Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish

О ’ZBEKISTОN RESPUBLIKАSI ОLIY TA’LIM,
FAN VА INNOVATSIYALAR VАZIRLIGI

QАRSHI MUHАNDISLIK IQTISОDIYОT INSTITUTI

IQTISODIYOT FAKULTETI
“INNОVАSIОN IQTISОDIYОT” KАFEDRАSI
“IQTISODIYOTNI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISH”
FАNIDАN
MUSTAQIL ISHI


Mavzu: Milliy iqtisodiyotni tartibga solishda davlatning
soliq-byudjet siyosati vositalarining roli

BAJARDI: 4-kurs I-107-19 talabasi
Xoliyorov Murod Qaxramon o‘g‘li
(talabaning ismi, sharefi, familiyasi)
Qabul qildi: Professor, I,f.d Ergashev R.X
(ism familiyasi, ilmiy darajasi, lavozimi)

Qаrshi-2023

Mundаrijа:
Kirish……………………………………………………………………………..3
I Bob. Milliy iqtisodiyotni tartibga solishda davlatning soliq-byudjet siyosati vositalarining roli…………………………………………………………….…..5
1.1 Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish usullari va vositalari tizimida budjet-soliq imtiyozlari ……………………………….…….………...........…...5
1.2 Soliq siyosati va uning iqtisodiyotda tutgan o’rni ….……...…..…..……......9
1.3 Soliqlar davlat budjeti daromadining asosiy manbayi va ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni tartibga solish vositasi sifatida …………………….….……….....19

Хulоsа…………....……………………………………………………..……...22
Fоydаlаnilgаn аdаbiyоtlаr rо’yхаti…………………………………..………...24

Kirish
Mustaqil ish mavzuning dolzarbligi. Har bir mamlakatda ishlab chiqilib, hayotga tatbiq etilishi lozim bo‘lgan byudjet-soliq siyosatining mazmun-mohiyati va uning yo‘nalishlarini eng avvalo, shu mamlakatda bozor munosabatlarini shakllantirishda uning qanday modeliga tayanilgani (asoslanganligi) belgilab beradi. Shu ma’noda bozor iqtisodiyotini shakllantirish modellari va byudjet-soliq siyosati o‘zaro vobastadir. Ularning ikkinchisi (byudjet-soliq siyosati)ni birinchisi (bozor iqtisodiyotini shakllantirish modellari)dan ayro holda tasavvur etib bo‘lmaydi. Davlat budjeti — davlat pul mablag'larining (shu jumladan, davlat maqsadli jamg'armalari mablag'larining) markazlashtirilgan jam g‘armasi bo lib , unda daromadlar manbayi va ulardan tushum lar miqdori, shuningdek, moliya yili mobaynida aniq maqsadlar uchun ajratiladigan mablag‘lar sarfi yo'nalishlari va miqdori nazarda tutiladi Agar aksincha ish tutilsa, bu bir tomondan, mamlakatda sog‘lom bozor munosabatlarining rivojlanishiga o‘zining salbiy ta’sirini ko‘rsatadi, uni murakkablashtiradi. Ikkinchi tomondan esa, byudjet-soliq siyosatida bozor iqtisodiyotini shakllantirishning u yoki bu modelining o‘ziga xos xususiyatlari, talablari va prinsiplari inobatga olinmasa, bu bunday siyosatning muvaffaqiyatsizlikka uchrashiga o‘ziga xos zamin tayyorlaydi va byudjet-soliq siyosati albatta, ertami-kechmi, baribir muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Shuning uchun ham bu yerda bozor iqtisodiyotini shakllantirish modellari va byudjet-soliq siyosatining o‘zaro vobastaligini to‘g‘ri idrok etish prinsipial ahamiyatga ega.
Bu masalada “Davlat soliq xizmati organlari tomonidan soliq to‘lovchilarning soliq majburiyatlarini aniqlashda davlat organlari va tashkilotlarining ma’lumotlar bazasidan foydalanishni tartibga solish”¹ to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori, 22.08.2022 yildagi 471-son Mazkur tushunchaning ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlari mazmuni turlituman shakllar vositasida ifodalanadi.