1. Elektromagnit induksiya hodisasi. Faradey tajribalari


O`zinduksiya hodisasi. Solenoid induktivligi



Yüklə 293,65 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/4
tarix09.05.2023
ölçüsü293,65 Kb.
#109380
1   2   3   4
5. O`zinduksiya hodisasi. Solenoid induktivligi. 
Istalgan berk 
konturdan o`tayotgan o`zgaruvchan tok shu kontur bilan chegaralangan sirtni kesib 
o`tuvchi o`zgaruvchan magnit induksiya oqimini hosil qiladi. Natijada shu konturda 
tok induksiyalanadi. Shunday qilib, tokning o`zgarishi tufayli shu konturning o`zida 
induksion E.Yu.K. ning hosil bo`lish hodisasiga 
O`zinduksiya hodisasi
deb 
yuritiladi.
Magnit oqimi (Ф), magnit induksiyasi (B) va tok kuchi (I) ga to`g`ri 
proporsionaldir: 
Ф = B*I yoki Ф = L*I (5.1)
 
I = 1 A bo`lganda, berilgan kontur bo`yicha magnit oqimi qanchaga 
o`zgarishini ko`rsatadigan L-kattalik konturning 
induktivligi
deyiladi. Ma`lumki, 
solenoidning maydoni induksiyasi


𝐵 = 𝜇𝜇
0
𝑛𝐼
(5.2) 
Har bir o`ram orqali o`tgan oqim
Ф
1
= 𝐵𝑆
bo`lsa, to`la oqim: 
Ф = 𝑁Ф
1
= 𝑁𝜇𝜇
0
∗ 𝐼𝑆
(5.3) 
uzunlik birligidagi o`ramlar soni 
𝑛 =
𝑁
𝑙
dan foydalanib: 
Ф = 𝜇𝜇
0
𝑁
2
𝑙
∗ 𝐼𝑆
(5.4) 
(5.4) ni (5.1) bilan taqqoslab, induktivlik uchun: 
𝐿 = 𝜇𝜇
0
𝑁
2
𝑙
∗ 𝑆
(5.5) 
(5.5) ni hisobga olib induksiya E.Yu.K.
𝜀
𝑠
= −
𝑑Ф
𝑑𝑡
= −𝐿
𝑑𝐼
𝑑𝑡
(5.6) 
(5.6) dan:
𝐿 =
𝜀
𝑠
∗𝑑𝑡
𝑑𝐼
(5.7) 
Induktivlik birligi qilib, 1 Genri qabul qilingan. 
1 𝐺𝑛 = 1
𝑉 ∗ 𝑠𝑒𝑘
𝐴
Xulosa: 
Elektromagnit induksiyaning kashf qilinishi juda katta ilmiy va 
texnikaviy ahamiyatga ega. Masalan, generatorlar, transformatorlar va 
boshqalardan texnikada foydalaniladi. Generatorlar mexanik energiyani elektr 
energiyasiga aylantirish prinsipi asosida yasaladi. Generatorlarning ish prinsipi 
asosida magnit maydonida harakatlanayotgan o`tkazgichda induksion toki hosil 
bo`lishi yotadi. Bunda begona kuch vazifasini Lorens kuchi bajaradi. Elektr 
energiyani mexanik energiyaga aylantirsa ham bo`ladi. Agar magnit maydonida 
tinch turgan elektr o`tkazuvchan ramkadan o`zgarmas tok o`tkazilsa, maydonning 
juft kuchi tasirida aylanma harakat qiladi. Bu qonun asosida ishlaydi qurilmalar 
juda ko`p va juda kerakli. Masalan: qurulishda ishlatiladigan balgarka, drel, 


preforatr, avtomobillardagi dinamlar, stator, elektr payvandlash uskunasi - bu 
transformatordan iborat. Hozirgi kunda avtomobillar ekologiyaga zarar 
keltirayotganligi sababli, elektromobillar ishlab chiqilmoqda, eletromobillarda 
generator bo`lganligi sababli elektr energiyasini mexanik energiyaga aylantirib 
beradi. Xulosa qilib aytadigan bo`lsak bu kashfiyot insonlarga ko`plab qulayliklar 
olib kelmoqda. 

Yüklə 293,65 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə