134
o‗tadigan chiziq orasidagi burchakni olishimiz mumkin. Hosil qiluvchi burchak
tavsiflari quyidagilar hisoblanadi:
1. burchak tezligi (lahzadagi), rad/s:
dt
ўр
bunda, φ – burilish burchagi;
2. burchak tezlanishi, rad/s
2
:
dt
Chiziqli tavsiflar gavdaning har qanday nuqtasini aylana hisoblangan
traektoriya bo‗ylab harakat qilishini bayon qiladi. Ular tarkibiga quyidagilar kiradi:
1. harakatlanish;
2. yo‗l;
3. chiziqli tezlik:
r
v
bunda,
r
– aylana radiusi;
4. chiziqli tezlanish, m/s
2
:
r
a
Gavda nuqtalari umumiy holatda egri chiziqli traektoriya bo‗ylab
harakat
qilishlari tufayli, normal tezlanish mavjud bo‗ladi, u, aylana bo‗ylab harakatlanish
paytida, markazga intiluvchi, deb ataladi. U quyidagiga teng:
r
v
a
mi
2
Odam amalga oshiradigan barcha harakatlar amalda ilgarilanma va aylanma
harakatlardan tashkil topgan bo‗ladi. Odam gavdasi
va uning zvenolari bir
vaqtning o‗zida harakatlarning ushbu ikkala turlarida ishtirok etishini
murakkab
harakat
deb atashadi. Murakkab harakatlar qatoriga nafaqat odam amalga
oshiradigan, balki u harakatga keltiradigan sport snaryadlarining
harakatlari ham
kiritiladi. Masalan, yadro uloqtirilgan paytda, u, harakatlarning ikkita turida
135
ishtirok etadi: gorizontal bo‗ylab bir maromdagi to‗g‗ri chiziqli va vertikal bo‗ylab
bir maromdagi. Ko‗pincha, biomexanik masalalarda murakkab harakatning o‗zini
tahlil qilishdan ko‗ra, uning ancha oddiy tarkiblarini tahlil qilish qulayroq.
Dostları ilə paylaş: