1. Dasturlash tillarida sinflar Do’stona funksiyalar

2-ma’ruza.

Dasturlash tillarida klasslar. Do’stona funksiyalar. Istisno holatlarini qayta ishlash. Xotirani ajratish va taqsimlash.
Reja:
1. Dasturlash tillarida sinflar
2. Do’stona funksiyalar
3. Istisno holatlarni qayta ishlash
4. Xotirani boshqarish va ajratish


Kalit so’zlar: sinf, sinf a’zosi, obyekt, konstuktor, destructor, do’stona funksiyalar, istisno holatlar, xotirani ajratish, taqsimlash


1. Dasturlash tillarida sinflar. Sinf-struktura tushunchasi kengaytmasi sifatida. Sinflarni eng sodda holda quyidagicha tasvirlash mumkin:
Sinf-kaliti Sinf-soni {komponentalar ro‘yxati}
Sinf komponentalari sodda holda tiplangan ma’lumotlar va funksiyalardan iborat bo‘ladi. Figurali kavslarga olingan komponentalar ro‘yxati Sinf tanasi deb ataladi. Sinfga tegishli funksiyalar komponenta-funksiyalar yoki sinf funksiyalari deb ataladi.

Sinf-nomi.ob’ekt-nomi

Dasturda ob’ekt komponentasiga quyidagicha murojat kilish mumkin:
Sinf-nomi.ob’ekt-nomi :: komponenta-nomi yoki soddaroq holda
Ob’ekt-nomi. Element-nomi

Sinf elementlari sinfga tegishli funksiyalarida ishlatilishidan oldin ta’riflangan bo‘lishi shart emas. Xuddi shunday bir funksiyadan xali ta’rifi berilmagan ikkinchi funksiyaga murojaat qilish mumkin.

Komponentalarga murojaat xuquqlari. Komponentalarga murojaat xuquqi murojaat spetsifikatorlari yordamida boshkariladi. Bu spetsifikatorlar:
Protected – ximoyalangan;
Private – xususiy;
Public – umumiy;
Ximoyalangan kompanentalardan sinflar ierarxiyasi qurilganda foydalaniladi. Oddiy holda Protected spetsifikatori Private spetsifikatoriga ekvivalentdir. Umumiy ya’ni Public tipidagi komponentalarga dasturning ixtiyoriy joyida murojaat kilinishi mumkin.
Xususiy ya’ni Private tipidagi komponentalarga sinf tashqarisidan murojaat qilish mumkin emas. Agar sinflar Struct xizmatchi so‘zi bilan kiritilgan bo‘lsa, uning hamma komponentalari umumiy Public bo‘ladi, lekin bu xuquqni murojaat spetsifikatorlari yordamida o‘zgartirish mumkin.
Agar sinf Class xizmatchi so‘zi orkali ta’riflangan bo‘lsa, uning hamma komponentalari xususiy bo‘ladi. Lekin bu xuquqni murojaat spetsifikatorlari yordamida o‘zgartirish mumkindir.
Bu spetsifikator yordamida sinflar umumiy holda quyidagicha ta’riflanadi:

class class_name

{
int data_member; // Ma’lumot-element
void show_member(int); // Funksiya-element
};
Sinf ta’riflangandan so‘ng, shu sinf tipidagi o‘zgaruvchilarni(ob’ektlarni) quyidagicha ta’riflash mumkin:
class_name object_one, object_two, object_three;
Quyidagi misolda employee, sinfi kiritilgandir:
class employee
{
public:
long employee_id;
float salary;
void show_employee(void)
{
cout<<"Nomer: "<cout<<"Maosh: "<};
};