bulьdozer tanlangani hamda keyinchalik qurilish ob’ektida ishlashi (xandakni o‘simlik qatlami
gruntidan tozalash va boshqa ishlarni mexanizatsiyalash 2 variantlarida ham)
uchun odatda
aynan shu mashina tanlanadi
6
.
Tavsiya qilingan bulьdozerlar bajaradigan ishi solishtirma narxi nisbatan eng kichik
bo‘ladigani qurilish maydonchasini tekislash va o‘simlik qatlami gruntidan tozalash ishlarini
mexanizatsiyalash uchun tanlanadi.
Bunda, talabaga o‘zi tug‘ilib o‘sgan viloyati uchun bulьdozer 1 mashina.soat ishi
tannarxini ushbu uslubiy qo‘llanmada keltirilgan, bulьdozerlar uchun
Microsoft Exel tuzilgan
kalьkulyasiyadan hamda tovarlar, materiallar amaldagi birja (yoki birja fliali) baholari, qurilish
ishchilari soatdagi ish haqi ta’rifi miqdoridan kelib chiqib hisoblash tavsiya qilinadi. Talabalar
maslahatchi o‘qituvchidan (keys, loyiha rahbari) Respublika statistika qo‘mitasi (boshqarmasi)
ochiq ma’lumotlaridan, birja baholaridan foydalanish hamda O‘zbekiston QvaSXV da amalda
bo‘lgan qurilish, melioratsiya mashinalari ishi tannarxi to‘g‘risidagi loyiha institutlar uchun
mo‘ljallangan ma’lumotlardan foydalanish bo‘yicha tavsiyalar oladilar.
Inshoot osti xandaki xududini o‘simlik qatlami gruntidan tozalash ishlarini bajarishni
tashkil qilishda asosiy mashina - bulьdozerlar
sonini hisoblab topish, ularga ishlab chiqarish
vazifalarini belgilash, ishchi kuchi sarfi me’yorini hamda ishlab chiqarish vazifalarini bajarish
muddatlarini belgilash muhim sanaladi.
Xandak xududini o‘simlik qatlami gruntidan tozalash ishida quyidagi tarkibda ishlar
bajariladi:
-bulьdozerni ishchi holatga keltirish (moylash, yonilg‘i bilan ta’minlash
tizimlarini va yurgizish
qismini ko‘zdan kechirish, kerakli suyuqliklarni quyish va gidrosistema moyini 80
0
S gacha
qizdirish, qurilish maydonchasiga etib kelish);
- o‘simlik qatlami gruntini loyihada ko‘rsatilgan chuqurlikda (qalinlikda) qazish va belgilangan
masofaga (
) surib borish, vaqtinchalik tuproqtepaga loyihada ko‘rsatilgan
o‘lchamlarda joylashtirish;
-ish jarayonida bulьdozer otvalini tushirish (baland joylardan gruntni qirqib olib surish uchun
pastlatish) va vaqtinchalik tuproqtepaga to‘kib yotqizish uchun ko‘tarish;
-bulьdozerni,
belgilangan masofa
bo‘lganda orqaga yurgizib
(mokisimon sxemada),
bo‘lganda qayrilib olib (qaytib olish sxemada)
grunt qirqib olib surish boshlanadigan joygacha qaytarish;
U holatda bulьdozerlar soni va o‘simlik qatlamidan tozalash ishini bajarish
muddati quyidagicha hisoblanadi:
bu erda,
xandak xududini o‘simlik qatlamidan tozalash uchun kerak bo‘ladigan
bulьdozerlar soni, butun qiymatgacha yaxlitlanadi-dona;
– xandak xududini
o‘simlik qatlamidan tozalash ishlari hajmi;
- tayyorgarlik ishlarini bajarish muddati, oy;
-bulьdozerning oylik ishlab chiqarish ish me’yori (ishlab chiqarish ish unumdorligi), m
3
/oy;
– xandak xududini o‘simlik qatlamidan tozalash
ishlari hisoblangan muddati,oy.
6
Одатда қурилиш машинасини қурилиш майдончасидаги барча ишларни (мисолдаги
барча бульдозер ишларини) бажариш учун танланади, лекин талаба мустақил равишда
бошқа бульдозер ишларида ҳам кўп вариантли қилиб машина танласа, касб малакаси
кўникмасини янада оширган ҳисобланади, шунинг учун 2.4-жадвалда кўп вариантли
тавсиялар келтирилган.
,
m
3
/oy;
, m
3
/kun ;
, m
3
/sm;
deb qobul qilinadi.
Bulьdozerning soatdagi ishlab chiqarish ish unumdorligi me’yoriy
hujjatlardan
foydalanib quyidagicha hisoblanadi.
⁄
⁄
Bu erda,
V
m
–
bulьdozer bilan 100 m
3
gruntni qirqib olib, berilgan (
) masofaga surib
joylashtirish uchun sarf qilinadigan mashina vaqti sarfi me’yori, mash-s;
;
mash.soat
;
=0,27 bulьdozer bilan 100 m
3
gruntni (
) -masofasi birlamchi 10 metrigacha qismida
qirqib olish uchun vaqt sarfi me’yori, mash.s;
,21-ilova.,p.4
a,54
-bet;
=0,21 bulьdozer
bilan 100 m
3
gruntni (
) -masofasi qolgan 10 metrliklarga surib borish mashina vaqti sarfi
me’yori, mash.s;
,21-ilova.,p.4
g,54
-bet.
3
/sm;
;
m
3
/kun
;
m
3
/oy;
Qurilish maydonchasini o‘simlik qatlamidan tozalash ishlari
uchun mehnat sarfi miqdori
quyidagicha aniqlanadi:
∑
Bu erda,
-100
gruntni bulьdozer bilan qazib
masofaga surib
eltish mehnat sarfi me’yori, ishch.s.
;
mash.soat ;
ko‘rinishida
,21-ilova.,p.4
a,
4
g
54-bet me’yorlaridan foydalanib hisoblab topiladi.
Qurilish maydonchasini Urgench zavodida ishlab chiqarilgan TY-160 markali bulьdozerni
qo‘llab o‘simlik qatlami gruntidan tozalash ishlarni bajarish texnologik xaritasi quyidagicha
tuziladi.
Dostları ilə paylaş: