1-ma’ruza mashg`uloti Mavzu: Fizika fani. Moddiy nuqta kinematikasi. Reja: Fizika fani

Ta`rifga ko`ra tezlanish vektor kattalik bo`lib , uning birligi uzunlik birligining vaqt birligi kvadrati nisbatiga teng.

Since velocity is the derivative of position with time , acceleration is also equal to the second derivative of position with time .
Tezlik , yo'lning hosilasiga teng bo'lgani uchun , tezlanish yo'lning vaqt bo'yicha ikkinchi tartibli hosilasiga teng bo'ladi .
, (4.7)
, (4.8)
, (4.9)
Bosib o’tilgan yo’ldan vaqt bo’yicha olingan ikkinchi tartibli hosila moddiy nuqtaning oniy tezlanishi deb ataladi.

Yo'l esa boshlang`ich vaziyat, boshlang`ich tezlikni vaqtga ko`paytmasi va tezlanish bilan vaqt kvadrati ko`paytmasining yarmini yig`indisiga teng .

Integrallashdan keyin, biz tezlikning yechimini topishimiz mumkin.

Aytib o'tish joizki, o'ng tomondagi oxirgi ifodaning integrali vaqt kvadratining yarmini beradi.
Bosib o’tilgan S yo’lni, tezlik funktsiyasini 0 dan t vaqtgacha chegarada integrallash yo’li bilan hisoblash mumkin
, (4.10)
Agar harakat to’g’ri chiziqli tekis harakatdan iborat bo’lsa, = const bo’ladi.
, bundan, , (4.11)
Agar moddiy nuqta harakatining boshlang’ich momentida (t = 0) tezlik ₀ ga teng bo’lsa:
, (4.12)
ga ega bo’lamiz.
Tezlanish o’zgarmas bo’lgan holda (a = const) harakat tekis o’zgaruvchan harakat deb ataladi. U holda
υ_t = υ₀ + at, (4.13)
, (4.14)
Agar a > 0 bo’lsa, harakat tekis tezlanuvchan harakat deyiladi, a < 0 bo’lganda esa, tekis sekinlanuvchan harakat deb ataladi.

Xalqaro birliklar tizimi- «XBT»da tezlik metr/sekund bilan o’lchanadi.

Tezlanish esa,
.