YüZÜNCÜ yil üNİversitesi fen biLİmleri enstiTÜSÜ

 Floresans: Işık yayan. Işık salan. Farklı dalga boyunda radyasyon absorbe eden 
bir maddenin ışık salması, eksite edilmiş singlet durumun temel duruma bozunması 
sırasında meydana gelir. Isıya bağlı olmayan çok hızlı bir olaydır. 
Folik asit: 
B9 
vitamini. 
     
Folikül: Küçük yumurta torbası. Memeli ovaryumunda olgunlaşmış yumurtayı 
taşıyan küçük bir hücre kesesidir.   
 
Foramen ovale: Delici yapı. Sağ ve sol atriumlar arasında bulunan oval pencere 
fötüste bulunur. Bunun aracılığıyla sağ atriuma giren kan ciğerlere uğramadan aorta 
geçebilir.  
Foraminifera:  Kalkerli ve çok odacıklı kabuk salgılayan ameboid protozoa. 
Odacıklar üzerindeki deliklerden hayvan ayaklarını çıkarır. 
 Fosfataz: Fosfat enzimi. Bir molekülden su kullanarak fosfat grubunu ayıran 
enzim. 
 Fosfodiester 
Bağı: Fosfat-şeker bağı. DNA'daki fosfat ile şeker arasındaki bağ. 
Fosfolipid: Fosforlu yağ. Fosforlu yağ bileşikleri.  
 
 
Fosfoprotein: Fosforlu protein. Protein sentezlendikten o proteine 
proteinkinazlarla fosfor eklenmiş hali. 
 Fosforesans:  Işık  şaçma,  ışık yansıması. Bir molekülün triplet durumundan 
temel durumuna bozunması sırasında belirli bir ısısı olmaksızın ışık çıkarması.  
Fosforilasyon: ATP üretimi olayı, fosforlanma. Bir fosfat grubunun organik 
molekül içine girişi. 
 Fosil: Kalıntı. Yer kabuğunda korunmuş olan organizma kalıntısı.  
 Fotofosforilasyon: 
Işıkla ATP sentezi. Işığı enerji kaynağı olarak kullanarak 
ATP gibi yüksek enerjili fosfat bağlarının sentezi   
 
 
Fotoheterotrof:  Işıklı tüketici. Işığı, enerji; organik maddeleri karbon kaynağı 
olarak kullanan organizma.   
 
 
Fotoliz: Işıklı parçalama. Işık altında bir molekülün ayrışması. Örneğin klorofil 
tarafından absorbe edilen ışın enerjisiyle fotosentezde suyun ayrışması. 
 Fotometre: 
Işıkmetre, ışık ölçen alet. Görünen ışığı ölçen alet. 
 
Fotometri: Işık tayin metodu. Fotometre ile yapılan miktar tayini metodu. 
 Foton: Işık dilimi. Elektromanyetik radyasyon partikülü, bir kuantumluk ışınsal 
enerji. 

---

 Fotonasti:  Işıklı haraket. Bitkilerde ışık etkisiyle görülen hareketlerdir.
 
Fotootofof:  Işığı enerji, karbondioksiti karbon kaynağı olarak kullanan 
organizma.  
Fotoperyodizm:  Işıksal tepki. Hayvan ve bitkilerin ışık ve karanlık 
değişimlerine karşı gösterdikleri fizyolojik tepki. 
 Fotoreseptör: Işık almacı. Işığı algılayabilen duyu hücresi, almaç. 
 
Fotosentez:  Işıklı enerji üretimi. Bitki hücrelerinde klorofil tarafından tutulan 
ışınım enerjisinin kullanılmasıyla su ve karbondioksitten karbonhidratların  
sentezlenmesi olayıdır. 
 Fototaksi: Işıklı hareket, ışığa bağlı hareket. Işığa doğru (pozitif fototaksi) veya 
ışıktan uzağa (negatif fototaksi) doğru organizmanın hareketi. 
 
 
Fototrof:  Işıkla enerji yapan canlı. Işığı enerji kaynağı olarak kullanan 
organizma. Ayrıca bakınız; fotoototrof, fotoheterotrof.  
 Fototropizma: 
Işığa yönelim, ışıksal yönelim. Bitkilerin ışığa doğru gösterdiği 
yönelme hareketidir. 
 Fovea: Bir organın yapısı üzerindeki küçük çukur. Özellikle retinanın 
merkezinde bulunan çukur yalnız konileri içerir ve net görüntüyü sağlar. 
 Foveat: 
Çukurlu. Yüzeyin çukurlarla kaplı olması.  
 
 
Foveolat: Çukurcuklu. Küçücük çukurlu. 
 Fötüs: Rahim bebeği. Embriyonik gelişimini büyük ölçüde tamamlamış fakat 
doğmamış yavru. İnsanda gebeliğin 3. ayından doğuma kadar ki dönemde bebeğe 
verilen isim. 
 Frigana: Bodur ve kurakçıl bitkilerin oluşturduğu vejetasyon tipi. 
 Fruktoz: Meyva şekeri.Genellikle meyvelerde bulunan ve yapısında 6 karbon 
atomu içeren bir çeşit şeker molekülü. 
 Fukoksantin: 
Kahverenkli renk maddesi. Diatome, esmer alg ve dinoflagellat’ 
larda bulunan kahverenkli pigment. 
 Fundus: 1. Mide dibi. Bir organın dip kısmı ya da tabanı. İçi boş organın ağza 
en uzak kısmı. 2. Midenin genişlemiş kısmı.  
 Fungus: 
Mantar. Çoğulu 
fungi. 
    
 
Fungusit: 1. Mantar kıran. Fungusları (mantarları) öldüren kimyasal maddelerin 
genel adı. Fungus üzerindeki etki konsantrasyon ve süreye bağlıdır. 2. Mantarla 
mücadele ilaçları. 

---

 Funikulus: Tohum taslağı sapı. Tohum taslaklarını plasentaya (eten) bağlayan 
sap. 
Furkat: Çatallı, çatal biçiminde ikiye ayrılmış.  
 
 
Fusarium: Yaygın olarak bir küf (mantar) türü  
 
 
 
Fusiform: Şişkin yapı. İğ şeklinde ortası şişkin, uçlara doğru inceleni Beyzbol 
topu gibi şekli olan. 
 
 G+C oranı: G bazı + C bazı. Her canlı türünde DNA ya da RNA 'deki toplam 
nükleik asit içinde Guanin (G) ve Sitozin (C) oranı sabittir. Bu sabitlikten 
mikroorganizmaların tanımlanmasında yararlanılır.   
 
 Gaita: Dışkı.   
 
 
 
 
 
 
Gal: Anormal yapılar.Bitkilerde, böcek ya da mantar gibi organizmaların neden 
olduğu anormal gelişen yapılar. 
 Galaktoz: Altı karbonlu bir tür şeker (aldoz şekeri). 
 Gama 
Hemoliz: Kanlı agar besi yerinde hemoliz görülmemesi. Non-hemolitik 
denilen ve hemoliz yapamayan bakterilerin kanlı agardaki reaksiyonu. Ayrıca bakınız; 
alfa hemoliz ve beta hemoliz.  
 Gamet: Üreme hücresi, eşey hücresi. Erkek ve dişi üreme hücresine verilen ad. 
Gametofit: Eşeyli evre. Bir bitkinin hayat devresinde haploit ya da eşeyli (gamet 
üreten) evre. 
 Ganglion: Sinir düğümü. Merkezi sinir sistemi dışında bulunan sinirlerde hücre 
gövdelerinin oluşturduğu düğümsü kütle. 
 Gastrin: Mide hormonu, mide suyu hormonu. Mide suyunun salgılanmasını 
uyaran ve mideden salgılanan bir peptit hormonu. 
 Gastrodermal: Gastrodermisten köken alan, gastrodermis özelliklerini 
taşıyan.mide içinden,derisinden. 
 Gastrodermis: Mide içi, bağırsak iç derisi. Bağırsakların içini astarlayan 
sindirim ve absorbsiyondan sorumlu doku.  
 Gastroenteritis: Mide ağrısı. Mide – barsak yangısı (ağrı, kramp). 
 
 Gastrula: Embriyonik çöküntü evresi. Blastuladan sonraki erken embriyonik 
devre. Başlangıçta ektoderm ve endoderm olmak üzere iki tabakadan ve bu iki tabaka 
arasında kalan boşluktan oluşur. Ektoderm ile endoderm arasındaki blastosöl ve 
arkanteron, endodermin içini astarlayan ve blastoporla dışarı açılan invaginasyonla 
oluşur. 

---