1-bob. Yangi sanoatlashgan mamlakatlar iqtisodiyotining umumiy tavsifi

3.2 Yangi sanoatlashgan mamlakatlarning asosiy ijtimoiy muammolari
NISda ijtimoiy muammolar o'ta keskinligicha qolmoqda. Ijtimoiy muammolar bu erda aholining o'sish sur'ati juda yuqori bo'lganligi sababli keskinlashmoqda: yiliga 1,9%, rivojlangan mamlakatlarda esa 0,7%.

Institutlari va makroiqtisodiy siyosati globallashuv muammolariga adekvat bo'lmagan bir qator rivojlanayotgan mamlakatlarda 1980-2007 yillar. Aholi jon boshiga YaIMda AQSh darajasiga nisbatan pasayish kuzatildi . Lotin Amerikasi mamlakatlari uchun o'rtacha chorakdan ko'proqqa (27,7 dan 20,3 foizga), arab mamlakatlari uchun uchdan birdan ko'proqqa ( 24,9 dan 16,0 foizga) va Sahroi Kabirdan janubiy Afrika mamlakatlari uchun taxminan beshdan ikkiga kamaydi. (6,6 dan 4,1% gacha). Shu bilan birga, Hindistonda bu ko'rsatkich 3,2% dan 6% gacha, Xitoyda esa 3,9% dan 11,7% gacha o'sdi, garchi bu boshqa ko'plab mamlakatlar hali ham "Amerika standarti" dan juda va juda uzoqda ekanligi aniq. Inson taraqqiyoti indeksi (HDI – aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulotning o‘rtacha geometrik ko‘rsatkichi, tug‘ilishdan o‘rtacha umr ko‘rish davomiyligi va kattalar aholisining ta’lim yillari soni, AQSh darajasiga ko‘ra) xuddi shu davrda Hindistonda 17-18 ga oshdi. 25-26% gacha, Xitoyda 21-22 dan 35-37% gacha, Tayvan va Janubiy Koreyada oʻrtacha 47-48 dan 77-78% gacha, Lotin Amerikasi, Arab mamlakatlari va Afrikada esa saqlanib qoldi. deyarli o'zgarmagan. Melnyantsev V.A., Jahon iqtisodiyoti va xalqaro munosabatlar, 2009 yil - 3 p. Rivojlanayotgan mamlakatlarda yuz bergan siljishlarni tahlil qilar ekanmiz, 1981-2005-yillarni qayd etmaslik mumkin emas. Qashshoqlikda yashayotgan aholi ulushi ikki baravar kamaydi, 1981 yildagi 52 foizdan 2005 yilda 25 foizgacha.

Shu bilan birga, izchil amalga oshirilmagan agrar islohotlar va shu bilan bog'liq bo'lgan zamonaviy texnologiyalardan qisman foydalanish qishloq xo'jaligi va urbanizatsiyadan ishchi kuchining bo'shatishini tezlashtirdi, mehnatga layoqatli aholining shaharlarga ommaviy ravishda kirib kelishini, ulardagi mehnat bozoriga bosimni kuchaytirdi. Biroq, sanoatlashtirishning dastlabki bosqichlarida yangi ish o'rinlarining asosiy manbai hisoblangan shaharlardagi ishlab chiqarish korxonalari ishchi kuchining 10-12% dan ko'prog'ini o'zlashtira olmaydi va modernizatsiya bilan bu ko'rsatkich pasayadi. Natijada, NIS Osiyo-Tinch okeani mintaqasida ishsizlik yuqori sur'atlarda o'sdi. Ekspertlarning hisob-kitoblariga ko‘ra, ushbu mamlakatlarda ishsizlar va to‘liq band bo‘lmaganlar iqtisodiy faol aholining 25-30 foizini tashkil qiladi.