48
VIII bo‘lim. Ekologik tarbiya
Tabiat bergan ne’matlar (2 soat)
Tabiat bizni o‘rab turgan borliq olam,
kishining moddiy va
ma’naviy ehtiyojlarini qondirish manbaidir. Inson o‘zining kundalik
ehtiyojlarini qondirish maqsadida tabiat boyliklaridan foydalanishga
majbur. Tabiat ne’matlariga yer, suv, havo, o‘simliklar
va hayvonlar
kiradi. Tabiatdagi barcha ne’matlar inson, uning farovon hayotini
ta’minlash uchun yaratilgan.
Shuning uchun undan oqilona va
samarali foydalanish lozim. Chunki kelgusi avlodlar ham tabiat, undagi
ne’matlardan foydalanishga haqli. Suvni inson hayotida ahamiyati katta
bo‘lib, qadimdan hayot manbai hisoblanadi. Odamlarni suvga bo‘lgan
ehtiyojlari iqlim sharoitiga qarab, tejab ishlatilganda sutkasiga 3-4 litrni
tashkil etadi. Beparvolik qilinsa kuniga ikki yuz litrni tashkil qilishi ham
49
mumkin. Suv tabiatda keng tarqalgan bo‘lib,
yer yuzining qariyib
to‘rtdan uch qismini tashkil etadi. Ammo bu suvlarning hammasi ham
iste’mol uchun yaroqli emas. Atiga 2-3 foizigina ichishga yaroqli. Inson
yashashi uchun havodan doimo nafas oladi. Shunday ekan havoga turli
xildagi zararli gazlarni chiqarmaslik lozim. O‘zbekistonda
har yili sanoat
tarmoqlari va transportlardan ikki ming tonna atrofida iflos chiqindi
birikmalar chiqarilmoqda. Havoni ifloslantirmaslik uchun mevali va
manzarali daraxtlarni ko‘paytirishimiz lozim.
O‘simliklar inson hayotining ajralmas bir qismi bo‘lib, barcha tirik
organizmlarning nafas olishlari uchun kislorod bilan ta’minlaydi. Ular
inson hayoti uchun zarur mahsulotlar qand, oqsil, moy, tola, qog‘oz, va
dorivor moddalar, hayvonlar uchun yem-hashak yetkazib beradilar.
Yer osti qazilma boyliklari
mamlakat taraqqiyoti, iqtisodiy
farovonligini ta’minlashga xizmat qiladi. Hayvonlardan esa inson ehtiyoji
uchun zarur bo‘lgan go‘sht, yog‘, sut, pishloq va teri,
jun mahsulotlari
olinadi. Bolalarni tabiat haqidagi bilimlarni egallashlari ularni bilish
qobilyatlari, mantiqiy fikrlash, diqqat, kuzatuvchanlik tuyg‘ularini
shakllanishida yordam beradi. Ana
shunda har bir bola axloqiy
tarbiyasida ona tabiatga muhabbat, mehnatsevarlik, o‘simliklar va
jonivorlarga mehribonlik tushunchalari shakllanadi.
•
Suvni qadrlagan, suvsiz qolmas.
•
Toza havo – dardga davo.
