu gediĢin uğurlu olacağına
bir damcı da inanmıram. Tezliklə görüĢənədək! – Və ayağa
durdu, baĢına yığıĢmıĢ dəstəsi də hərəkətə gəldi.
– Nəyə görə mən yenə buraya qayıdacağam? – Ġvan
narahatlıqla soruĢdu.
Stravinski, elə bil, bu sualı gözləyirdi; tələsik oturdu.
– Ona görə ki, alt paltarında milisə gedib, Ponti Pilatı
Ģəxsən tanıyan adamla görüĢdüyünüzü deyən kimi, sizi
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |