Cmpe 220-Fall 2010/02. 11. 2010

CMPE 220-Fall 2010/02.11.2010

• CMPE 220-Fall 2010/02.11.2010

• Ünlü matematikçi Niels Henrik Abel’in babası Søren Georg Abel kendi babası gibi papazdır, ancak tam anlamıyla bir rasyonalisttir. Aydınlanma hareketinden nasibini almıştır ve muhakemenin akılcılığın yolunu seçmiştir. Halkı her zaman aydınlatan onların ruhlarının yanı sıra karın tokluğunu bile düşünen bir adamdır. İlerde politikada da aktif rol oynamıştır. Annesi ise bu dönemlerde muhabbet meclislerinde, yemeklerde gezen ve sonunda alkolik olan bir kadındır.

1802 yılında Norveç’te Finnøy’da dünyaya gelmiştir. Bir abisi, bir kız ve üç erkek kardeşi vardır. Christiania’da bulunan Cathedral okulunda(Kopenhag) okudu. Burada matematik öğretmeni Bernt Michael Holmboe tarafından farkedildi. Öğretmeni ona özel dersler verdi. Matematik litaratürünü tanıttı. Ancak Abel’in matematiğe olan tek yönlü ilgisi diğer öğretmenlerini rahatsız etmekteydi.

• 1802 yılında Norveç’te Finnøy’da dünyaya gelmiştir. Bir abisi, bir kız ve üç erkek kardeşi vardır. Christiania’da bulunan Cathedral okulunda(Kopenhag) okudu. Burada matematik öğretmeni Bernt Michael Holmboe tarafından farkedildi. Öğretmeni ona özel dersler verdi. Matematik litaratürünü tanıttı. Ancak Abel’in matematiğe olan tek yönlü ilgisi diğer öğretmenlerini rahatsız etmekteydi.

Hocası Holmboe’dan alabileceği her şeyi almıştı. Norveç’te o yıllarda artık ona matematik öğretebilecek kimse yoktu. Kendi başına çalışmalıydı. Ülkedeki herkesten bu alanda daha çok şey biliyordu. İyi bir üniversite kütüphanesinden Newton, Euler, Lagrange ve Gauss’un eserlerini ödünç aldı. Bunun yanı sıra Paris’ten son baskı magazinleri ve makaleleri takip etmekteydi.

• Hocası Holmboe’dan alabileceği her şeyi almıştı. Norveç’te o yıllarda artık ona matematik öğretebilecek kimse yoktu. Kendi başına çalışmalıydı. Ülkedeki herkesten bu alanda daha çok şey biliyordu. İyi bir üniversite kütüphanesinden Newton, Euler, Lagrange ve Gauss’un eserlerini ödünç aldı. Bunun yanı sıra Paris’ten son baskı magazinleri ve makaleleri takip etmekteydi.

1821 yılında araştırmacı oldu. Ama bundan önce en çok bilinen çalışmasına başlamıştı bile:

• 1821 yılında araştırmacı oldu. Ama bundan önce en çok bilinen çalışmasına başlamıştı bile:

• 5. dereceden denklemler.

• Ancak tıp, hukuk ya da din okumayacağı için üniversite onun için bir seçenek değildi. O yıllarda fen edebiyat bir dal olarak öğretilmemekteydi. Matematiğin başkenti Paris’ti. Bir yolunu bulup oraya gitmeliydi. Parasal nedenlerden dolayı dört yıl Christiania Üniversitesi’nde okudu.

1823 yılında bir fırsatını bulup Kopenhag’a gitti, orada teyzesiyle eniştesinin yanında kaldı. Bu sırada Fermat’ın Teoremi ve eliptik fonksiyonlarla uğraştı.

• 1823 yılında bir fırsatını bulup Kopenhag’a gitti, orada teyzesiyle eniştesinin yanında kaldı. Bu sırada Fermat’ın Teoremi ve eliptik fonksiyonlarla uğraştı.

• On dokuz yaşındaki Christine Kemp ile tanıştı, ve bir süre sonra da nişanlandılar.

1824 yılının baharında kendi parasıyla 5. dereceden denklem üzerine olan çalışmasını bastırdı. Çalışma, altı kısa sayfadan oluşuyordu ve bu çalışmayı görünüş itibariyle anlaşılmaz kılıyordu. Bundan dolayı Avrupa’da beklediği çıkışı yapamadı.

• 1824 yılının baharında kendi parasıyla 5. dereceden denklem üzerine olan çalışmasını bastırdı. Çalışma, altı kısa sayfadan oluşuyordu ve bu çalışmayı görünüş itibariyle anlaşılmaz kılıyordu. Bundan dolayı Avrupa’da beklediği çıkışı yapamadı.

• Berlin’de August Leopold Crelle ile tanıştı ve onun dergisi için makaleler yazıldı. Abel’in makaleleri sayesinde dergi kısa sürede ünlü oldu. Bu dergi günümüzde de halen basılmaktadır ve uluslar arası camiada bir üne sahiptir. Bilinen adıyla: Crelle’s Journal.

• (Journal für die reine und angewandte Mathematik)

On ay boyunca Norveç’li matematikçilerle Avrupa’yı dolaştı ve sonunda 1826 Temmuz’unda Paris’e ulaştı. Abel Paris’e girişini şöyle anlatmış.

• On ay boyunca Norveç’li matematikçilerle Avrupa’yı dolaştı ve sonunda 1826 Temmuz’unda Paris’e ulaştı. Abel Paris’e girişini şöyle anlatmış.

• “Endelig er jeg da kommen til Focus for alle mine mathematiske Ønsker”

• “Sonunda bütün matematikle ilgili umutlarımın odak noktasına vardım.“

• Ekim 1826’da Paris Tezi’ni bilimsel akademiye sunar. Ancak beklemesine rağmen bir cevap çıkmamasından dolayı tezinin sonsuza dek kaybolduğuyla yüzleşir.

• Paris ziyareti tam bir hayal kırıklığıdır. Mutsuzdur, ateşi vardır, öksürüyordur. Burada zamanın dermansız hastalığı vereme yakalanmıştır. 1826 yılının sonunda Berlin’e arkadaşlarının yanına geri döner.

Artık tamamen parasızdır, hastadır. Crelle, dergisinin editörlüğünü teklif eder ama Abel geri çevirir. Çektiği memleket hasretinden dolayı zekasını sadece kendi memleketine harcamak istemektedir. Bunun üzerine Crelle Abel için iş aramaya karar verir.

• Artık tamamen parasızdır, hastadır. Crelle, dergisinin editörlüğünü teklif eder ama Abel geri çevirir. Çektiği memleket hasretinden dolayı zekasını sadece kendi memleketine harcamak istemektedir. Bunun üzerine Crelle Abel için iş aramaya karar verir.

• 1828’in yazında, alman matematikçi C.G.J. Jacobi, ile beraber Almanya’da önemli tezlerinden bir diğerini yayınlar.

• Elliptic Functions in Astronomical Notes (Astronomische Nachrichten)

• Christiania Üniversitesi’nde bir süre konuk öğretim üyesi olarak ders verince maddi durumu düzelir gibi olur.

1828 yılında altı haftalığına Froland’da iş bulur.

• 1828 yılında altı haftalığına Froland’da iş bulur.

• Burada artık mürebbiye olan nişanlısıyla beraberdir. Berlin’e yerleşip evlenme hayalleri kurmaktadırlar…

• Christiania’ya çalışırken hastalığı yeniden nükseder. Yatağa düşer ve artık denklemlerle uğraşacak çok fazla gücü ve zamanı kalmadığının farkındadır.

• Kızakla Noel için nişanlısının ve arkadaşlarının yanına gider. Orada durumu daha da kötüleşir. On iki hafta boyunca yatağa düşer. Ancak o durumda bile kaybolan Paris Tezi’ni kurtarabilmek amacıyla özet mahiyetinde iki-üç sayfalık bir çalışma çıkarır.

On iki haftalık yatalak hayatın ardından 6 Nisan 1829’da kaçınılmaz son gelir.

• On iki haftalık yatalak hayatın ardından 6 Nisan 1829’da kaçınılmaz son gelir.

• Sadece 2 gün sonra 8 Nisan tarihinde ölümünden habersiz Abel’in evine iki mektup ulaşır. Biri Paris’ten biri Berlin’den.

• Berlin’den Crelle mektubunda ona kalıcı bir iş bulduğunu belirtmiş ve şöyle yazmıştır.

• “For din fremtid kan du nå være helt rolig. Du hører til blant oss og er i sikkerhet. Du kommer til et godt land, til et bedre klima, nærmere vitenskapen og til oppriktige venner som setter pris på deg og er glad i deg.”

“As far as your future is concerned, you can now be completely at ease. You belong among us and are secure. You will be coming to a good country, to a better climate, closer to science and to sincere friends who appreciate you and are fond of you. “

• “As far as your future is concerned, you can now be completely at ease. You belong among us and are secure. You will be coming to a good country, to a better climate, closer to science and to sincere friends who appreciate you and are fond of you. “

• 8 Nisan 1829 sabahı Paris’ten gelen mektupta da Paris Tez’inin bulunduğu ve araştırmasının çok beğenildiği belirtilmiş ve övgüler sel olmuştur bu zamansız trajik mektupta.

• Ölümünden sonraki yıl Akademi Ödülü’nü alır ve para alkolik annesine gider.

• 1841 yılında Paris tezi basılır. 1902 yılında doğumunun yüzüncü yılı şerefine ödül verilmesine karar verilir. 1905’e kadar bu ödül verilmeye devam eder. Sonra 2000 yılına kadar tekrar ödül verilmesi için kayda değer bir çalışma olmaz. 2000’den beri doğumunun iki yüzüncü yılı adına Abel ödülü yeniden ortaya çıkar.

B.M. Holmboe: Oeuvres complètes, avec des notes et développements, 1839

• B.M. Holmboe: Oeuvres complètes, avec des notes et développements, 1839

• Ludvig Sylow og Sophus Lie: Oeuvres complètes de Niels Henrik Abel, 1881

• Niels Henrik Abel: Memorial publie a l'Occasion du Centenaire de sa Naissance, 1902

• Festskrift ved hundredaarsjubilæet for Niels Henrik Abels fødsel

http://www.msxlabs.org/forum/bilim-ww/16752-niels-henrik-abel-niels-henrik-abel-kimdir-niels-henrik-abel-hakkinda.html

• http://www.msxlabs.org/forum/bilim-ww/16752-niels-henrik-abel-niels-henrik-abel-kimdir-niels-henrik-abel-hakkinda.html

• http://www.abelprisen.no/en/abel/