Bajardi: Abdusalomova Y. Qabul qildi: Qodirov F. Qarshi – 2023

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI “ TT VA KT” FAKULTETI 2– BOSQICH TT-11/21 GURUH TALABASINING KAMPYUTERNI TASHKIL ETISH FANIDAN TAYYORLAGAN 2-amaliy ishi

Bajardi: Abdusalomova Y. Qabul qildi:Qodirov F.

QARSHI – 2023

Kompyuterni tashkil etilishining arifmetik asoslari. Turli xil sanoq tizimalarida arifmetik amallarni bajarish; Kompyuterlarni tashkil qilishning raqamli-mantiqiy asoslari;

Ishdan maqsad: Kompyuterni arifmetik mantiqiy amallarni bajara oladigan qurilmalar haqida ma’lumotga ega bo’lish va ularni o’rganish. Kompyuterlarni tashkil qilishning raqamli-mantiqiy asoslarini o’rganish hamda ular haqida bilim va ko’nikmalarga ega bo’lish.

Nazariy ma’lumotlar

Mantiqiy operatsiya - dasturlashda mantiqiy algebradagi bayonotlar bo‘yicha ba'zi operatsiyalarga mos keladigan mantiqiy (Bul tipidagi) turdagi iboralar bo‘yicha operatsiya. Bayonotlar singari, mantiqiy iboralar ham ikkita haqiqat qiymatidan birini - "to‘g‘ri" yoki "yolg‘on"ni qabul qilishi mumkin. Mantiqiy operatsiyalar soddadan murakkab mantiqiy iboralarni olishga xizmat qiladi. O‘z navbatida, mantiqiy iboralar odatda dasturning ketma-ketligini boshqarish shartlari sifatida ishlatiladi.

Bu yerda har bir raqamning qiymati uning sondagi joylashuviga (pozitsiyaga) bog‘liq.

Masalan, 23=2*10+3

32=3*10+2

Ikkilik tizim o‘nlik tizimiga (arab tizimi) o‘xshab pozitsion tizimlar ichiga kiradi. Rim sanoq tizimi aralash (ya'ni, qisman pozitsion, qisman nopozitsion) sanoq tizimi hisoblanadi.

VII=5+1+1=7

VI=5+1=6

IV=5-1=4

Sonni pozitsion tizimida tasvirlash uchun foydalanadigan turli raqamlarni qiymati (soni) sanoq tizimini asosi P hisoblanadi. Raqamlarni qiymati 0 dan (p-1)gacha. Umuman aytganda, siz istagan N sonni “P” asosli sanoq tizimida quyidagi qator ko‘rinishida keltirish mumkin: