Urganch davlat pedagogika instituti

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI 
URGANCH DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI 
MATEMATIKA VA INFORMATIKA YO`NALISHI 
231-GURUH TALABASI MAMADSODIQOVA 
SHAFOATJONNING 
KOMPYUTER TA’MINOTI FANIDAN 
 
MUSTAQIL ISHI 
Mavzu: Kompyuterlarga ulangan texnik qurilmalar 
holatini tekshirish. 
 
Bajardi: Mamadsodiqova Shafoatjon.
 
Qabul qildi: Ramatova Ma’mura. 
 
 
Urganch-2023-2024 

---

Reja: 
1. Kirish. 
2. Sistema bloki haqida tushuncha. 
3. Sistema blokining sovutish tizimiga texnik xizmat ko’rsatish. 
4. Markaziy mikroprotsessorning sovutish tizimi bilan tanishish. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
Sistema bloki quyidagilardan iborat : 
1.
Mikroprotsessor. 2. Tezkor xotira 3. Elektron sxema. 4.Qattiq disk. 5. Disk 
yurituvchi. 
Mikroprotsessor – kompyuterni boshqarish barcha buyruqlarni bajaruvchi 
mashina miyasidir. Mikro prosessor qurilmalar ishini boshqaradi., tegishli 
hisoblashlarni amalga oshiradi. U barcha amallarni tez bajarish imkonini beradi. 
TEZKOR (OPERATIV) XOTIRA -protsessor uchun zarur bo’lgan ma’lumotlar va 
dasturlarni saqlaydi, hamda operatsion sistemaning asosiy bo’lagini doimiy saqlash 
uchun hizmat qiladi. Kompyuter o’chirilishi bilan operativ xotiradagi ma’lumotlar 
ham o’chadi.

---

ELEKTRON SXEMA- xotira va boshqa qurilmalar orasida xotiralashda va 
tasvirlashda ma’lumotlarni almashishni hamda kompyuter elementlarini 
boshqaradi. Ya’ni kompyuterga kiruvchi turli qurilmalar ishini bajaradi.
QATTIQ (VINCHESTR) DISK –qattiq disk ko’proq ishlatiladigan axborot va 
dasturlarni doimiy saqlash uchun qo’llaniladi. Bunday axboratlarga operatsion 
sistema dasturlari, servis dasturlar, matnli hujjatlar, foydalanuvchining amaliy 
dastulari, ma’lumotlar ombori va boshqalarni kiritish mumkin.
DISK YURUTUVCHI (DISKOVOT) –diskdagi ma’lumotlarni kompyuterga 
olishda yoki kompyuterdagi ma’lumotlarni disketaga ko’churuvchi qurilma. CD 
rom- kompakt diskdan axborotlarni o’qib oluvchi qurilma. CD-RW- kompakt 
diskdan axborotlarni o’qib oluvchi va yozuvchi qurilma.

---

Klaviatura tugmachalari: Klaviatura yordamida harf va raqamlarni, belgilarni 
kompyuterga kiritishimiz mumkin. Klaviatura orqali kompyu-terni boshqarishimiz 
mumkin. 
Klaviatura tugmachalarini 4 turga bo’lamiz:
1. Harf, raqam va belgili tugmalar : kirilchada- a- ya gacha lotinchada- a - z gacha ; 
2.Funksional tugmalar: F1 - F 10 gacha; 3. Hizmatchi tugmalar: Enter, eskape, 
kursorni boshqaruvchi strelka tugmalari, page up, page down, home, end va 
boshqalar; 4. O’ng yordamchi tugmalar.
PROBEL- bu oraliq va bo’sh joy qoldirish.

---

SICHQONCHA- axborot kiritish qurilmasi bo’lib, klavitura ishini 
yengillashtiruvchi monikulyardir. Sichqonchada o’ng va chap tugmalar mavjud. 
Hamda g’ildiraklar ham bor. Chap tugmacha hisoblanmish buyuruq berishda 
ishlatiladi. O’ng tugmacha yordamchi hisoblanib, qo’shimcha menyu ho-sil qilib 
beradi. G’ildirak sahifalashda ishlatiladi.