3- mavzu. XIII – XV asrlardagi Janubiy Orol atrofidagi va Dashti Qipchoqdagi qoraqalpoqlar Reja
Yüklə 240,73 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 3- mavzu. XIII – XV asrlardagi Janubiy Orol atrofidagi va Dashti Qipchoqdagi qoraqalpoqlar Reja: 1. Janubiy Orol bo’ylari Dashti Qipchoq mo’g’ullar va temuriylar davrida. 2. Dashti Qipchoqdagi turkiy qabilalar va ularning jaVolga-Ural bo’yidagi qoraqalpoqlar. 3. Janubiy Orol bo’ylari va Dashti Qipchoqdagi ijtimoiy –iqtisodiy va madaniy turmıshi. Adabiyotlar: 1.Археология Приаралья. Выпуск VII. Т. 2008. 2.Баҳадырова С. Қарақалпақ қандай халық. Т. 2017. 3.Доспанов О.Т. Жампыққала - орта әсирлер естелиги. Н.1992 4.Есбергенов Х. Қоңырат тарийхый ҳәм мәдений естеликлери. Н.1994. 5.Камалов С. Қарақалпақлардың халық болып қәлиплесиўи ҳәм оның мәмлекетлигиниң тарийхынан Н.2001 6.Қдырниязов М.Ш. Алтын Орда дәўириндеги түслик Арал бойы мәденияты Н.1993 7.Мәмбетов К. Тарийх төркинлери. Н.1999. 8.Мамбетуллаев М.,Туребеков М. Қубла Арал бойы халықлары тарийхынан. Т.II. Н.1997. 9.Нызанов М. Қарақалпақлар. Н. 2020 10.Хожаниязов Ғ., Юсупов О. Қарақалпақстандағы мухаддес орынлар. Н.1994. Bu davrda Markaziy Osiyo yerlarida ikki kuchli davlatga asos solingan edi. Mongoliya dalalarıda ko’chmanchi qabilalar qurıltayıda Temuchin, ya’nı Chingizxon nomi bilan yangi davlat, Tushlik Orol bo’ylarıda esa markazı Urganch bo’lgan buyuk Xorazmshoxlar davlati tuzilgan edi. Bu ikki davlat o’rtasıda savdo va elchilik munosabatlar ornatila boshladi. Lekin shu munosabatlar asosida, Xorazm yerlarini yaxshı o’rganib, keyin esa bosib olish, Chingizxonnıng maqsadlarining biri bo’ldi. Shu davrga kelib Xorazmshoxlar davlatining ichki siyosiy va iqtisodiy turmıshinıng og’irlıgı, o’zaro qarama-qarshılıklarnıng kuchayishi, Chingizxon boshchiligidagi mongol askarlarining bosib kirishiga imkoniyat tug’diradi. 1219-yili mo’g’ullar Otrornı, 1220-yili Buxoronı, Samarqand Shimolini egallaydi. 1221-yili esa davlat poytaxti Urganch shahrı 6 oyga cho’zılgan qamalidan soʻng bosib olinadi. Arab tarixchılarınıng ma’lumoti bo’yicha Urganchni qimoya qiluvchilar qattıq qarshılık ko’rsatgan. Erkaklar, ayollar va bolalar tınımsız urushgan, shundan keyin mo’g’ullar shaharga suvni ochıb yubardi, suvga oldırıb keyingina shaharnı birato’la egallab, omon qolganlarnı o’ldirdi deydi. Bunday qarshılık harakatlari Janubiy Orol bo’ylarıdagı har bir shaharda davom etkan. Kulga aylangan madaniy qatlamlar Mizdaxkan, Guldirsin va Qabatshahar yodgorliklarida da uchraydi. Xo’jayli shaharıdagı Gawir shaharda yashagan xalq mo’g’ullar yurishidan soʻng shaharnı tashlab ketishiga majbur bo’ladı. Mo’g’ullarnıng Xorazmni bosib olishınıng natiyjasida og’ir oqibatlarga olib keladi. Xo’jalıknıng rivojlanishı Yüklə 240,73 Kb. Dostları ilə paylaş:
|