Leksik-semantik munosabatlar

LEKSIK-SEMANTIK MUNOSABATLAR

Reja:

1. 
   Leksik munosabat turlari.
   
2. 
   Sinonimiya.
   
3. 
   Antonimiya.
   
4. 
   Graduonimiya.
   
5. 
   Giponimiya.
   

Kalit tushunchalar
sema, atash semasi, ifoda semasi, vazifa semasi, birlashtiruvchi belgi, farqlovchi belgi, relevant belgi, irrelevant belgi
O‘zlashtiriladigan tushunchalar
leksik-semantik munosabat, leksik-shakliy munosabat, sinonimik munosabat, sinonim, antonimik munosabat, antonim, graduonimik munosabat, graduonim, giponimik munosabat, giponim

1. 
   Leksik munosabat turlari. Tilda leksemalar orasida turli xil munosabatlar amal qiladi. Ba’zi munosabatlar ma’no asosida bo‘lsa, boshqalari orasida shakliy munosabatlar mavjud. Shu boisdan leksemalararo munosabatlarni ikkiga ajratish mumkin: 1) leksik-semantik munosabatlar; 2) leksik-shakliy munosabatlar.
   

Leksik-semantik munosabat deganda leksemalarlarning o‘zaro ma’no asosidagi o‘xshashlik va farqlari tushunilsa, leksik-shakliy munosabat sifatida leksemalarning o‘zaro shakl asosidagi o‘xshashlik va farqlari e’tiborga olinadi.
Leksik birliklar lisonda turli semantik munosabat asosida har xil paradigma hosil qilgan holda mavjud bo‘ladi. Sinonimik, antonimik, graduonimik, partonimik, giponimik munosabat ana shunday lisoniy munosabatlardir. Leksik-shakliy munosabatlar sirasida omonimiya (shakldoshlik) va paronimiya (talaffuzdoshlik) hodisalari qaralib, ular bevosita til strukturasiga daxldor bo‘lmaganligi sababli bizning tahlil obyektimiz sifatida qaralmaydi.

Mantiqiy mushohada uchun 1.Assotsiativ munosabat leksik-semantik munosabatlar bilan qanday bog‘lanadi? 2.Turq va jamol leksemalari antonim bo‘lishi mumkinmi? 3.hujra va koshona leksemalari zidlik munosabatiga kirisha oladimi?

2.