1-amaliy mashg’ulot asosiy formulalar

Masalalar
Tug‘ri chiziqli harakat
1. Ikkita tug‘ri yo’l uzaro α=60° burchak ostida kesishadi. Ular bo’ylab ikki mashina chorraxadan: biri v₁=60 km/soat, boshqasi v₂ = 80 km/soat tezlik bilan uzoklashmokda. Mashinalarning bir-biridan uzoklashish tezliklari v' va v" aniqlansin. Mashinalar chorraxadan bir paytda o’tgan.
2. .Nuqta t₁=15 s davomida v₁=5 m/s, t₂=10 s davomida v₂ = 8 m/s va t₃= 6 s davomida v₃ = 20 m/s tezlik bilan harakatlandi. Nuqtaning shu yo’ldagi o‘rtacha tezligi aniqlansin.
3. Avtomobil uz yo’lining turtdan uch qismini v₁ =60 km/soat tezlik bilan, yo’lning qolgan qismini esa ig v₂=80 km/soat tezlik bilan o’tdi. Avtomobilning shu yo’ldagi o‘rtacha tezligi < v > qanday?
4. Jism yo’lning birinchi yarmida v₁=2 m/s tezlik bilan, ikkinchisida v₂=8 m/s tezlik bilan harakatlanadi. O‘rtacha tezlik aniqlansin.
5. Jism yo’lning birinchi yarmini t₁=2s davomida, ikkinchisini t₂=8s davomida bosib o’tdi. Agar yo’lning uzunligi S = 20 m bo’lsa, o‘rtacha tezlik aniqlansin.
6.Jism harakat tezligining vaqtga bog‘lanishi 1.4- rasmda tasvirlangan. t=14 s vaqt uchun o‘rtacha tezlik aniqlansin.
7. Odam poezd bilan yonma-yon, poezdning old kalkonlari bilan bir chiziqda turibdi. Poezd a = 0,1 m/s² tezlanish bilan harakat kila boshlagan laxzada odam xam shu yunalishda v=1,5 m/s tezlik bilan harakatlana boshladi. Qancha t vaqtdan keyin poezd odamga etib oladi? SHu paytdagi poezdning tezligi v₁ va odamning shu vaqt ichida o’tgan yo’li aniqlansin.
8. Ikki nuqta bir joydan bir xil yunalishda tekis tezlanuvchan harakat kila boshladi, bunda ikkinchi nuqta uz harakatini birinchisidan 2s keyin boshladi. Birinchi nuqta V₁ = 1 m/s boshlanrich tezlik va a₁=2 m/s² tezlanish bilan, ikkinchisi esa v₂ = 10 m/s boshlangich tezlik va a₂= 1 m/s² tezla­nish bilan harakatlana boshlagan bo’lsa, qancha vaqtdan keyin va boshlanrich joydan qancha masofada ikkinchi nuqta birinchisiga etib oladi?
9. Ikki moddiy nuqtaning harakatlari quyidagi tenglamalar orkali ifodalanadi:
x₁=A₁ + B₁t + C₁t², x₂=A₂ + B₂t + C₂t², bunda A, =20 m, A₂ = 2 m, V₂ = V_X=2 m/s,
S\ =- 4 m/s², S₂ = 0,5 m/s². Vaqt t ning kaysi momentida bu nuqtalarning tezliklari bir xil bo‘ladi? SHu moment uchun nuqtalarning tezliklari v₁ va v₂ xamda tezlanishlari a₁ va a₂ aniqlansin.
10. Ikki moddiy nuqta quyidagi tenglamalarga binoan harakatlanmokda:
x₁=A₁t + B₁t² + C₁t³ , x₂=A₂t + B₂t² + C₂t³ bunda A₁=4m/s, V1=8m/s², S₁=-16m/s³, A₂=2m/s, V₂=-4m/s², S₂=1 m/s³. Vaqt t ning kaysi momentida bu nuqta­larning tezlanishlari bir xil bo‘ladi? SHu moment uchun nuqtalarning tezliklari v₁ va v₂ aniqlansin.
11.Agar jism uz yo’lining sunggi metrini t=0,1s vaqt davomida o’tgan bo’lsa, u qanday N balandlikdan tushgan?
12.Tosh h=1200 m balandlikdan tushmokda. Tosh tushish vaqtining sungi sekundida qanday s yo’lni utadi?
13.Tosh v_p = 20 m/s boshlanrich tezlik bilan yuqoriga tik otilgan. Qancha vaqtdan keyin tosh h= 15 m balandlikda bo‘ladi? SHu balandlikda toshning tezligi v topilsin. Xavoning qarshiligi xisobga olinmasin. g=10m/s² deb olinsin.
14.Tosh v_o=20 m/s boshlanrich tezlik bilan yuqoriga tik otilgan. t=1 s dan keyin shunday boshlang’ich tezlik bilan boshqa tosh xam yuqoriga tik otilgan. Toshlar qanday h balandlikda to‘qnashishadi?
15.Yuqoriga tik otilgan jism h=8,6 m balandlikda Δt =3 s oralik bilan ikki marta bo’ldi. Xavoning qarshiligini xisobga olmay, otilgan toshning boshlanrich tezligini xisoblang.
16.Koptokni v_o = 5 m/s boshlanrich tezlik bilan balkondan yuqoriga tik otdilar. t=2 s dan keyin koptok erga tushdi. Balkonning erdan balandligi va koptokning erga urilish paytidagi tezligi aniqlansin.
17.Jism v_o=10 m/s boshlanrich tezlik bilan balkondan yuqoriga tik otildi. Balkonning er satxidan balandligi h=12,5 m. Jismning otilish paytidan to erga tushish paytigacha harakat tenglamasi va o‘rtacha tezligi aniqlansin.
18. Nuqtaning turri chiziq bo’ylab harakati x=At+ Bt² tenglama bilan berilgan, bunda A =2 m/s, V=- 0,5m/s². t₁= 1s dan t₂=3s gacha vaqt oraligida nuqta harakatining o‘rtacha tezligi aniqlansin.
19. Nuqta x=At+Bt³ tenglama bo’yicha turri chiziq bo’ylab harakatlanmokda, bunda A = 6 m/s, V=- 0,125 m/s³. t₁ =2s dan t₂=6s gacha vaqt oraligi uchun nuqtaning o‘rtacha tezligi aniqlansin.