SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3
ǀ
ISSUE 2
ǀ
2022
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 8
YERLARNI SIFAT JIHATIDAN BAHOLASH TIZIMI
Manzura Axatovna Asadova
Toshkent irrigatsiya va qishloq xo`jaligini mexanizatsiyalash muxandislari ilmiy
tadqiqot unversiteti huzuridagi buxoro tabiiy resurslarni boshqarish instituti o`qituvchisi
ANNOTATSIYA
Tuproqning bioinert jism sifatida jamiyatning tabiiy-tarixiy va ijtimoiy-iqtisodiy
rivojlanishi jarayonida egallagan sifat va xossalarini baholash uchun tuproq toifalari va
kadastri amalga oshiriladi.
Kalit so`zlar
: Yerdan foydalanish, tuproq, baholash, bonitet balli, unimdorlik.
LAND QUALITY ASSESSMENT SYSTEM
ABSTRACT
Soil categories and cadastre are carried out to assess the quality and properties of
soil as a bioinert body in the process of natural-historical and socio-economic
development of society.
Keywords
: land use, soil, evaluation, quality score, productivity.
Kirish
.Qishloq xo'jaligi ekinlarining o'sishi va rivojlanishi
uchun eng muhim
bo'lgan tuproqlarning ob'ektiv xususiyatlari va xususiyatlarini hisobga olishga
asoslangan tuproqlarni ularning mahsuldorligiga qarab sifatli baholash, ya'ni.
tuproqlarning unumdorligiga ko'ra sifatini hisobga olgan holda, nisbiy birliklar
- ballar
bilan ifodalanadi. Bonitetga muvofiq, qishloq xo'jaligi texnologiyasining o'xshash
darajasida turli tuproqlarning sifatini ularning unumdorligi bilan solishtirish
mumkin.Eng keng tarqalgani 100 balllik shkala bo'lib, unda eng yaxshi tuproqlar 90-
100 ball bilan baholanadi ( X-sinf bonitet) va boshqa tuproqlar
ular bilan solishtirilib,
past bonitet sinfini oladi. Baholashning asosi uzoq yillik o'rtacha hosildorlik bilan
bog'liq bo'lgan tuproqning diagnostik xususiyatlarini yoki taxminiy ko'rsatkichlarini
aniqlashdir. Bunday xususiyatlar olinadi: chirindi gorizontining qalinligi, chirindi va
asosiy
oziq moddalar tarkibi, pH, mexanik tarkibi, keyinchalik ular bitta reyting
shkalasiga tushiriladi.Hozirgi vaqtda
tuproqni baholash tamoyillari, mezonlari va
mazmunini tanlashda bir nechta yondashuvlar mavjud. Ekin maydonlarini
rejalashtirishning avtomatlashtirilgan tizimini yaratish loyihasi
quyidagi funktsional
bloklardan iborat avtomatlashtirilgan axborot-tahliliy tizimni ishlab chiqish va qurishni
nazarda tutadi:
butun hududning elektron tuproq va landshaft xaritasi, shu jumladan hududning
agroekologik resurslari haqidagi ma’lumotlar, shuningdek transport yo‘nalishlari,
