1. bo’lim. Qishloq xo’jalik ishlab chiqarishni tashkil etishninq ilmiy asoslari

Fanning izlanish uslublarn

Fanning metodi - bu urganilayotgan (tadkik kilinayotgan) vokea va xodisalarni bilish yullaridir. Xap bir fanni urganishda nazariy bilimlar vokelikni amalga oshirish uchun amaliyotga yul ochib, ushi yoritib turadi va іiu bilan ijtimoiy ishlab chikarishni rivojlantiriіining asosiy yunalishlarini belgilab beradi. Amaliyotda nazariy jixatdan tadkik etilgan fikrlar yunalishlari, belgilangan nuktai nazarlarning tugriligi yoki asossiz ekanligini tasdixlab beradi.
Dialektik metod xozirgi xayotdagi barcha voqelik va omillarni gri taxlil kilib, umumlashtiradi va shu asosda bundan keyingi rivojlaniіi uchun sharoit yaratadi. Tugri xulosa chikarish uchun ilmiy izlanishning kuyidagi usullaridan foydalaniladi: statistik guruxlash, monografik, xisoblash mantik, taxlil kilish metodgі,
tajriba kuyish va matematik modellashtirish.

• 
  •• •* *›I•›-m•••• usuli - barcha ishlab chikarish tarmoklari
  

buygіcha juda katta ma’lumotlar plashga, kishlok xujaligida chorvachilik maxsulotlarining usishi, ekinlar xosildorligi, ish kuchi, ishlafi chikarish vositalaridan foydalanish darajalari, mexnat sarflari va unumdorligi, maxsulot tannarxi va daromadlar, mexanizaiiyadan dzoydalanish darajplari kabi ma’lumotlarNi plashga karatilgan usullir. Amalda bu ma’lumotlar sh ruxlanib korxonalarning ixtisoslanishi, xujalikning maksadga muvofik xajmini asosiy iktisodiy kursatknchlarga ta’sir etvvchi agіrgіm
omillarni aniklashda ishlatiladi.
Mouogfiafu k ј'sgl — ayrim ilgor xu›galiklar va ularning ichki
6 linmalari ishlab chikarish — moliya faoliyatini sinchiklab rganishda xamda ayrim ish metodlarini chukur taxlil kilishda
§zoydazaniladigan usuldir. Tadkikot ishlariNING bu S1'LINI kullanishi kupgina tashkiliy masalalarni tugri xal kilish IMkonini beradi. Bu usuldan foydalanish da tuplangan ma’lumot- lar, xodisalar va ch‹arayonlar orasidagi boglanishlarni aniklashda, konuniyatlarning ma’nosini ochishda, kishlok xujalik ishlab chikarishining istikbollarini belgilashda va barcha yangiliklar xamda ilgor ish usullarini kishlok xujalik ishlab chikarishiga tadbik etishda asosiy yullarni belgilashga yordam beradi.
Sisod-koiswuukіtshe јsgl kishlok xujalik korxonalari, ularning tarmoіslari va b}vlinmalarining rivoyaslanish istikbollarini aniklash uchun kulay sharoit yaratib beradi. Bu usulning afzalligi shundaki, u biron-bir tashkiliy-iktisodiy talbirni amalga oshirishda bir necha xil variantlarni: yem-xashak ratsioni, almashlab ekish, poda tarkibi va boshka jarayonlarning xilma-xil variantlarini tavsiya eta oladi. Buning natijasida yukori mexnat umumdorligiga yoki eng past maxsulot tannarxiga erishish mumkin.
T un iіlііsh ј'slј'bіі - bunda urganilayotgan vokea - xodisaning uzini va uning xap bir kismini aloxida chukur urganish mumkin. Ular orasidagi boglanishni urganish maksadida, ularning xap bir kismini aloxida tadkikot kilish mumkin.
Taxlil kilish usuli - tadkikot kilib urganishning eng keng tarkalgan turi xisoblanadi.
Taxlil kilish usulining asosini bir xil iktisodiy izaroitga ega bulgan, bir nechta xujalik yoki bulinmalar yillik kursatkichlarining uzgarish dinamikasini bir-biriga takkoslab urganish, reja topshiriklarining kursatkichlari bilan xakikiy erishilgan natijalarni bir-biriga solishtirishdan iboratdir.