3 ma’ruza mavzu: Oddiy deformasiyalarda ikf ni aniqlash va ularning epyuralarini qurish

3 - MA’RUZA

Mavzu: Oddiy deformasiyalarda IKF ni aniqlash va ularning epyuralarini qurish

REJA:
3.1. Cho‘zilish - siqilish deformasiyasida IKF epyurasini qurish.
3.2. Buralish deformasiyasida IKF epyurasini qurish.

Таянч сўз ва иборалар

Бўйлама куч, қиймати, ишораси, эпюраси, «сакраш».
Буровчи момент, эпюра, кесиш усули, катталиги, ишораси, текшириш.
Балка, кесиш усули, кўндаланг куч, эгувчи момент тенгламалари, ишоралари, белгилар.


3.3. Egilishdagi IKF va ularni aniqlash.


Muammoli vaziyat savol yoki

3.1 шаклда кўрсатилган брус материали 2 хил вариантда пўлат ва чўяндан таёрланган бўлса қайси бирида (3.1 д- шакл ) зўриқишнинг қиймати катта бўлади
3.2 ички куч факторлари эпюраларини қуришдан мақсад нима?
Маъруза матнларини диққат билан ўқиб чиқсангиз бу саволга жавоб топасиз.

topshiriq

3.1. Cho‘zilish-siqilish deformasiyasida IKF epyurasini qurish

Cho‘zilish yoki siqilish deformasiyasida brus ko‘ndalang kesimlarida faqat bo‘ylama zo‘riqish kuchlari hosil bo‘ladilar.

Bo‘ylama kuch deb, brusning ko‘ndalang kesimida hosil bo‘lgan normal kuchlanishlarning teng ta’sir etuvchisiga aytiladi:
. (3.1)
Bo‘ylama zo‘riqish kuchini kesish usuli yordamida topiladi. Brusning ixtiyoriy kesimidagi bo‘ylama zo‘riqish kuchi brusning olib qolingan qismidagi barcha tashqi kuchlarning brus o‘qiga proyeksiyalarining algebraik yig‘indisiga teng. Bunda tashqi kuch proyeksiyasi kesimdan tashqariga yo‘nalgan bo‘lsa musbat ishora bilan tenglamaga kiritiladi va aksincha.
Bo‘ylama kuchlarning brus o‘qi bo‘ylab o‘zgarish qonunini ko‘rsatuvchi grafik bo‘ylama kuch epyurasi deyiladi. Bunda abssissa o‘qi epyuraning baza chizig‘i bo‘lib xizmat qiladi va u sterjen o‘qiga parallel qilib o‘tkaziladi. Bunga tik qilib o‘tkazilgan ordinata o‘qiga tanlangan masshtabda, ishorani nazarda tutgan holda bo‘ylama kuch kattaliklari qo‘yiladi.
Bo‘ylama kuch epyurasining brusning o‘qi bo‘yicha yo‘nalishda ta’sir etayotgan to‘plangan kuchga tegishli nuqtasida shu to‘plangan kuch kattaligi va yo‘nalishida bo‘ylama kuch qiymati sakrab o‘zgaradi. Agar brusga bo‘ylama yo‘nalishda tekis taqsimlangan kuch ta’sir etayotgan bo‘lsa, bo‘ylama kuch epyurasining tegishli qismi og‘ma to‘g‘ri chiziq ko‘rinishida bo‘ladi. Bunda shu qismdagi epyuraning og‘ma to‘g‘ri chizig‘i ordinatalarining farqi shu qism uzunligi bilan yoppa kuch intensivligi (jadalligi) ko‘paytmasiga teng bo‘ladi. Qurilgan bo‘ylama kuch epyurasining to‘g‘riligini tekshirishda ana shu ko‘rsatmalarga eotibor qilish kerak.
Sterjenlarni mustahkamlik va bikrlikka hisoblashda zarur bo‘ladigan bo‘ylama kuchning zarur qiymatlari bo‘ylama kuch epyurasidan olinadi. Bo‘ylama kuchlarni aniqlash va ularning epyurasini qurishni quyidagi misolda ko‘ramiz: