111
asılı olaq. Elə indi də həmin münaqişənin müsbət həll
olunmasında həmin siyasətçilər böyük maneəçilik törədirlər.
- Millətlərimiz arasında yaranan iddialar təmin olunsa,
onda bu münaqişənin özü gözlənilməz şəkildə aradan qalxa
bilər. – əqidəsini gizlədən qız qeyri-müəyyən tərzdə dilləndi.
- Nizami, yaşlı nəsil heç kimin mövqeyi ilə maraqlanma-
dan qəlblərə qara yara salan münaqişəni yaratdılar. – deyə
kofeni başına çəkən Aleksandr həvəslə dilləndi. – Hal-hazırda
oxuduğumuz ali təhsil ocağında Raisa “İşıqlı gələcək naminə”
adlı ictimai-birlik yaratmaq planlaşdırıbdır, nizamnamə də
hazırdır. Yuridik qüvvəyə minmək üçün yalnız Ədliyyə
Nazirliyinin təsdiqi lazımdır. Bu məsələdə mənim atam
Raisaya köməklik göstərir.
- Bəs, adı çəkilən ictimai-birliyin funksiyası nədən ibarət-
dir? – Nizami maraqlandı.
- Qafqazda sülh yaramaq naminə gənclərin fəallığı mühüm
rol oynamalıdır. – deyə Raisa siyasətçi kimi cavab verdi. -
Xüsusən də Azərbaycanla Ermənistan arasında yaranan
düşmənçilik münasibətini aradan qaldırıb, əvvəlki kimi sülh
və əminamanlıq şəraitində yaşamaqdan ibarətdir.
- Ümumi prinsip ondan ibarətdir ki, - deyə Aleksandr qızın
üzündən öpərək, məsələyə aydınlıq gətirmək istədi. - xalqlar
və millətlər torpaq üstündə bir-birilərini qırmamalı, bir-
birilərinə ifrat düşmənçilik bəsləməməlidirlər. Sülh və əmin-
amanlıq bütün meyarlardan üstün olmalıdır. Araya nifaq salan
112
inzibati bölgü olan sərhədlər aradan götürülməli, kim harada
istəyir orada da yaşamalıdır. Dinlər arasında fərq olmamalıdır.
- Bunun üçün hakimiyyətdə yalnız humanistlər olmalı və
yalnız tolerant fikirlərlə yaşayıb fəaliyyət göstərməlidirlər. –
söylənən sözlərin səmimiyyətinə inanan Nizami filosof kimi
dilləndi. – Makedoniyalı İsgəndər İrana yürüşə başlayanda
qarşısına məqsəd qoymuşdu ki, nə qədər ölkə var hamısını
fəth edəcək və millətləri bir-birindən ayıran sərhədlərin
hamısını aradan qaldıracaq. İnana bilmərəm ki, belə bir qüdsi
ideyalar haçansa həyata keçsin.
- Hər şey bizim fəaliyyətimizdən asılı olmalıdır. – Raisa
sol əlini Aleksandrın boynuna salıb giley-güzarla dilləndi. –
Nizami, biz istəyirik ki, yaradılan birliyin üzvləri əsasən,
müharibəni öz gözləri ilə görmüş bizim millətin nümayən-
dələri, azərbaycanlılar, gürcülər, osetinlər, abxazlar, çeçenlər
və digərləri olsun. Əminəm ki, dövlət başçıları bizim ideyaya
diqqət yetirəcək və hərtərəfli olaraq bizimlə hesablaşacaqlar.
Onlar bir qədər burada vaxt keçirəndən sonra kafeni tərk
etmək fikirinə düşdülər. Əvvəlcədən qurduğu plana əsasən,
Aleksandr atası ilə vacib iş olduğunu bəhanə gətirib gedəcə-
yini bildirir və Nizamidən xahiş edir ki, Raisanı qaldığı evə
kimi ötürsün. Azərbaycanlı tələbə də qeyri-ixtiyari olaraq
həmin təklifi qəbul etdi.
Nizami əslən Qarabağdan, lap dəqiq erməni quldurlarının
işğal etdikləri Xocavənd rayonunun Qaradağlı kəndindəndir.
O, ailəsi erməni təcavüzünə və içgəncələrinə məruz qalan
113
həkim Əvəzin oğlu idi. Uzun illər Beyləqanda çadır şəhərci-
yində yaşamış Nizami universitetə daxil olan ili, atası Bakı
şəhərində evlə təmin olunmuşdu. Lakin buna baxmayaraq o,
doğulduğu kəndə qayıtmaq ümidi ilə yaşayırdı. Taleyin
hökmü ilə bir kənddə yaşayan iki qonşunun nəvələri eyni ali
təhsil ocağında oxuyur və qohumlarının bir küçədə yaşa-
masından hər iki cavan bixəbər idilər.
Azərbaycanlı tələbə xarakter etibarilə humanist adam idi və
həmişə siyasətdən uzaq olmağa çalışmışdı. Məhz buna görə
də Raisa ilə tanış olmaq, müəyyən mənada onun ürəyindən
idi. Aleksandr üçün də bir jurnalist kimi onların tanışlığı
xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi. Çünki beynəlxalq aləmdə bir-
birilərini günahlandıran iki respublikanın siyasətçiləri geri
çəkilmək fikirində deyildilər, ən dəhşətlisi isə yaranan
münaqişənin aradan qaldırılması üçün on səkkiz ildə heç bir
kompromiss variant əldə edilməmişdi. Nizamiyə nisbətən
Raisanın xasiyyətinə bələd olan Aleksandr yaxşı bilirdi ki,
onun qrup yoldaşı vaxtaşırı şəhərdə çıxan mətbuat orqanların-
da çıxış edərək, azərbaycanlıların tutduqları mövqeyini tənqid
edirdi. Dosent oğlu da ermənilərin şəhərdə apardıqları anti-
Azərbaycan təbliğatın tələsinə düşərək, özü də ayda bir-iki
dəfə real araşdırmalara söykənməyən qərəzli məqalələr
yazırdı. Özünü azərbaycanlıların qurbanı kimi təqdim edən
Raisa bu işə başqa qrup yoldaşlarını da cəlb edə bilmişdi.
Əlbəttə ki, bütün bunlardan Nizaminin xəbəri yox idi.
Dostları ilə paylaş: |