Go‘daklik davri

GO‘DAKLIK DAVRI

GO‘DAKLIK DAVRI

REJA:

• Prenatal va chaqaloqlik davridagi psixofiziologik xususiyatlar.
• Inqirozli davr sifatida go‘daklik davri.
• Hayotining birinchi yilida psixik rivojlanish.

Prenatal va chaqaloqlik davridagi psixofiziologik xususiyatlar

• Bolaning ona qornida paydo bolgandan tugllgunga qadar boladigan o‘zgarishlar homilaning prenatal ichki rivojlanishini tashkil etadi. Har bir davr ona qornida bolajak farzandning rivoj­lanish bosqichiga tegishli atama bilan nomlanadi. Ona qornida rivojlanish o‘rtacha 38 hafta davom etadi va 3 bosqichga, ya’ni zigota bosqichi, embrion bosqichi va homila bosqichiga bolinadi.

Zigota bosqichi (1—2 haftalik)

• Birinchi haftaning oxiriga kelib, zigota onaning qon tomirlari bilan birlashadi, bu hodisa implantatsiya deb ataladi. Implantatsiya jarayonining tugallanishi uchun ikki hafta kerak bola­di, shundan so‘ng garmonal o‘zgarishlar boshlanadi, bu hayz ko‘rishning vaqtinchalik to‘xtashiga olib keladi, ayol kishiga bu belgi uning homiladorligidan darak beradi. Zigotaning aylana olchamlari 1 mm dan kamroq boladi, uning hujayralari bo‘linishni boshlaydi.

Embrion bosqichi (3-8 hafta)

• Bu ona qornida rivojlanishning yangi embrional davri odat­da murtak hosil bolgandan keyin uchinchi haftadan boshlanib, sakkizinchi haftaning oxirigacha davom etadi. Bu vaqt davomi­da tana tuzilishi va ichki organlar rivojlanadi. Davr boshida em- brionda uch qavat hujayralar tiklanadi. Tashqi qavatda ektoder- madon sochlar, terining tashqi qavati va nerv tizimi rivojlanadi. 0 ‘rta qavatda mezodermadon, muskullar, suyaklar va qon tomir- lari tizimi hosil boladi. Ichki qavatda yoki endodermadon ovqat hazm qilish tizimi va o‘pkalar rivojlanadi. Uch haftalik embrion bilan sakkiz haftalik embrion solishtirilganda uning ko‘rinishi- da sezilarli o‘zgarishlarni ko‘rishimiz mumkin. 3 haftalik embri­on uzunligi 2 millimetrdan oshmaydi. Hujayralarning darajalar- ga bolinishi boshlanib, organizm ko‘proq salamandrani eslatadi. 0 ‘sish va rivojlanish tezlik bilan amalga oshadi, 8 haftalik em- brionda ko‘zlar, og‘iz, qo‘1 va oyoqlarni ko‘rish mumkin, miya va nerv tizimi ham juda tez rivojlanadi, embrion yuragi bir oy avval o‘z faoliyatini boshlab yuborgan boladi.