“ SİMSİZ ŞƏBƏKƏLƏRDƏ MƏhsuldarliğin yüKSƏLDİLMƏSİ Üsullarinin təDQİQİ

Şəkil 1.12. Gizli Node problemi 
Müəyyən bir stansiyada RTS / CTS təmin etsəniz, stansiya bir giriş nöqtəsi 
kimi başqa bir stansiya ilə RTS / CTS əlaqəsini tamamlayana qədər məlumat 
çərçivəsini göndərməkdən çəkinəcəkdir. Bir stansiya bir RTS çərçivəsi göndərərək 
prosesi başlatır. Giriş nöqtəsi (AP) və ya başqa bir stansiya RTS alır və CTS 
çərçivəsi ilə cavab verir. Məlumat stansiyası göndərməzdən əvvəl stansiya CTS 
çərçivəsini almalıdır.
Şəkil 1.13. RTS / CTS-dən istifadə edərək xəttin rezervasiyası 
CTS ayrıca, digər stansiyaların RTS-i işə salan stansiya məlumatlarını 
ötürərkən orta səviyyəyə girməməsi üçün xəbərdarlıq edən bir zaman dəyərini ehtiva 

---

24 
edir. Beləliklə, RTS / CTS-dən istifadə toqquşmaların sayını azaldır və WLAN-ın 
işini yaxşılaşdırır. 
Yerüstü tətbiqetmənin (yəni, RTS / CTS çərçivələri) tətbiqi və yerüstü keçidin 
azaldılması (yəni daha az ötürmə) RTS / CTS istifadə WLAN-ın işini artıracaqdır. 
Şəbəkədə heç bir gizli qovşaq yoxdursa, RTS / CTS-dən istifadə yalnız ötürücülük 
miqdarını artıracaq və ötürmə qabiliyyətini azalda bilər. Bu vəziyyətdə, əlavə RTS / 
CTS çərçivələri qazandığınızdan daha çox köçürmələri azaltmaqla xərci çoxalır. 
Üstəlik, məlumat çərçivəsi RTS çərçivəsindən daha uzun olduqda, xüsusilə RTS / 
CTS istifadəsi daha faydalıdır [5]. 
Bu yazıda RTS / CTS mexanizminin IEEE 802.11 şəbəkəsinin fəaliyyətinə 
təsirini qiymətləndiririk. İki fərqli ssenarini simulyasiya etmək və nəticələri 
müqayisə etmək üçün OPNET Modeler [6] istifadə edirik. Növbəti hissələrdə TMM 
və RTS / CTS vəziyyətləri üçün simulyasiya mühitlərini müzakirə edirik və 
simulyasiya təcrübələrimizin nəticələrini təhlil etdik. Sonda əldə etdiyimiz nəticələri 
müzakirə etdik. Növbəti simulyasiyanı izah edək. 
Burada şərqdə yerləşən ötürücü ilə daimi bir əlaqə olan bir simsiz cihazı olan 
bir hərəkət edən bir tədqiqatçı var. Hərəkət traektoriyasının hər bir hissəsi 10 
dəqiqəlik bir addım üçün təyin edilir və simulyasiya beş saatlıq müddətə tətbiq 
olunur. Bu simulyasiya zamanı simsiz cihazın hündürlüyü 500 ilə 2500 fut arasında 
dəyişir. 
Anten hündürlüyünün, yüksəlişin və ötürücü ilə qəbuledici arasındakı 
məsafənin dəyişməsi səbəbindən radio siqnal gücünə müxtəlif təsirləri 
müəyyənləşdiririk. Kök dağlarda (müxtəlif ərazilərdə) yayılan radio siqnallarını 
simulyasiya edərək, qəbuledicinin bir çox yüksəklik dəyişikliyindən keçən bir 
simulyasiya edilmiş bir yol üzərində hərəkət etdiyi üçün siqnal gücündəki 
dəyişiklikləri görə bilirik. Şəkil 1.14 ötürücü, qəbuledici və traektoriya daxil olmaqla 
vəziyyəti göstərir. 

---

25