87
bir şöbə olduğu kimi, bütün asiliklər və günahlar da küfrün şöbələrindən bir
şöbə olduğunu da bəyan etmişdik. Bir qul imanın şöbələrindən bir şöbəni və
ya daha artığını edərsə bu şöbəni etməsi ilə bəzən mömin deyə isimləndirilər,
bəzən də isimləndirilməz. Eyni şəkildə bir kimsə küfrün şöbələrindən hər
hansı bir şöbə ilə bəzən kafir deyə isimləndirilə bilər, bəzən də bu isimlə
isimləndirilməz. Burada iki məsələ vardır. Birinci: İsim və Ləfzlə olan tərəfi.
İkinci: Məna və Hökm ilə olan tərəfi. Məna tərəfdən bu bir küfrdür yoxsa küfr
deyilmidir? Ləfzi tərəfdən bunu edən bir kimsə kafirdirmi, kafir deyildirmi?
Birincisi tamamilə şəri bir mövzudur, ikincisi həm lüğəti, həm də şəri bir
mövzudur»
253
. İbn Qeyyim – rahmətullahi aleyhi – nin son cümlələrinə diqqət
edin: «Bir qulda iman qollarından bir qolun olması onun mömin
adlandırılması üçün bəs etmir. Küfr də belədir. Bir qulda küfrün qollarından
birinin olması onun kafir adlandırılmasının zəruri etmir. O, qolun nə dərəcədə
küfr olmasından aslı olmayaraq sahibi kafir adlandırılmaz. Kimsədə bir az
elmin olması onun alim adlandırılmasına, fiqhin və tibbin bəzi məsələlərini
bilənə də həkim və ya fəqih deyilməz. Bu cahil Təkfirçilərin problemi ondadır
ki, onlar iman və küfr məsələrini düzgün bilmirlər, bilənlər də düzgün başa
düşməyiblər. Çünki asiliklər küfrün şöbələrindəndir»
254
.
Kafirlərlə Rəftar Necə Olmalıdır? - İslam şəriəti beş prisipin – din, can, ağıl,
namus, var-dövlətin qorunmasının zəruriliyini bildirərək, kimliyindən aslı
olmadan, onlara təcavüz edənlərə qarşı cəzalar təyin etmişdir. Burada
müsəlmanla əhd bağlanılan kafir arasında fərq yoxdur. Müsəlmanlara aid olan
qanunlar əhd bağlanılan kafirlərə də aiddir. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və
səlləm – buyurdu: «Kim əhd bağlanılan kafiri öldürərsə, Cənnətin iyini belə
hiss etməz»
255
. Əgər müsəlmanlar əhd bağlayan kafirlərin xəyanətindən
qorxub ehtiyat etsələr, aralarında olan əhdin pozulduğunu elan etməyincə
onlara qarşı vuruşmaları doğru olmaz. «Əgər (əhd bağladığın) bir tayfanın
sənə xəyanət edə biləcəyindən qorxsan (döyüşə başlamazdan əvvəl) onlarla
olan əhdini pozduğunu açıq-aydın özlərinə elan et. Çünkü Allah xainləri
sevməz». (əl-Ənfal 58).
Kafirlər Üç Qismdir: 1.
Hərbiyyun – Müsəlmanlarla onlar arasında olan
müharibə olanlar. Kafir öz ölkəsində olduğu zaman hərbi sayılır. Müsəlman
ölkəsinə himayəsiz gələrsə hərbi sayılır döyüş əhlindən olmasa da belə. Əgər
müsəlman ölkəsinə himayədar ilə gələrsə o, digər qism kafirlərin hökmünə
daxil olur. Onlarla döyüşmək yenə də tabedir dövlətə və başçıya.
253
İbn Qeyyim «Namazı tərk edənin hökmü».
254
İbn Qeyyim «Namazı tərk edənin hökmü».
255
Buxari 3166.
88
2.
Zimmə Əhli – Onlar müsəlman ölkələrində yaşayaraq öz dinlərində qalan
Kitab Əhlidir. Onlara himayə verilmiş və onlara əziyyət vermək və öldürmək
olmaz. Ərəbistanda kafirlər, Zimmə əhli yoxdur. Ora gələnlər Mustəmnun –
himayədar ilə ölkəyə daxil olanlardır. Artıq o, qorunmaq altındadır. Ölkəyə
daxil olanlar da iki qismdir: 1) Hansı şərtlərlə daxil olubsa o, şərtlərə zidd
hərəkət etməməlidir. Bu şərtləri pozmurlarsa (söz və əməlləri) ilə onlarla
ədalətlə və yaxşılıqla davranılır. Belələrinə İslamı sevdirmək, onları dəvət
etmək lazımdır. Onların haqlarını Allahın əmr etdiyi formada vermək lazmdır.
«Əgər müşriklərdən biri səndən aman istəsə, ona aman ver ki, Allah kəlamını
dinləsin. Sonra onu əmin olduğu yerə çatdır». (ət-Tövbə 6). «Müqavilə
bağladıqdan sonra sizə qarşı bir əskiklik etməmiş və sizin əleyhinizə heç kəsə
yardım göstərməmiş (müşriklər) istisnadır. Onlarla əhdinizə axıra qədər vəfa
edin. Şübhəsiz ki, Allah müttəqiləri sevər». (ət-Tövbə 4). «Allah din yolunda
sizinlə vuruşmayan və sizi yurdunuzdan çıxartmayan kimsələrə yaxşılıq
etməyi və onlarla ədalətlə rəftar etməyi sizə qadağan etməz. Allah ədalətli
olanları sevər. Allah sizə ancaq sizinlə din yolunda vuruşan, sizi yurdunuzdan
çıxaran və çıxarmağa kömək edən kimsələrlə dostluq etmənizi qadağan edər.
Onlarla dostluq edənlər əsl zalimlərdir». (əl-Mumtəhinə 8-9). Müsəlmanlarla
rəftar edildiyi kimi onlarla rəftar edilməz. Onlara birinci salam verilməz.
Onlara Allahın əmr etdiyi formada haqqını verirsən və haqqını tələb edirsən.
Dəvət et və dəvətlərini də qəbul et. 2) Onlar müsəlman ölkələrinə daxil
olduqdan sonra insanlara nifrət etsələr, ələ salsalar, istehza etsələr onlarla
yaxşılıqla rəftar etmək olmaz. Belələri ilə ancaq ədalətlə rəftar olunmalıdır.
Lazımı yerlərə xəbərdarlıq edilir ki, onlara qarşı lazımı tədbirlər görülsün.
3. Qorunma Zəmanəti Verilən Muahəd Kafir -
İbn Teymiyyə – rahmətullahi
aleyhi – deyir ki: “Xəvariclər müsəlmanlar üçün Yəhudi və Xrisianlardan
pisdir. Onlarla razı olmayan müsəlmanların öldürülməsi üçün səy göstərir,
onların qanlarının axıdılmasına, mallarının və uşaqlarının öldürülməsinə və
onları küfrdə ittiham edirlər”
256
. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm –
buyurdu: “Bir kimsəyə təhlükəsizlik zəmanəti verib sonra da onu öldürən
kimsəylə mənim heç bir əlaqəm yoxdur, öldürülən kafir olsa da belə”
257
. İbn
Teymiyyə
– rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “Təhlükəsizlik zəmanəti istənilən bir
kafirə vermək olar. Bunu da istənilən bir müsəlman edə bilər”
258
. Həmçinin
bunu müsəlman qadın da edə bilər. Məkkənin Fəthi günü Peyğəmbər
–
sallallahu aleyhi və səlləm – beş nəfər istisna olmaqla Məkkə müşriklərini
öldürməyi və ya qisas almağı qadağan etmişdir. Bu beş nəfər müsəlmanlara
256
“Minhəcus Sunnə” 5/248.
257
Əhməd 5/223, İbn Məcə 2/896, əl-Albani “Səhih”.
258
“Sarimul Məslul” 95.