Fan va innovatsiyalar

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI



UNIVERSITY OF BUSINESS AND SCIENCE
NODAVLAT OLIY TA’LIM MUASSASASI

“Bugalteriya hisobidan pratikum ”fanidan

M U S T A Q I L
I SH I

Mavzu: Hisobotni tuzishga tayyorgarlik ko`rish

Topshirdi: BH 22- guruh talabasi
B.Xamraaliyev

Qabul qildi: _____________________

Namangan - 2023 yil
Hisobotni tuzishga tayyorgarlik ko`rish

Reja:

1. 
   Hisobotni tuzishga tayyorgarlik ko`rish.
   

2. 
   Moliyaviy hisobotni tuzishga tayyorgarlik ko‘rish tartibi (inventarizatsiya).
   
3. 
   Moliyaviy hisobot axborotidan foydalanuvchilar.
   
4. 
   Buxgalteriya balansi va uni tuzish tartibi.
   

Hisobotni tuzishga tayyorgarlik ko‘rish

Yillik va choraklik buxgalteriya hisobotlarini 0 ‘zbekiston Respublikasidagi qonunga asosan huquqiy shaxs hisoblangan korxonalar (investitsiyalari bilan ishlovchi korxonadan tash­qari) mulkchilik shaklidan qat’iy nazar tegishli tashkilotlarga topshirishlari lozim.
Chet el investitsiyalari korxonasidan tashqari barcha kor­xonalar chorak hisobotlarini kelgusi hisobot oyining 25 kuni- dan, yillik hisobotni esa keyingi hisobot yili 15-fevralidan kechiktirmay topshirishlari lozim.Chet el investitsiyalari bilan ishlaydigan korxonalar esa yillik hisobotni kelgusi hisobot yili 15-martidan kechiktirmay 
topshirishlari lozim.Yillik buxgalteriya hisobotiga 15- 20 varaqdan
ko‘p bo‘lmagan tushuntirish xati ilova qiUnadi. Bu tushuntirish xati-da korxona
faoliyati so‘nggi natijasiga ta’sir etgan asosiy omillar, koixona, buxgalter yillik hisoboti natijalari bo‘yicha qarorlar va sof foyda taqsimlanishi, buxgalteriya hujjatlari- 
ni tekshirish haqida auditor xulosasi ko‘rsatib o ‘tiladi. Agar yil boshiga boshlang‘ich balans o‘zgartirilgan bo‘lsa, u hol­za tushuntirish xatida o‘zgartirish sabablari ko‘rsatib o‘tiladi. Shuningdek, unda hisobot yilidagidan boshqacha hisob siyo- satini qo‘llashga qaror qilingan bo‘Isa, u haqida ham ma’lu­mot beriladi.Buxgalteriya hisoboti shakllarida hamma
ko‘rsatib o‘tilgan ko‘rsatkichlar aks ettiriladi. U yoki bu modda (qator) to‘ldirilmagan holda, agar ular korxonada tegishli aktivlar, passivlar, jarayonlar yo‘q bo‘lmagan,ishlatilmagan bo‘lsa, tegishli qatorga chizib qo‘yiladi.Shakllar manzil qismi quyidagi tartibda to‘ldiriladi:Rekvizit «Korxona — korxona to‘liq nomi (ko‘rsatiladi tasdiqlangan hujjatlar asosida), (o‘matilgan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazilib, tasdiqlangan hujjatlar asosida) va uni kodi korxona va tashkilotlar umumittifoq guruhlashishiga (klassi- 
fikator) asosan ko‘rsatiladi (OKPO).Rekvizit. Tarmoq (faohyat turi) — tarmoq (ft) va uni kodi umumittifoq, xalq xo‘jaligi tarmoqlar, guruhlashishiga (OKONX) ko‘rsatiladi.Rekvizit. «Davlat mulkchiligining boshqaruvchi tashkilot»— bunda davlat yoki munitsipal korxona tarkibiga kiruvchi tashkilot nomi (agar bor bo‘lsa) va buxgalteriya hisoboti topshirilayotgan tashkilot ko‘rsatiladi.Rekvizit «Nazorat summasi» — korxonalar tomonidan to‘ldirilmaydi.Chorakhk va yillik hisobotlami tuzishda investorlar, kredi­
torlar, aksiyadorlar, soliq inspeksiyalari, ta’sischilar, banklar, boshqaruvchi korxona va davlat qiziqishini hisobga olishi, xalqaro standartlar va 0 ‘zbekiston RespublikasiPrezidenti- ning amal qilayotgan ko‘rsatmalariga, 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligining 1996-yil « 0 ‘zbekiston Respublikasida buxgalteriya


 hisobi haqida» gi 0 ‘zbekiston Respub­likasi Qonuni, 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Fuqarolik Kodeksi, shuningdek, buxgalteriya hisob-kitoblar, hisoblar va hisobotlar masalasiga tegishli ko‘rsatmalar va Prezident qonunlari talabiga javob berishiga e’tibor berish lozim.Korxona ichki bo‘limlari faoliyati hisobot shakllari ko‘rsatkichlarida ko‘rsatilishi lozim. Buxgalteriya hisobotini 
tuzishda hisob vaqti bo‘lib, hisobot davri so‘nggi kalendar kuni hisoblanadi. Yangi tuzilgan korxona hisobotda mablag‘ va ular manbalarini (sotib ohsh, olish qiymatida) o‘matilgan tartibda ular ro'yxatdan o‘tgan oy 1- kunidan, hisobot yili 
31-dekabriga 1- davrga tuzadilar. Hisobot yili 1-oktabridan 
keyin tuzilgan korxona esa 31-dekabrgacha bo‘lgan davrga 
hisobot tuzishdan ozod qilingan, ammo bu ko‘rsatilgan tartib yo‘qotilgan (boshqatdan tashkil qilingan) korxonalar asosida tuzilgan korxonalarga tegishli emas.Korxona balans moddalari aktiv va passivlari o ‘tkazilgan inventarizatsiyaga asoslangan bo‘lishi lozim. Bunda yillik hi­sobotni tegishli organlarga topshirguncha doimiy amalda ishlovchi inventarizatsiya komissiyasi inventarizatsiya natijasida boyliklar haqiqiy holati bilan buxgalteriya hisobi ma’lumot­lari farqini 
tartibga solishi lozim. Shuningdek, tekshirish dalolatnomalari yoki o ‘zaro hisob-kitoblar qoldig‘ini tasdiqlash xatlari bilan rasmiylashtiriladigan debitorUk va kreditorlik
qarzlari ham inventarizatsiya qilinishi lozim.0 ‘tkazilgan inventarizatsiyalar soni va natijalari, shuning­dek, agar o‘tkazilmagan bo‘lsa, sabablari
 yillik hisobotga ilova qilinadigan tushuntirish xatida ko‘rsatib o‘tilishi kerak.