Yazın isti bir qürub çağı Patriarx gölünün qırağında iki adam göründü. Əynində parusindən boz yay köynəyi olan
Yüklə 3,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
281
üçün üstümə atıldı, sonra əllərini stola döyə-döyə xırıltılı səslə dedi ki, Latunskini zəhərləyəcək. Ġvan tutulmuĢdu, ancaq heç nə demədi. – Fərəhsiz, sevincsiz payız günləri gəldi. Roman yazılmıĢdı, daha baĢqa bir iĢimiz yox idi, sobanın böyründəki xalırun üstündə oturub, alova baxmaqla günümüzü keçirirdik. Ġndi bir yerdə əvvəlkindən az olurduq. O, gəzməyə gedirdi. Mənim isə həyatımda, çox vaxt olduğu kimi, yenə qəribə hadisə baĢ verdi... Gözlənilmədən özümə dost tapdım. Bəli, bəli, təsəvvür edin, mən, ümumiyyətlə, adamayovuĢmazam, qəribə xasiyyətim var: adamlarla çətin dil tapıram, heç kimə inanmıram, hamıdan Ģübhələnirəm. Ancaq təsəvvür edin, bununla belə, heç fərqinəvarmadığım düz-əməlli görkəmi də olmayanın biri qəfildən ürəyimə yol tapır və hamıdan da çox xoĢuma gəlir. Hə, bax, o lənətə gəlmiĢ vaxtlarda bağçamızın qapısı açıldı, yadımdadır, xoĢ payız havası idi. O, evdə deyildi. Doqqazdan bir adam girdi. Hansı iĢ üçünsə mənim evtikənimin yanına gəlmiĢdi, sonra bağçaya düĢdü və necə oldusa, söhbətimiz tutdu. Özünü jurnalist kimi təqdim elədi. downloaded from KitabYurdu.org
282
Təsəvvür edin, bu adam o qədər xoĢuma gəldi ki, yenə hərdən onu xatırlayıram, ondan ötrü darıxıram. Getdikcə lap tez-tez yanıma gəlməyə baĢladı. Bildim ki, subaydır, yaxınlıqda, təxminən, belə bir mənzildə yaĢayır, 150 yeri darısqaldır və sairə. Nədənsə məni öz evinə dəvət etmirdi. Arvadımın ondan heç xoĢu gəlmədi. Ancaq mən onun tərəfini saxladım. Arvadım isə dedi: – Özün bilərsən, ancaq sənə deyirəm ki, bu adam məndə çox pis təəssürat oyadır. Mən güldüm. Hə, əslində, ondan niyə xoĢum gəlmiĢdi? Məsələ belədir ki, ümumiyyətlə, içində, öz qutusunda sürprizi olmayan adam maraqsızdır. Aloizinin (hə, yadımdan çıxmıĢdı deyəm ki, yeni tanıĢımın adı Aloizi Moqanç idi) öz qutusunda belə sürprizi var idi. O vaxta qədər də görməmiĢdim, əminəm ki, bundan sonra da Aloizi kimi ağıllı adama rast gəlməyəcəyəm. Qəzetdə hansısa məqalənin məğzini baĢa düĢmürdümsə, Aloizi bir anın içində izah eləyirdi, özü də hiss olunurdu ki, bu, onun üçün adi bir Ģeydir. Həyati hadisələr və məsələlər barədə yenə onun kimi. Ancaq bunlar heç, Aloizi ədəbiyyata olan həvəsi ilə məni downloaded from KitabYurdu.org
283
məftun etmiĢdi. O, romanı əvvəldən axıradək mənə oxutmayana qədər rahat olmadı, özü də roman haqqında xeyli tərifli fikirlər söylədi, ancaq redaktorun roman barədəki bütün qeydlərini, orada iĢtirak edibmiĢ kimi, çox dəqiqliklə təkrar elədi. Bu qeydlər yüzə-yüz eyni idi. Bundan baĢqa, o, tamamilə dəqiq izah etdi ki, niyə romanım çap oluna bilməz, mən də onun düz dediyini anladım. O, açıq-aydın deyirdi: filan fəsil gedə bilməz... Məqalələrin ardı-arası kəsilmirdi. Əvvəl-əvvəl gülürdüm. Ancaq məqalələrin sayı artdıqca, mənim onlara münasibətim də dəyiĢməyə baĢladı. Ġkinci mərhələ təəccüb mərhələsi idi.
Sərt, hədələyici tərzdə yazılmasına baxmayaraq, bu məqalələrin, demək olar, hər sətrində riyakarlıq, inamsızlıq hiss olunurdu. Mənə elə gəlirdi – və mən bu fikri özümdən qova bilmirdim – məqalə müəllifləri demək istədiklərini demirlər, onların qəzəbi də məhz buna görədir. Sonra isə, təsəvvür edin, üçüncü – qorxu mərhələsi gəldi. Məqalələrdən yox, baĢa düĢün, baĢqa Ģeylərdən, bu məqalələrə, romana qətiyyən dəxli olmayan Ģeylərdən qorxmağa baĢladım. Misal üçün, qaranlıqdan qorxmağa downloaded from KitabYurdu.org
284
baĢladım. Bir sözlə, ruhi xəstəlik mərhələsi baĢladı. Yatmazdan əvvəl kiçik otaqda iĢığı söndürən kimi mənə elə gəlirdi pəncərədən – halbuki pəncərə bağlı idi – çox uzun və soyuq caynaqları olan sprut 19 sürünüb içəri girir. Beləcə, iĢıqda yatası oldum. Sevgilim çox dəyiĢmiĢdi (əlbəttə, sprut haqqında ona danıĢmamıĢdım, ancaq halımın yaxĢı olmadığını görürdü), arıqlamıĢdı, rəngi solmuĢdu, gülməyi yadırğamıĢdı və elə hey xahiĢ edirdi ki, romandan parça çap etdirməyi məsləhət gördüyü üçün onu bağıĢlayım. Deyirdi ki, hər Ģeyi atıb, yüz mindən qalan pulla cənuba, Qara dənizə gedim. O, dediyindən əl çəkmirdi, mən isə mübahisə etməmək üçün (ürəyimə dammıĢdı ki, Qara dənizə gedə bilməyəcəyəm) yaxın günlərdə gedəcəyimə söz verdim. Ancaq o dedi ki, bileti özü alacaq. Mən bütün pullarımı, yəni on min rubla yaxın pulu çıxarıb ona verdim. – Niyə belə çox? – o təəccübləndi.
19 Sprut – başıayaqlılar sinfinə aid dəniz heyvanı downloaded from KitabYurdu.org 285
Dilimi sürüdüm ki, oğrulardan qorxuram və xahiĢ edirəm, mən gedənə qədər pulları saxlasın. O, pulu götürüb əl çantasına qoydu, məni öpüĢlərə qərq edərək dedi ki, belə vəziyyətdə məni qoyub getməkdənsə, ölmək yaxĢıdır, ancaq onu gözləyirlər, getməyə məcburdur, sabah gələcək. Yalvardı ki, heç nədən qorxmayım. Oktyabrın ortaları idi. ġər qarıĢmıĢdı. O getdi. Mən divana uzanıb, iĢığı yandırmadan yatdım. Sprutun içəridə olduğu duyğusu ilə oyandım. Qaranlıqda əl havasına axtarıb, iĢığı birtəhər yandırdım. Cib saatı gecə ikini göstərirdi. Üzgün yatıb xəstə oyanmıĢdım. Mənə birdən elə gəldi ki, payız zülməti ĢüĢəni sındırıb otağa axır və indi bu zülmətdə boğulacağam. Artıq özümü idarə eləyə bilmirdim. QıĢqırdım, ağlıma gəldi ki, kiminsə, heç olmasa, yuxarıdakı evtikənin yanına qaçım. Dəli kimi özümlə mübarizə aparırdım. Sobanın yanına çatıb, ocağı qalamağa güc tapdım. Odunlar çırtıldamağa baĢlayanda, elə bil, bir az yüngülləĢdim... Artırmaya qaçaraq iĢığı yandırdım, bir ĢüĢə ağ çaxır tapıb ağzını açdım, ĢüĢəni baĢıma çəkdim. Qorxum bir balaca azaldı – o qədər ki, evtikənin üstünə qaçmayıb, downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|