— ko‘lamdagi mutanosibliklar;
— hududning tashkil etilishi;
— shahar markaziy ko ‘rinishlarining
rivojlantirilishi;
— qo‘shni im oratlar uyg‘unliklari va yodgorliklarga ochiqligi.
3. Tarixiy shahar binolarini, ularning tarixiy-badiiy va sha-
harsozlik qimmati nuqtayi nazaridan tadqiq etish quyidagi bos-
qichlarda olib boriladi:
— b a ’zi binolar uyg‘unligi (ansam bllar) va yodgorliklarning
shaham i shakllantirishdagi
aham iyatini aniqlash;
— m adaniyat yodgorliklari sifatida saqlab qolinishi zaru r
b o ig a n tarixiy-badiiy qimmatga ega binolarni aniqlash;
— tarixiy m uhitni vujudga keltiradigan binolarni aniqlash;
— ta ’mirlash yoki qayta qurish, tozalash,
alm ashtirish yoki
buzib tashlashni talab qiladigan binolarni aniqlash;
— binolarga shahardagi im oratlar uyg‘unligini, ya’ni ansam -
bllam i, uning arxitekturaviy qiyofasini shakllantirishdagi roli va
ahamiyatiga qarab tavsif berish.
4. Arxeologiya tadqiqotlarini talab qiladigan madaniy q at-
lamni —
hududni aniqlash;
5. Shahar binolar uyg‘unligini, ansamblini uning tashqi nuq-
talardan va yo'nalishlardan ko‘rinishini hisobga olib, binoning
savlatiga qanday e ’tibor berilganligini tahlil etish:
— shahar tuzilishida yetakchi aham iyatga ega b o ig a n binolar
majmuasi,
k o iam lari, balandliklarini hisobga olgan holda jo y
lashtirish;
— binolar bichim ining mahalliy, tabiiy sharoitlarga va qanday
ko ‘rinib turishiga b o g iab moslanishi;
— yetakchi binolar o'rtasida ko‘zga k o 'rin arh aloqalar m av-
judligi;
— shahar shakli va um um iy ko‘rinishining tadrijiy rivojla-
nishdagi o'm i;
— tashqaridan ko‘zga tashlanib turadigan nuqtalar va yo ln a-
lish larn i joylashtirish ham d a u la rd a n tu rib
sh ah a r b in o lari
uygim ligi, ansambllarini kuzatuv im koniyatlari;
— arxitektura yodgorliklari bilan tevarak-atrofdagi tu ra r joy
binolari im oratlarining miqyos jihatidan nisbati.
Shu m aqsadda tarixiy m arkazning, y a'n i markaziy arxitek
tura ansam bllarining uyg‘unligi eng yaxshi ko ‘rinadigan hudud-
ning ko‘z ilg‘ab olinadigan chegaralari belgilanadi.
Dostları ilə paylaş: