Klinik Toksikoloji Veteriner Toksikoloji Adli Toksikoloji Mesleki Toksikoloji Çevresel Toksikoloji Analitik Toksikoloji Toksinoloji Biyokimyasal Toksikoloji
Tedavi Edici İlaçlar Analjezikler (ağrı kesiciler,aspirin,parasetamol,…) Narkotik analjezikler (morfin, kodein v.b.) Antidepresanlar (amitriptilin,sertralin,…) Benzodiazepinler (diazepam,temazepam,…) Bağımlılık Yapan İlaçlar Narkotik maddeler, depresanlar, halusinojenler, uyarıcılar
Morfin türü ağrı kesici doğal, yarı yapay ve yapay drogların tümüne narkotikler, narkotik analjezikler veya opiatlar denir. Narkotik droglar merkezi sinir sistemi üzerine etki ederek acıyı dindirirler, uyuşukluk ve uyku verirler. Morfin türü ağrı kesici doğal, yarı yapay ve yapay drogların tümüne narkotikler, narkotik analjezikler veya opiatlar denir. Narkotik droglar merkezi sinir sistemi üzerine etki ederek acıyı dindirirler, uyuşukluk ve uyku verirler. Eroin, basit olarak asetil klorür veya asetik anhidrid ile morfinin tepkimeye sokulması ile sentetik olarak elde edilir. Beyaz, kokusuz, acı, nişasta görünümündedir. Suda kolayca çözündüğünden her yerde damara kolayca enjekte edilebilir. Ayrıca deri altına verilebilir ve buruna çekilebilir. Öldürücü dozu 60 mg olup yüksek derecede psikolojik ve fizyolojik bağımlılık yapar.
Kokainin moleküler yapısı Kokainin moleküler yapısı
19.yy’da kokainin bugünkü yan etkileri tam olarak bilinmiyor ve kontrolsüzce her alanda kullanılıyordu. Bu reklam broşüründe kokain içeren bir diş ağrısı ilacının tanıtımı yapılıyor.1880 yılında Amerikalı Cerrah William Halsted, lokal uyuşturucu olarak tıpta kullanmaya başladı. Fakat deneme mahiyetinde kendisi ve asistanları da kullanınca uyuşturucu bağımlısı haline geldiler. 19.yy’da kokainin bugünkü yan etkileri tam olarak bilinmiyor ve kontrolsüzce her alanda kullanılıyordu. Bu reklam broşüründe kokain içeren bir diş ağrısı ilacının tanıtımı yapılıyor.1880 yılında Amerikalı Cerrah William Halsted, lokal uyuşturucu olarak tıpta kullanmaya başladı. Fakat deneme mahiyetinde kendisi ve asistanları da kullanınca uyuşturucu bağımlısı haline geldiler. 1884 yılında kokainin uyuşturucu etkisi açıklandı.
ALKOL ALKOL Metil alkol Etil alkol Etilen glikol SOLVENT Toluen Aseton Klorlu Hidrokarbonlar v.b. Bali GAZLAR Propan Bütan Karbonmonoksid Hidrojen siyanür v.b.
Organik kimyasallardır Organik kimyasallardır Yağ giderme ve temizlik ana görevidir. Doğada ham petrol içinde ve tolu ağacında bulunur. Benzen türevi Çok uçucu Patlayıcılarda, boyalarda, solvent olarak da vernik, zamk, reçine, tiner, benzin katkı maddesi, non klinik termometre sıvısı Erişkinlerde 60 mL içilmesi letaldir. Bağımlıların en sık kullandığı ajandır.
CO CO Solunduktan sonra akciğerler aracılığyla kana geçer. Karbonmonoksit gazı kırmızı kan hücrelerinin içerisinde bulunan ve dokulara oksijen taşıyan hemoglobine oksijenden ortalama 200 kat daha hızlı bağlanır. Karbonmonoksitin hemoglobinle birleşmesi sonucu karboksihemoglobin (COHb) oluşur. Vücudumuzda yer alan oksijen azalarak karbonmonoksit ile yer değiştirir. Kan, dokulara yeterince oksijen taşıyamaz. Kalp, beyin ve diğer organlarımız çalışamaz hale gelir. Bu da hastalıklara ve en kötüsü ölümlere neden olur.
HCN HCN (Hidrosiyanik asit) Çok zehirli, uçucu bir sıvı Renksiz olup, acı badem kokusundadır. Siyanür asidi ve tuzları oldukça zehirlidir. Bundan dolayı laboratuvar çalışmalarında dâimâ iyi çeken kapalı ocaklarda çalışmalıdır. Siyanür tuzlarının yanlışlıkla alınması veya siyanur asidi gazlarının solunması insanı hemen öldürebilir. Siyanür, hücrelerin oksijen almasını engelleyen bir hücre zehri şeklinde etki yapar.
İnsektisitler(böceklere karşı) İnsektisitler(böceklere karşı) Organik fosforlu ve Karbamatlı Organoklorlu Biyolojik orijinli - Piretrinler ve piretroidler
- Nikotin
Herbisitler(yabancı otlara karşı) Paraquat Diquat v.b. Rodentisitler(kemiricilere karşı) Warfarin Racumin v.b.
Pestisid insan ve hayvan vücudu ile bitkiler üzerinde veya çevresinde yaşayan, besin kaynaklarının üretim, depolanma ve tüketimi sırasında besin değerini düşüren ya da zarara uğratan böcek, kemirici, yabani ot, mantar gibi canlı formlarının yıkıcı etkilerini azaltmak için kullanılan kimyasal maddelerdir. Pestisid insan ve hayvan vücudu ile bitkiler üzerinde veya çevresinde yaşayan, besin kaynaklarının üretim, depolanma ve tüketimi sırasında besin değerini düşüren ya da zarara uğratan böcek, kemirici, yabani ot, mantar gibi canlı formlarının yıkıcı etkilerini azaltmak için kullanılan kimyasal maddelerdir. Organik fosforlu ve Karbamatlı Asetilkolin ASETİLKOLİN ASETİLKOLİN ↓ ESTERAZ ASETİK ASİT + KOLİN
DDT DDT Eter,alkol ve suda erir Böceklere temas yoluyla etki eder İnsanda; Kasılmalar Kalp ritminde bozukluk Baş ağrısı Baş dönmesi Bulantıya neden olur.
Paraquat Kullanım Alanları Turunçgil,fındık ve bağda; Dar ve geniş yapraklı yabancı otlar Pamukta; Yabani fiğ, Yavşan otu, Yabani yulaf Yoncada ; Küsküt Boş alanlarda; Püsküllü çayır, Çatal otu, Duvar arpası, Tavşan bıyığı, Yapışkan otu, Kan damlası, Horoz ibiği, Çoban çantası, Güneş dikeni, Yabani havuç, Dön baba, Yoğurt otu, Düğün çiçeği, Yabani hardal, İmam kavuğu, Demir dikeni, Yemlik, Pıtrak, Arpamsı brom, Ayrık, Tilki kuyruğu, Köpekdişi ayrığı, Kamış, Kanyaş, Havacıva otu, Köygöçüren, Tarla sarmaşığı , Boğa dikeni, Sütleğen, İt sineği, Labada, Köpek üzümü
Fare ve sıçan gibi kemiricileri etkisiz hale getirmek amaçlı kullanılır. Fare ve sıçan gibi kemiricileri etkisiz hale getirmek amaçlı kullanılır. İnorganik rodentisidler : Talyum sülfat, Sarı (Beyaz) fosfor, Çinko fosfor Giriş çıkış noktaları her iki taraftan da bakıldığı zaman ışığın görülebileceği şekilde tasarlandığından kemirgenin istasyon içine girerken tedirgin olmaması sağlanmıştır. Kemirgenin tedirginlik duymadan yem tüketimini sağlar.
Bitkilerde hastalık yapan mantarların kontrolünde kullanılan kimyasallardır. Bitkilerde hastalık yapan mantarların kontrolünde kullanılan kimyasallardır. Bilinen en eski mantar ilaçlarından biri sönmüş kireç,göz taşı(CuSO4) ve suyun karışımından oluşan bordo bulamacıdır. Örneğin;bordo bulamacı,asma başta olmak üzere meyve ağaçlarındaki mantar hastalıklarına karşı kullanılır. Tüm dünyada yıllık ortalama 3 milyonun üzerinde ciddi akut pestisit zehirlenmeleri olduğu açıklanmıştır.(WHO tarafından)
Kurşun bileşikleri yüzyıllardır insanlar tarafından bilinmekte ve kullanılmakta, günümüz kent yaşamında ise, her alanında kullanımı giderek artmaktadır. Kurşun bileşikleri yüzyıllardır insanlar tarafından bilinmekte ve kullanılmakta, günümüz kent yaşamında ise, her alanında kullanımı giderek artmaktadır. Özellikle kurşunlu benzinle çalışan araçlar, yoğun trafik kentlerimizde kronik bir zehirlenme süreci ortaya çıkarmaktadır. Kurşun zehirlenmesi (plumbism), özellikle sanayi kuruluşlarında çalışan bireyler olmak üzere, tüm kent yaşamı içerisindeki insanları etkilemektedir. Plansız kentleşme ve sanayileşmenin sonucu kurşun düzeyi, yalnız yetişkinler için değil, bebek ve çocuklarda da gelişim bozukluklarına yol açmaktadır. Kurşunun eritildiği, dolayısı ile kurşun zehirlenmesi riskinin yüksek olduğu diğer işler arasında akümülatör yapımı, matbaacılık, boya işleri gelmektedir.
1 gramı bile öldürücüdür. 1 gramı bile öldürücüdür. Elementel cıva, solunum yolu ile absorbe olur. Civa buharlarının solunması son derece tehlikelidir. Cıva buharları, monoatomik yapıda (Hg) olduğu ve lipidde çözündüğü için organizmada depolanabilir. Cıva döküldüğünde çok küçük zerrecikler halinde dağılır. Bunların toplanması ve dökülen zeminin mutlaka temizlenmesi gerekir. Bu amaçla cıvanın dağıldığı zemin, kükürt tozu serpilerek dikkatlice silinmelidir.(HgS,Hg2S)
Hidrokarbonlar endüstriyel kimyasallar
CEDIA (Cloned Enzym Donor Immuno Assay) Kan serumunda ve idrarda, Amfetamin,Esrar, Opiatlar (Morfin, Eroin, 6-MAM), Benzodiyazepin, TCA (Trisiklik Bileşikler), Kokain, Barbitüratlar gibi yoğun olarak kullanılan uyuşturucu ve uyarıcı madde analizlerinde kullanılır. Ölçüm enzimatik yöntemle yapılır.Serum ve idrar cihaza direkt olarak verilebilir. Semi-Kantitatif ölçüm yapılır CEDIA (Cloned Enzym Donor Immuno Assay) Kan serumunda ve idrarda, Amfetamin,Esrar, Opiatlar (Morfin, Eroin, 6-MAM), Benzodiyazepin, TCA (Trisiklik Bileşikler), Kokain, Barbitüratlar gibi yoğun olarak kullanılan uyuşturucu ve uyarıcı madde analizlerinde kullanılır. Ölçüm enzimatik yöntemle yapılır.Serum ve idrar cihaza direkt olarak verilebilir. Semi-Kantitatif ölçüm yapılır
CO-OXIMETER Karbonmonoksit (soba, şofben,eksoz gazı….) zehirlenmelerin de ortamda oksijen yokluğunda kanda Karboksihemoglobin (COHb) seviyesini ölçmekte kullanılır. Ölçüm UV-Spektrofotometrik yöntemle yapılır. CO-OXIMETER Karbonmonoksit (soba, şofben,eksoz gazı….) zehirlenmelerin de ortamda oksijen yokluğunda kanda Karboksihemoglobin (COHb) seviyesini ölçmekte kullanılır. Ölçüm UV-Spektrofotometrik yöntemle yapılır.
PROF.DR.SÜLEYMAN AKMAN PROF.DR.SÜLEYMAN AKMAN DOÇ.DR.MUSTAFA ÖZCAN
Dostları ilə paylaş: |