Depressiya va suitsid

DEPRESSIYA VA SUITSID
Depressiya (lot. depressio — bosilish, susayish) (iqtisodiyotda) — iqtisodiy tanglik natijasida va undan keyin boshlanadigan turg’unlik davri. Bu davrda ichida o’smaydi, iqtisodiy jonlanish yuz bermaydi, isheizlar soni ko’payadi, narxlar bir me’yorga kelgan bo’lsa ham tovar va xizmatlarga talab past bo’ladi. Tovar zaxiralari ko’paymaydi, uning ma’lum qismi arzon bahoda sotiladi. Arzon sotilgan mahsulotlar o’rnini qoplash uchun ichki harajatlarini kamaytirishga, ish haqini pasaytirishga, mehnat unumdorligini oshirishga qaratilgan choratadbirlar ko’riladi. Tanglikdan keyingi davr iqtisodiy tanglik yakuniy bosqichga o’tganligini va iqtisodiyotda jonlanishni, so’ngra yuksalishni kutish mumkinligidan darak beradi


Suitsid – lotincha so’zdan oligan bo’lib, o’z joniga qasd qilish – bu ongli ravishda o’zini hayotdan mahrum qilishdir. Suitsidal xulq – atvor – suitsiddan kengroq tushuncha bo’lib, o’zida suitsidal xatti – xarakat, o’z joniga qasd qilish xodisalarini qamrab oladi. ( V.A.Kondrashenko, 1999y). O’z joniga qasd qilishga barcha suitsidal xatti – harakatlar, ya’ni o’z joniga qasd qiluvchiga bog’liq bo’lmagan holda o’lim ro’y bermaydigan holatlar kiradi (arqonning uzilib ketishi, o’z vaqtida ko’rsatilgan tibbiy yordam va h.z). Suitsidal o’rinishlarga unga muvofiq keluvchi fikrlar, so’zlar va o’z joniga qasd qilishga qaratilgan hatti – harakatlar bilan qo’shilib kelmaydigan sha’malar taaluqlidir.
Suitsidal xulq – atvor profilaktikasida shaxsda kechadigan suitsid oldi emotsional reaktsiyalarni, xulq – atvorda kechadigan o’zgarishlarni aniqlash va ajrata olish muhim hisoblanadi.
Bolalar varianti (6–12 yosh). Depressiya past darajada ifodalangan. Zerikish unchalik kuzatilmaydi. Bolalar sustkash, charchoqdan arz qiladilar, ta’sirchan, qaysar bo’lib qoladilar. O’yinlarda “ko’mish” marosimi yaqqol ko’rinadi (o’yinchoqlar va uy hayvonlarini ko’mish; rasmlarda mozor, tobutlarni ifodalanishi, o’zining ko’milishi bilan bog’liq fantaziyalar). Suitsidal harakatlar ko’pincha o’lim bilan tugaydi. Sababi – endogen kasalliklar. Arzimagan nizo xam suitsidal harakatlarni keltirib chiqaradi.