1 Ramiz Dəniz
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
57 casına döyməyə başlayırdılar. Onların içərisində İlqarın bir küçədə böyüyüb başa çatmış Eduard da vardı. O, əsasən qarətlə məşğul idi. Qardaşların xəbəri yox idi ki, mədəniy- yət evinin, xəstəxananın, məktəbin alınmasında Eduard bələdçilik etmiş və həmin tikililərin ən zəif yerlərini muzdlu yaraqlılara göstərmişdi.
İlqar döyüş zamanı təsadüfən yaralandığından, quldurlar bunu onun silahlı müqavimət göstərməsi kimi dəyərləndir- dilər və yaralı sakin hamının gözü qarşısında huşu itənə qədər döyüldü. Başqaları dindirilən zaman o, özünə gələn kimi ermənilər aman vermədən ağır çəkmələrlə yarasını basaraq, səsini ərşəyə qaldırırdılar. Burada səs-səsə qarış- mışdı. Acınacaqlı hal o idi ki, Mariz yarımcan hala salınmış qardaşına heç cürə kömək edə bilmirdi. Qardaşlar ümid edirdilər ki, Eduard onları görən kimi köhnə və yaxın qonşu kimi mümkün olan köməyini əsirgəməyəcək.
Öldürülənlərin cəsədləri bilərkdən ortada qalmışdı ki, qalanları tam şəkildə qorxuya düşüb vahimə altında qalsın- lar. Köçəryanın tapşırığı ilə əsir düşənlərin kimliyi öyrənilməli və müqavimət zamanı fəallıq göstərənlər hamı- nın gözü qarşısında edam edilməli idi. Buna qədər isə öldürülən qadın və uşaqların cəsədlərini kəndin yaxınlığın- dakı “Bəylər bağı” adlanan yerdə “silos” quyusuna töküb üzərini torpaqladılar. Həmin vaxt ermənilər kənd sakinləri-
58 ni güllələyir, hələ ölməmiş adamları isə quyuya doldurur- dular. Bütün bu cinayət İrəvandan gəlmiş müxbirlər tərəfin- dən video kassetə yazılır, yaraqlılar isə öldürülən cəsədlərin yanında şəkil çəkdirirdilər. Köçəryan üstü torpaqla örtül- müş “silos” quyusunun üzərində gəzişə-gəzişə bütün bu qeyri-insani səhnədən həzz aldığını media nümayəndələrinə bəyan etməkdən çəkinmirdi.
Qaradağlının işğalı günü kənddə 118 nəfər olmuşdur ki, onların hamısı əsir götürülmüşdür. Onlardan 104 nəfəri Qaradağlı kənd sakini idi. Ümumilikdə, onların 54 nəfəri öldürüldü, onlarıdan 10-u qadın, 8-i isə məktəbli idi. 14 nəfər Milli Ordunun əsgərindən 12 nəfəri xüsusi amansız- lıqla hamının gözü qarşısında edam edildi.
Erməni quldur qüvvələrinin manevr etməsi, dislokasiyası və ən nəhayət, erməni silahlı birləşmələrinin sonrakı fəaliyyətlərini genişləndirməsinə böyük maneə olan və ən əsası döyüşlərdə kifayət qədər təcrübə toplamış Qaradağlı kəndinin götürülməsi ermənilər üçün həyati məsələ idi. Azərbaycanlıların əks hücumundan çəkinən ermənilər salamat qalmış əsirləri Xankəndinə aparmağa qərar verdilər. Yolda əsirlər dəhşətli işgəncələrlə qarşılaşdılar. İstirahət edən zaman ermənilər həzz almaqdan ötrü iki kənd sakininin başını toxmaqla yararaq, onları əzabla öldürdülər. Quldurlar bu edamı həyata keçirən zaman saatlarına baxıb
59 ölçüldülər ki, həmin adamlar belə bir vəziyyətdə neçə dəqiqə yaşayacaq. Hazırda əsirlərin sayı 70-dən yuxarı olsa da, onlardan bir neçəsi yaralı idi və aldıqları yaradan əzab- əziyyət çəksinlər, səsləri ərşəyə çəkilsin deyə, onları öldürmürdülər. Mariz təzyiq altında olmasına baxmayaraq, qardaşına mümkün dərəcədə kömək edirdi ki, səhhəti tamamilə korlanmasın.
Onları əvvəlcə Lingin kəndinə gətirdilər. Quldurlar yerli sakinlərin qarşısında vəhşiliklərini nümayiş etdirmək və əhval-ruhiyyələrini qaldırmaq üçün orada üç nəfəri, Malıbəyli kəndindən isə 12 nəfəri güllələdilər. Ölüm hök- münə məhkum olunanların seçilməsində Eduard da iştirak edir və o, bilərəkdən yaxın qonşularını həmin siyahıya daxil etmirdi. Çünki o, yaxşı bilirdi ki, bacısı Bakıda ərdədir və Əvəz vaxtaşırı ona dəyib öz köməkliyini göstərirdi.
Həqiqətən də dinc sakinlərin əksəriyyəti belə bir edamlardan həzz alırdılar. Malıbəylidə hamını maşınlardan töküb, piyada Xankəndinə qədər apardılar. Yol boyu fiziki cəhətdən zəifləyən əsirlər ermənilərin təhqirləri ilə qarşılaşırdılar. Taqətsiz qalan İlqar son gücünü toplayıb həmkəndliləri ilə birlikdə uzun məsafəni piyada qət edirdi. O, qardaşına sarılmışdı və ona artıq yük olmamaq üçün ayaq saxlamaq istədi, lakin son məqamda Mariz onu bu fikirindən döndərməyə müvəffəq oldu.
60 - Qardaş, bir qədər də döz, bir-iki saata Xankəndinə çata- cayıq. - özünü şux göstərməyə çalışan Mariz dilləndi.
- Mariz, mənə görə sən də əldən düşürsən. – deyə yarasının ağrısını birtəhər daxilində boğan İlqar həqarətlə dilləndi. – Mən getməkdən imtina edəcəm. Onsuz da bizim hamımızı o biriləri kimi edam edəcəklər.
- Elə demə, Allahın işini bilmək olmaz. Bəlkə bizi əsir düşən ermənilərlə dəyişdilər. Necə olsa, onların da adamları bizimkilərə əsir düşübdür.
- İnanmaram ki, bizi hansısa ermənilərlə dəyişsinlər. – İlqar ümidsiz halda dilləndi. - Onlar bizi öldürməmiş, əl çəkməyəcəklər. Özünə əziyyət vermə, mən burada qalaca- ğam. Qoy məni öldürsünlər.
- Ağlını başına yığ. Onlar səni öldürməyəcəklər, cismani əzab verib həzz alacaqlar. Sən ayaq saxlasan, onlar səni maşının arxasına bağlayıb Xankəndinə kimi sürüyəcəklər. Əsirləri Xankəndinə gətirən kimi həbsxanaya yerləşdir- dilər. Orada onların əsl qara günləri başlandı. Əsirlərə nə yemək, nə də ki, su verilmir, onları vəhşicəsinə döyür və namuslarına təcavüz edirdilər. Natəmizlikdən kameraları üfunət bürümüşdü. Yerli əhali, xüsusən də məktəbli uşaqlar üçün həbsxanaya ekskursiya təşkil olunurdu və onlara bildirilirdi ki, həmin əsirlər erməni millətinin əzəli düşməni türklərdir. Söyüş-söyən kim, ən axırıncı sözlərlə mənliyə Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|